برای مشاوره انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی
برای مشاوره انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی
اظهارنامه مالیاتی به عنوان سند اصلی تعیین تعهدات مالیاتی مودیان، نقشی کلیدی در نظام مالیاتی ایران ایفا می کند. این سند شامل اطلاعات درآمدی، هزینه ها و دارایی های افراد و شرکت ها است که به سازمان امور مالیاتی ارائه می شود. شناخت انواع اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی، به منظور رعایت قوانین و جلوگیری از جریمه های احتمالی، ضروری است.
با توجه به پیچیدگی قوانین مالیاتی و تفاوت های میان اظهارنامه های مختلف، بسیاری از مودیان در انتخاب نوع اظهارنامه مناسب دچار سردرگمی می شوند. این موضوع می تواند به ارائه نادرست اطلاعات، محاسبه اشتباه مالیات و حتی بروز اختلافات حقوقی منجر گردد. بنابراین، آگاهی از انواع اظهارنامه مالیاتی و شرایط هر یک، از اهمیت بالایی برخوردار است.
لذا در مقاله حاضر و با هدف اطلاع رسانی، انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، همچنین انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی، مورد بررسی قرار گرفته و در خصوص اظهارنامه عملکرد و انواع آن، توضیح داده شده است. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر می توانند نسبت به مطالعه ادامه مقاله، اقدام کنند.
انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی
بر اساس قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده، اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، به عنوان سند اصلی تعیین تعهدات مالیاتی افراد، تعریف شده است. این اظهارنامه ها بر اساس موضوع فعالیت و نوع درآمد، به انواع مختلفی تقسیم می شوند که آگاهی از آن ها برای رعایت تکالیف مالیاتی ضروری است. در ادامه، مهم ترین انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی با استناد به مواد قانونی مربوطه شرح داده می شود:
اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقیقی (ماده ۱۰۰ قانون مالیات مستقیم): این اظهارنامه، ویژه اشخاص حقیقی است که به فعالیت های اقتصادی مانند پزشکی، مهندسی یا تجارت مشغول هستند. طبق ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم، مودیان موظفند درآمد ناخالص سالانه خود را پس از کسر هزینه های قابل قبول و استهلاک، در قالب این اظهارنامه اعلام کنند. نرخ مالیات بر اساس جدول تصاعدی محاسبه می شود.
اظهارنامه اجاره املاک (ماده 80 قانون مالیات مستقیم): اشخاص حقیقی که از طریق اجاره املاک مسکونی، تجاری یا اداری درآمد کسب می کنند، مشمول ارائه این اظهارنامه هستند. بر اساس قانون مالیات مستقیم، درآمد حاصل از اجاره، پس از کسر هزینه های استهلاک و تعمیرات، مشمول مالیات می شود.
اظهارنامه مالیات بر مشاغل خودرو: کلیه صاحبان خودروهای باری، راه سازی، عمومی و تاکسی ها موظفند در پایان هر سال، مبلغ درآمد خود را در قالب اظهارنامه مالیاتی (دریافت قبض مالیات مقطوع عملکرد مربوطه)، به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه دهند. در اغلب موارد، این اظهارنامه باید توسط دفاتر پیشخوان دولت یا پست، تنظیم و ارسال شود.
اظهارنامه مالیاتی نظیر و وقف (ماده 39 قانون مالیات مستقیم): در مواردی که اموال به نذر، وقف یا حبس اختصاص داده می شود، باید اظهارنامه مالیاتی ویژه‌ای ارائه شود. این اظهارنامه برای تعیین مالیات احتمالی مربوط به اموال مذکور است. برخی از موقوفات ممکن است معاف از مالیات باشند، اما اظهارنامه باید به هر حال ثبت شود. طبق ماده ۳۹ قانون مالیات های مستقیم، افرادی که اموالی را به صورت وقف، حبس یا نذر اختصاص می دهند، موظف اند ظرف مدتی مشخص، اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه و مالیات مربوطه را پرداخت نمایند.
اظهارنامه مالیات بر ارث (ماده ۲۶ قانون مالیات مستقیم): این اظهار نامه، یک سند رسمی است که وراث متوفی باید برای اعلام اموال و دارایی های به جا مانده از متوفی، به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه دهند. این اظهارنامه شامل اطلاعات دقیقی درباره کلیه اموال، دارایی ها، بدهی ها و دیون متوفی می باشد که برای تعیین میزان مالیات بر ارث، الزامی است. ماده ۲۶ قانون مالیات مستقیم، نحوه محاسبه مالیات بر ارث را بر اساس نوع دارایی (نقدی، غیرنقدی، املاک) و نسبت وراث، مشخص کرده است.
حق واگذاری محل (ماده ۸۰ قانون مالیات مستقیم): در مواردی که شخص حقیقی، حق واگذاری محل کسب خود را به دیگری منتقل می کند، باید این اظهارنامه را ارائه دهد. ماده ۸۰ قانون مالیات مستقیم، درآمد حاصل از این انتقال را مشمول مالیات می داند.
اظهارنامه درآمد اتفاقی (ماده ۱۲۶ قانون مالیات مستقیم): ماده 123 قانون مالیات مستقیم مقرر داشته: "در صورتی که منافع مالی به طور دائم یا موقت بلاعوض، به کسی واگذار شود، انتقال گیرنده مکلف است مالیات منافع هر سال را در سال بعد پرداخت نماید." بر اساس قوانین مربوطه، درآمدهای ناشی از مواردی مانند برنده شدن در قرعه کشی ها یا جوایز مالی، تحت پوشش این اظهارنامه قرار می گیرد. ماده ۱۲۶ قانون مالیات مستقیم، بر ضرورت تکمیل و ارسال اظهارنامه درآمد اتفاقی، تاکید نموده است.
اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده (ماده ۲۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده): اشخاص حقیقی فعال در حوزه تولید و خدمات، موظفند مالیات بر ارزش افزوده را به صورت فصلی اعلام و پرداخت کنند. قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷، در مواد خود، جزئیات نحوه محاسبه و تسلیم این اظهارنامه را تشریح نموده است.
اظهارنامه مالیات بر درآمد حقوق (ماده 86 قانون مالیات مستقیم): این نوع اظهارنامه مربوط به افرادی است که به عنوان کارمند یا پیمانکار در شرکتی مشغول به کار هستند. بر اساس ماده ۸۶ قانون مالیات مستقیم، کارفرما موظف است مالیات حقوق را کسر و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. با این حال، کارکنان در صورت داشتن درآمدهای دیگر، باید اظهارنامه تکمیلی ارائه دهند.
انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی
در تیتر پیشین، انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، ذکر شد و در خصوص هریک، توضیحاتی ارائه گردید. در این تیتر از مقاله، در خصوص انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی، توضیح داده خواهد شد. اشخاص حقوقی شامل شرکت ها، موسسات و سازمان هایی هستند که بر اساس اساسنامه فعالیت می کنند. اظهارنامه مالیاتی این اشخاص عبارتند از:
اظهارنامه مالیات بر درآمد شرکت ها (ماده ۱۰۵ قانون مالیات مستقیم): این اظهارنامه مختص شرکت های تجاری مانند سهامی خاص، مسئولیت محدود و تعاونی است. طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات مستقیم، شرکت ها موظفند سود خالص خود را پس از کسر هزینه ها و استهلاک، به عنوان پایه مالیاتی اعلام کنند.
اظهارنامه ارزش افزوده (VAT) (ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده): اشخاص حقوقی فعال در حوزه تولید و خدمات، مشمول ارائه اظهارنامه ارزش افزوده هستند. ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده تصریح می کند که این اشخاص باید مالیات دریافتی از مشتریان را پس از کسر مالیات پرداختی به تامین کنندگان، به صورت فصلی پرداخت کنند.
اظهارنامه معافیت های مالیاتی و مالیات با نرخ صفر (ماده ۱۳۲ قانون مالیات های مستقیم): برخی از اشخاص حقوقی مانند موسسات خیریه یا شرکت های فعال در مناطق محروم، از معافیت های مالیاتی برخوردارند. ماده ۱۳۲ قانون مالیات های مستقیم، شرایط دقیق این معافیت ها را مشخص کرده است. این اشخاص باید اظهارنامه ویژه ای را برای اثبات صلاحیت خود ارائه دهند.
اظهارنامه اشخاص حقوقی در حال انحلال (ماده ۱۱۴ قانون مالیات مستقیم): اگر شخص حقیقی به عنوان سهامدار یا عضو یک شخص حقوقی در حال انحلال باشد، باید اظهارنامه ویژه‌ای را ارائه دهد. ماده ۱۱۴ قانون مالیات مستقیم، الزامات مالیاتی مرتبط با توزیع دارایی ها در فرآیند انحلال را مشخص می کند.
اظهارنامه اشخاص حقوقی منحل شده (ماده ۱۱۶ قانون مالیات مستقیم): پس از انحلال کامل شخص حقوقی، مودیان موظفند اظهارنامه نهایی را برای تسویه حساب مالیاتی تسلیم کنند. قانون مالیات مستقیم، جریمه های عدم ارائه این اظهارنامه را تعیین کرده است.
انواع اظهارنامه عملکرد
در توضیح انواع اظهارنامه عملکرد باید گفت، اظهارنامه عملکرد به عنوان جامع ترین نوع اظهارنامه مالیاتی، کلیه درآمدها و هزینه های مودی را در یک سال مالی پوشش می دهد. این اظهارنامه، به چندین شکل تهیه می گردد که در ادامه، در خصوص هریک از این اشکال، توضیح داده خواهد شد:
اظهارنامه عملکرد سالانه: طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم، تمامی مودیان حقیقی و حقوقی موظفند حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی، این اظهارنامه را ارائه دهند. در این سند، اطلاعاتی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و دارایی های ثابت، ثبت می شود.
اظهارنامه عملکرد موقت: این نوع اظهارنامه برای اشخاصی است که در طول سال مالی نیاز به تعدیل مالیات پرداختی خود دارند. ماده ۱۵۵ قانون مالیات مستقیم، اجازه ارائه اظهارنامه موقت را به منظور پیش پرداخت مالیات صادر کرده است.
اظهارنامه عملکرد اصلاحی: در صورت کشف خطا در اظهارنامه قبلی، مودیان می توانند تا یک ماه پس از اتمام مهلت قانونی ارائه اظهارنامه اصلی، اظهارنامه اصلاحی ارائه دهند. تبصره ماده ۲26 قانون مالیات مستقیم، به صراحت به این حق اشاره کرده است. علاوه بر تقسیم بندی فوق، می توان اظهارنامه عملکرد را از لحاظی دیگر، به دو دسته اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی و اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی تقسیم بندی کرد که توضیحات آن در تیترهای پیشین مقاله، مورد بررسی قرار گرفت.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی پاسخ دهند.
پاسخ مشاور: اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی از انواع اظهارنامه عملکرد می باشند که توضیحات بیشتر در متن مقاله بیان شده است.