بیمه اجباری چیست

بیمه اجباری چیست

امروزه کارکنان سازمان ها و شرکت های مختلف می بایست با قوانین کسب و کار خود آشنا شده تا امکان دفاع از حقوق خود را داشته باشند. مطابق با قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کارفرمایان ملزم به بیمه کردن کارکنان خود می باشند. بدین ترتیب کارکنان می توانند خدماتی نظیر هزینه های درمانی، بازنشستگی، مستمری از کارافتادگی و ... را دریافت نمایند. مبلغ حق بیمه اجباری همه ساله توسط وزارت کار تعیین می شود.

در پاسخ به این سوال که بیمه اجباری چیست، می توان بیان نمود که بیمه اجباری در واقع الزامی قانونی برای کارفرمایان جهت پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی کارکنان می باشد. بیمه اجباری در راستای ایجاد رفاه اجتماعی کارکنان و کمک به آنان هنگام بیماری، بازنشستگی و از کار افتادگی می باشد. بیمه اجباری تفاوت های زیادی با بیمه اختیاری دارد. چنان چه کارفرمایان از پرداخت حق بیمه کارکنان خودداری نمایند، با جرایم سنگینی مواجه می شوند. کارگران و کارفرمایان سهم مشخصی جهت پرداخت حق بیمه اجباری دارند. لازم به ذکر است که تهیه بیمه اجباری تحت شرایط خاصی الزامی می باشد.

چنانچه طرح بیمه اجباری تامین اجتماعی به درستی اجرا شود، حقوق کارگران حفظ شده و عدالت اجتماعی برقرار می شود. حق بیمه اجباری می بایست طبق نرخ سالانه از حقوق کارگران کسر شود‌. تعیین نرخ حق بیمه براساس حداقل دستمزد کارگران انجام شده و فرمول محاسبه مشخصی دارد. پرداخت حق بیمه اجباری شامل کلیه کارکنان از جمله پرسنل روزمزد و موقت نیز می شود. لازم به ذکر است که بیمه اجباری صرفا مربوطه به بیمه تامین اجتماعی نبوده و انواع بیمه اجباری دیگری نیز وجود دارد. 

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

چه کسانی تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار می گیرند؟

همانطور که اشاره شد، هنگامی رابطه کارگری و کارفرما برقرار می شود که قرارداد کتبی و یا شفاهی بین افراد پذیرفته و یا امضا شود. زمانی که قرارداد کار امضا شد و رابطه کارگری و کارفرمایی برقرار گردید، کارفرمایان ملزم به بیمه کردن کلیه کارکنان خود می باشند. در قراردادهای ساعتی و روزمزد نیز کارفرما موظف بوده نیروهای خود را بیمه اجباری نماید. با این حال یکی از مواردی که برای اشخاص اهمیت بالایی داشته، آشنایی با انواع بیمه اجباری و دریافت پاسخ سوال چه کسانی تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار می گیرند؟ می باشد. بنابراین در ادامه مشمولین بیمه اجباری معرفی شده است.

کلیه اشخاصی که در کارخانه ها، کارگاه ها و سازمان های دولتی و خصوصی مشغول به کار باشند.

کلیه کارکنانی که در سازمان ها و ارگان های دولتی به صورت پیمانی مشغول به کار باشند.

کلیه اشخاصی که در مشاغل صنفی مشغول به کار باشند.

کلیه افرادی که در مناطق آزاد و تجاری مشغول به کار باشند.

کلیه اشخاصی که مشغول به کار دامداری و کشاورزی باشند‌ 

کلیه اتباع بیگانه که در ایران مشغول به کار باشند.

کلیه رانندگان وسایل نقلیه درون شهری و بیرون شهری

کلیه کارگران ساختمانی که مشمول بیمه کارگران ساختمانی می شوند.

افراد بدین ترتیب از مشمولین بیمه اجباری مطلع شدند. چنان چه کارفرمایان به دلایل مختلفی از بیمه کردن کارکنان خودداری نمایند، مشمول جرایم احتمالی خواهند شد. به صورت کلی می توان بیان داشت که بیمه نمودن کارگران و کارکنان توسط کافرمایان امری اجباری تلقی می گردد.

مزایا و پوشش‌ های بیمه اجباری تامین اجتماعی

بیمه اجباری یکی از طرح های مهم دولت در راستای حفظ و صیانت از حقوق کارگران می باشد. همانطور که پیش تر بیان شد؛ کلیه کارفرمایان موظف بوده که پرسنل خود را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهند. اشخاص بدین ترتیب امکان دریافت خدماتی نظیر حقوق بازنشستگی، از کارافتادگی، بیمه بیماری و ... را خواهند داشت. بیمه اجباری تفاوت های مشخصی با بیمه اختیاری دارد. با این حال بیمه اجباری پرسنل مزایای متنوعی را برای آنان به دنبال داشته که باید بررسی شود. در ادامه برخی از مهم ترین مزایا و پوشش‌ های بیمه اجباری تامین اجتماعی معرفی شده است:

امکان دریافت حمایت های درمانی متنوع در زمان بیماری، بارداری و بروز حوادث

پرداخت مستمری ماهیانه در صورت از کارفتادگی بیمه شده

پرداخت مستمری ماهیانه به خانواده در صورت فوت بیمه شده

پرداخت مستمری در صورت بیکار شدن بیمه شده

پرداخت حق بازنشستگی به بیمه شدگان بازنشسته

پرداخت کمک هزینه ازدواج به بیمه شدگان

یکی از مهم ترین مزیت های بیمه اجباری، پوشش های متنوع بیمه سازمان تامین اجتماعی می باشد. در تعهد های کوتاه مدت، سازمان تامین اجتماعی نسبت به پرداخت هزینه های مختلف به کارکنان اقدام می کند. در تعهدات بلند مدت نیز افراد امکان دریافت کمک هزینه بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت و ... را خواهند داشت. 

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

انواع بیمه اجباری

همانطور که اشاره شد، کارکنان سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی به دلیل فعالیت هایی که برای پایداری اقتصاد کشور انجام داده، باید مزایا و خدمات متنوعی را نیز دریافت کنند. یکی از قابلیت هایی که به کارکنان واحدهای مختلف ارائه شده، بیمه اجباری تامین اجتماعی می باشد. با این حال بیمه اجباری صرفا بیمه تامین اجتماعی نبوده و بیمه های اجباری دیگری نیز وجود دارد. بنابراین؛ در ادامه انواع بیمه اجباری توضیح داده شده است.

 

بیمه تامین اجتماعی مهم ترین بیمه اجباری محسوب می شود. همانطور که اشاره شد، کارفرمایان می بایست پرسنل خود را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهند. کارکنان با دریافت بیمه تامین اجتماعی امکان دریافت مزایایی نظیر بازنشستگی، از کارافتادگی، بیمه درمانی و ... را خواهند داشت. 

 

یکی از بیمه های اجباری، بیمه شخص ثالث خودرو می باشد. مالکین وسایل نقلیه می بایست نسبت به تهیه بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه خود اقدام نمایند. بیمه شخص ثالث خسارات جانی و مالی وارد شده به اشخاص ثالث را در حوادث رانندگی پوشش می دهند. 

 

یکی از بیمه های اجباری که برای کارفرمایان الزام قانونی داشته، بیمه حوادث کار می باشد. کارفرمایان انواع شرکت ها باید پرسنل خود را در مقابل حوادث کار بیمه کنند. بیمه حوادث کار هزینه های درمانی، جبران خسارت از کارافتادگی، دیه ناشی از فوت و یا آسیب کارکنان را در محل کار پوشش می دهد.

 

پیمانکاران پروژه های ساختمانی موظف به تهیه بیمه حوادث ساختمانی برای کارکنان خود می باشند. بیمه حوادث ساختمانی همانگونه که از نام آن مشخص بوده، از افراد در مقابل خسارات جانی و مالی ناشی از کار حمایت می کند. 

 

از دیگر بیمه های اجباری می توان به بیمه آتش سوزی اشاره نمود. با این حال تهیه این بیمه صرفا برای برخی اماکن خاص نظیر کارخانه ها، انبارها و ... الزامی می باشد. بیمه آتش سوزی خسارات ناشی از حوادث مرتبط با آتش سوزی و انفجار ساختمان ها را پوشش می دهد.

شرایط بیمه اجباری

کارکنان سازمان ها و شرکت های مختلف می بایست با تکالیفی که بر عهده کارفرمایان قرار داده شده آشنا شوند، چرا که اشخاص بدین ترتیب امکان دفاع از حق و حقوق خود را خواهند داشت که از جمله این حقوق می توان به بیمه اجباری اشاره نمود. به جهت آشنایی بیشتر متقاضیان با این نوع بیمه، در ادامه، شرایط بیمه اجباری تامین اجتماعی توضیح داده شده است:

بیمه اجباری مطابق با قوانین و مقررات رسمی کشور تنظیم شده تا سازمان ها و ارگان های مختلف را ملزم به اجرای این طرح نماید.

بیمه اجباری برای گروه های خاصی از اشخاص و مشاغل تعریف شده تا نیازهای اشخاص پوشش داده شود.

بیمه های اجباری از یک حداقل سطح پوشش تشکیل شده که داوطلبان می بایست نسبت به رعایت آن اقدام نمایند.

برای برخورداری از مزایا و پوشش های بیمه اجباری می بایست حق بیمه به صورت منظم و مستمر پرداخت شود.

الزامات قانونی جهت پرداخت بیمه اجباری صورت گرفته و عدم پرداخت حق بیمه افراد منجر به جریمه های قانونی می شود.

بسته به نوع بیمه اجباری، افراد می بایست مدارک مشخصی را جهت تهیه بیمه اجباری ارائه دهند.

نهادهای قانونی ملزم به نظارت بر اجرای طرح بیمه اجباری در سازمان ها و ارگان های مختلف می باشند.

رعایت شرایط سنی در نظر گرفته شده برای انواع بیمه های اجباری

معمولا تهیه بیمه اختیاری تحت شرایط سنی خاصی انجام می پذیرد. با این حال کلیه اشخاصی که تحت قرارداد با کارفرما باشند، می بایست تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار بگیرند. در قسمت های بعدی مقاله به توضیح فرمول محاسبه نرخ حق بیمه اجباری تامین اجتماعی پرداخته خواهد شد.

فرمول محاسبه نرخ حق بیمه اجباری کارگران

بیمه اجباری کارگران یکی از تکالیفی بوده که به عهده کارفرمایان قرار داده شده تا پرسنل امکان استفاده از مزایای این بیمه را پیدا کنند. مطابق با قوانین و مقررات تعیین شده جهت بیمه اجباری کارگران، ۳۰ درصد از مبلغ حقوق و دستمزد پرسنل باید بابت حق بیمه اجباری به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.

کارفرمایان موظف به پرداخت ۲۳ درصد این مبلغ بوده و ۷ درصد باقیمانده نیز از حقوق کارگران کسر شده و به سازمان مربوطه پرداخت می شود. برای محاسبه نرخ حق بیمه اجباری باید به حقوق روزانه کارگر توجه نمود. با توجه به اینکه حقوق و مزایای کارگران همه ساله تغییر پیدا کرده، نرخ حق بیمه اجباری نیز سالیانه تغییر می کند. با این حال امکان محاسبه نرخ حق بیمه از طریق فرمول مشخصی وجود دارد. بنابراین؛ در ادامه فرمول محاسبه نرخ حق بیمه اجباری کارگران ارائه شده است:

((تعداد روزهای کارکرد × پایه حقوق روزانه) + حق مسکن + بن کارگری) × ۳۰ درصد = نرخ حق بیمه اجباری

اشخاص از طریق فرمول ارائه شده امکان محاسبه نرخ حق بیمه اجباری را خواهند داشت. با توجه به فرمول فوق، هر چه میزان پایه حقوق فرد و تعداد روزهای کارکرد، بیشتر باشد، بدیهی است که نرخ حق بیمه اجباری قابل پرداخت به سازمان تامین اجتماعی نیز افزایش می یابد. درصد سهم کارفرما در حق بیمه 23% (شامل ۲۰% بیمه اصلی و ۳% بیمه بیکاری) و سهم کارگر ۷% تعیین شده است.

هزینه حق بیمه اجباری تامین اجتماعی

همانطور که اشاره شد، دولت کارفرمایان را ملزم به پرداخت حق بیمه اجباری کارکنان واجد شرایط خود نموده است و این افراد می بایست حق بیمه تامین اجتماعی پرسنل خود را به صورت ماهیانه پرداخت نمایند‌. بیمه اجباری تفاوت های متعددی با بیمه اختیاری دارد. مطابق با ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی از طریق کارفرمایان سازمان ها و شرکت های مختلف الزامی می باشد.

هزینه حق بیمه اجباری تامین اجتماعی ۳۰ درصد حقوق و دستمزد کارکنان تعیین شده است. کارفرمایان ملزم به پرداخت ۲۳ درصد از این مبلغ بوده که ۷ درصد باقیمانده از حقوق کارگران کسر می شود. به منظور آشنایی بیشتر متقاضیان در جدول زیر، هزینه حق بیمه اجباری تامین اجتماعی برای سال 1403 ارائه گریده است:

عنوان	مبلغ حق بیمه اجباری در ماه های 31 روزه	مبلغ حق بیمه اجباری در ماه های 30 روزه	مبلغ حق بیمه اجباری در ماه های 29 روزه
بیمه سهم کارفرما (۲۰ درصد)	۱۹.۴۱۰.۱۱۳	۱۸.۹۳۲.۳۶۸	۱۸.۴۵۴.۶۲۲
بیمه بیکاری سهم کارفرما (۳ درصد)	۲.۹.۱۱.۵۱۷	۲.۸۳۹.۸۵۵	۲.۷۶۸.۱۹۳
جمع بیمه سهم کارفرما (۲۳ درصد)	۲۲.۳۲۱.۶۳۰	۲۱.۷۷۲.۲۲۳	۲۱.۲۲۲.۸۱۵
بیمه سهم کارگر (۷ درصد)	۶.۷۹۳.۵۴۰	۶.۶۲۶.۳۲۹	۶.۴۵۹.۱۱۸
جمع مبلغ بیمه (۳۰ درصد)	۲۹.۱۱۵.۱۷۰	۲۸.۳۹۸.۵۵۲	۲۷.۶۸۱.۹۳۴

پرداخت هزینه حق بیمه اجباری جهت برخورداری پرسنل از مزایا و پوشش های بیمه اجباری ضروری می باشد. انواع بیمه اجباری در راستای ارائه خدمات متنوع به کارکنان سازمان ها و شرکت های مختلف تعیین شده و رفاه و امنیت آنان را تضمین می کند.

قانون بیمه اجباری کارگران

دولت نسبت به ایجاد قوانین و مقررات متنوعی اقدام نموده تا رفاه و امنیت شغلی پرسنل سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی را تضمین نماید. همانطور که پیش تر بیان شد، بیمه اجباری در واقع الزامی قانونی برای کارفرمایان جهت پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی پرسنل واجد شرایط می باشد. امکان تعیین مبلغ بیمه اجباری از طریق فرمول محاسبه مشخصی فراهم شده است. با این حال یکی از مواردی که برای اشخاص اهمیت بالایی داشته، اطلاع از قوانین و مقررات مرتبط با انواع بیمه اجباری می باشد. بنابراین در ادامه قانون بیمه اجباری کارگران توضیح داده شده است.

یکی از مهم ترین قوانین مرتبط با بیمه اجباری، ماده ۱۴۸ قانون کار جمهوری اسلامی ایران می باشد. مطابق با این ماده، کارفرمایان می بایست کلیه پرسنل خود را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهند. ماده ۱۴۸ قانون کار در راستای حفظ و صیانت از حقوق کارکنان ایجاد شده است. بیمه شدن کارکنان باعث استفاده متقاضیان از خدمات متنوعی نظیر بیمه درمانی، بازنشستگی، از کارافتادگی و ... شده و رفاه و امنیت آنان را تضمین می کند.

کارفرمایانی که از بیمه کردن پرسنل خود خودداری نمایند، علاوه بر جریمه های مالی، موظف به پرداخت معوقه بیمه پرسنل خود می باشند. قانون بیمه اجباری شامل کارکنان فصلی و روزمرد نیز می شود. سازمان ها و نهاد های نظارتی از روش های مختلفی برای نظارت بر اجرای دقیق انواع بیمه اجباری اقدام می کنند.

تفاوت بیمه اجباری و اختیاری چیست

بیمه اجباری در واقع تکلیفی بوده که برعهده کارفرمایان قرار داده شده تا پرسنل از مزایای این بیمه بهره مند شوند. در قسمت های گذشته، اشخاص با مزایا و پوشش های بیمه اجباری آشنا شده و از انواع این بیمه نیز مطلع شدند. کاربران همچنین با شرایط بیمه اجباری آشنا شده و اطلاعات مناسبی را در مورد هزینه حق بیمه اجباری کسب نمودند‌. با این حال برخی افراد قابلیت ها و خدمات بیمه اجباری و اختیاری را با یکدیگر اشتباه می گیرند. به همین دلیل اشخاص در ادامه به سوال تفاوت بیمه اجباری و اختیاری چیست، پاسخ داده می شود.

 

یکی از تفاوت های بیمه اجباری و اختیاری در بیمه بیکاری می باشد. به طوری که بیمه بیکاری یکی از مزایا و پوشش های بیمه اجباری محسوب می شود. با این حال پرداخت حق بیمه اختیاری باعث برخورداری افراد از مزیت بیماری بیکاری نخواهد شد. 

 

یکی از تفاوت های مهم بیمه اجباری و اختیاری، مزایای ارائه شده توسط این بیمه ها می باشد. اشخاص دارای بیمه اجباری امکان استفاده از مزایایی نظیر بن خوراک، حق مسکن و ... را خواهند داشت. با این حال اشخاص دارای بیمه اختیاری از این مزایا برخوردار نمی باشند

 

دیگر تفاوت بیمه اجباری و اختیاری در میزان حقوق بازنشستگی می باشد. در شرایطی که مدت زمان پرداخت حق بیمه اجباری و اختیاری یکسان باشد، مبلغ حقوق بازنشستگی افرادی که بیمه اجباری شده باشند، بیشتر از اشخاص دارای بیمه اختیاری می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و فرمول محاسبه بیمه اجباری​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از شرایط و فرمول محاسبه بیمه اجباری​​​ پاسخ دهند.