مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده چیست

مالیات در ایران به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم از مودیان اخذ می گردد. مالیات مستقیم شامل مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی می شود و مالیات غیرمستقیم نیز به اقسام مختلفی تقسیم بندی گردیده که یکی از انواع آن، مالیات بر ارزش افزوده می باشد. در این میان ممکن است که برخی افراد با مفهوم مالیات بر ارزش افزوده آشنایی نداشته و این سوال برای آن ها مطرح شود که مالیات بر ارزش افزوده چیست و دارای چه مفهومی می باشد؟

در پاسخ به پرسش فوق، می توان بیان داشت که ماده 1 قانون مالیات بر ارزش افزوده، مصوب سال 1400، به بیان تعریف و ماهیت این نوع مالیات اختصاص داده شده که مطابق با آن، ما به‌ التفاوت مالیات و عوارض فروش با مالیات و عوارض خرید در یک دوره معین را مالیات بر ارزش افزوده می گویند. خود این تعریف، از اصطلاحات متعددی تشکیل گردیده که در قسمت زیر به توضیح هر یک پرداخته خواهد شد:

مالیات و عوارض فروش: مالیات و عوارض متعلق به عرضه کالاها و ارائه خدمات مشمول مالیات و عوارض توسط مودی در یک دوره معین.

مالیات و عوارض خرید: مالیات و عوارض متعلق به خرید کالاها و خدمات مشمول مالیات و عوارض برای فعالیت‌ های اقتصادی مودی در یک دوره معین.

مودی: شخصی که به عرضه کالا، ارائه خدمت، واردات یا صادرات مبادرت می کند.

همچینن، منظور از "دوره معین" در این ماده، دوره مالیاتی می باشد که بر اساس ماده 1 قانون مالیات بر ارزش افزوده، هر سه ماه یک بار بوده و منطبق بر فصول سال شمسی می باشد. پس گذشتن سه ماه، مودی به مدت پانزده روز فرصت دارد که مطابق با قوانین و مقررات، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را تکمیل نماید.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

قوانین مالیات ارزش افزوده

به منظور دریافت و اجرای مالیات بر ارزش افزوده در ایران، لایحه آن برای اولین بار در دی ماه 1366 در مجلس شورای اسلامی مطرح شد. این لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بررسی قرار گرفت و پس از اعمال نظرات موافق و مخالف به صحن علنی مجلس رفت که پس از تصویب 6 ماده از آن، بنا به تقاضای دولت و به دلیل اجرای سیاست تثبیت قیمت‌ ها به دولت بازگردانده شد.

پس از آن، قانون مالیات بر ارزش افزوده که به طور ویژه به بیان شرایط، احکام، معافیت ها و سایر موضوعات مرتبط به این مالیات می پردازد، در سال 1387، با اختیارات ناشی از ماده 85 قانون اساسی، در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصویب گردید که به طور موقت و برای چند سال (تا سال 1400) در کشور به موقع اجرا گذاشته می شد تا این که در سال 1400، قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، مشتمل بر 57 ماده و 100 تبصره، به تایید شورای نگهبان رسید. در جدول زیر امکان دانلود فایل قوانین مالیات ارزش افزوده فراهم گردیده است.

 

این قانون از ده فصل تشکیل گردیده است که به ترتیب، به بیان موضوعاتی از قبیل تعاریف و کلیات، ماخذ، نرخ و نحوه محاسبه، معافیت‌ ها، وظایف و تکالیف مودیان و اشخاص ثالث، ساختار سازمانی مالیات بر ارزش افزوده و وظایف و اختیارات آن، مالیات کالاها و عوارض خاص، جریمه ها، تخصیص، انتقال، توزیع و سایر مقررات مرتبط پرداخته است. قانونی که در حال حاضر، در کشور به موقع اجرا گذاشته می شود، همان قانون مصوب سال 1400 می باشد.

سامانه مالیات بر ارزش افزوده و ورود به آن

در قسمت های پیشین مقاله، توضیحاتی راجع به ماهیت و تعریف مالیات بر ارزش افزوده و قانون آن، ارائه گردید و بیان شد که افرادی که مشمول پرداخت این مالیات قرار می گیرند، می بایست هر سه ماه یک بار، و ظرف مهلت پانزده روز، برای پرداخت آن اقدام نمایند. یکی از سوالات متداولی که ممکن است، در این میان، برای افراد مطرح شود این است که آیا برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، سامانه ای طراحی گردیده است یا خیر؟

در پاسخ به پرسش فوق، باید بیان داشت که سازمان امور مالیاتی کشور، در راستای کاهش مراجعات حضوری به سازمان و انجام امور مربوط به مالیات بر افزوده افراد، به صورت غیرحضوری و آنلاین، سایتی را تحت عنوان سامانه عملیات الکترونیک مالیات بر ارزش افزوده به نشانی evat.ir راه اندازی نموده است که مراجعان برای مشاهده سامانه مالیات بر ارزش افزوده و ورود به آن باید مطابق راهنمای تصویری زیر عمل نمایند.

برای ورود به سایت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متقاضی در ابتدا؛ می بایست نشانی این سامانه به آدرس evat.ir را در مرورگر خود وارد نموده و مطابق تصویر زیر به صفحه اصلی این سایت وارد شود.

در گذشته، استفاده از خدمات سایت مالیات بر ارزش افزوده به این صورت بود که، متقاضیان در ابتدا می بایست در سامانه ثبت نام نموده و نام کاربری و کلمه عبور دریافت می نمودند، اما در حال حاضر، استفاده از خدمات سایت عملیات الکترونیک مالیات بر ارزش افزوده، بدون تشکیل حساب کاربری نیز امکان پذیر می باشد. به منظور انجام اقداماتی همانند ثبت نام، تسلیم اظهارنامه، صدور قبض، ثبت چک و ... لازم است که مودیان از طریق انتخاب گزینه "ایجاد پرونده ارزش افزوده"، وارد درگاه ملی خدمات الکترونیک شده و سپس پرونده ارزش افزوده خود را انتخاب نمایند.

همانطور که پیش تر بیان شد، با تغییراتی که در سامانه مالیات بر ارزش افزوده به نشانی evat.ir به وجود آمده است، از این پس، افراد باید تنها از طریق آدرس درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی برای پرداخت مالیات غیر مستقیم اقدام نمایند. بنابراین، پس از انتخاب گزینه ایجاد پرونده ارزش افزوده، شخص به درگاه ملی خدمات الکترونیک هدایت می شود.

مودیان از این پس می توانند بدون مراجعه به واحدهای خدمات مودیان یا بانک، ازطریق سامانه evat.ir اقدام به تکمیل و صدور قبض مالیات و عوارض نموده و پس از دریافت شناسه قبض و شناسه پرداخت از طریق درگاه های "بانک ملی" شامل ATM، تلفن بانک، اینترنت بانک، POS اقدام به پرداخت مالیات و عوارض نمایند. لازم به ذکر است بعد از پرداخت قبض مذکور نیازی به ثبت آن در سامانه نمی باشد.

ذکر این نکته در این میان، حائز اهمیت می باشد که با توجه به تغییراتی که از دی ماه سال گذشته، در سامانه عملیات الکترونیک مالیات بر ارزش افزوده صورت گرفته است؛ انجام اموری از قبیل ثبت نام، تسلیم اظهارنامه، صدور قبض، ثبت چک و ... از طریق سایت درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی و سپس انتخاب پرونده ارزش افزوده صورت می گیرد. با این حال، خدمات و امکانات دیگر سامانه evat.ir، از قبیل: بررسی ثبت نام کنندگان مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت قبوض مالیاتی، همچنان در دسترس می باشد و مودیان می توانند با ورود به این سامانه، از امکانات آن بهره مند گردند.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

پرداخت مالیات بر ارزش افزوده ای که به فرد تعلق گرفته، از طریق تکمیل و ارسال اظهارنامه آن صورت می گیرد. اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، فرم های به خصوصی است که توسط سازمان امور مالیات، تنظیم گردیده و مودی مکلف است که در بازه زمانی مشخص شده (هر سه ماه یک بار و به مدت پانزده روز) کارنامه مالی مربوط به معاملات (خرید و فروش) را در آن وارد نموده تا مالیات متعلقه محاسبه و مودی آن را پرداخت نماید. در این اظهارنامه مشخصات و محل فعالیت مودی، جزئیات فروش، صادرات و واردات کالا و خدمات و جزئیات مالیات پرداختی درج گردیده است.

مودیان مالیاتی مکلفند، اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می شود، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هر دوره، به ترتیب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیات هایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده اند و قابل کسر می‌ باشد، در مهلت مقرر مذکور به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می گردد، واریز نمایند. در قسمت زیر، یک نمونه فرم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده ارائه گردیده است:

همانطور که در جدول مشاهده می شود، قسمت اول به بیان مشخصات فردی اختصاص دارد و در بخش های بعدی، اطلاعات مربوط به خرید و فروش، واردات و صادرات کالا ارائه داده شده است.

در جدول های بعدی نیز، نحوه محاسبه و میزان مالیات و عواض قابل پرداخت و مانده ارائه شده است.

چنانچه مدت فعالیت شغلی مودی کمتر از مدت یک دوره مالیاتی باشد، تکلیف مقرر قید شده در قسمت فوق نسبت به مدت یاد شده نیز جاری می‌ باشد. همچنین توجه به نکته ضروری است که اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند، تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر محل شغل یا فعالیت به طور جداگانه الزامی است.

مودیانی که از عضویت در سامانه مودیان امتناع ورزیده اند، علاوه بر پرداخت جریمه، مکلفند اظهارنامه هر دوره مالیاتی خود را حداکثر تا یک‌ ماه پس از پایان هر دوره مالیاتی به سازمان تسلیم و مالیات و عوارض فروش خود را به حساب سازمان واریز نمایند. همچنین، به موجب ماده 37 قانون مالیات بر ارزش افزوده، تاخیر در پرداخت مالیات‌ ها و عوارض موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه‌ ای به ‏میزان دو‌ درصد ‌(۲%)‌ در ماه، نسبت به مالیات و عوارض پرداخت‌ نشده و مدت تاخیر از زمان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه یا سررسید پرداخت مالیات و عوارض، هر یک که مقدم باشد، خواهد بود.

نحوه و فرمول محاسبه 10 درصد مالیات ارزش افزوده با مثال عددی

یکی از پرسش هایی که ممکن است مودیان مالیاتی با آن مواجه شوند، این موضوع است که نحوه و فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به چه نحوی است و مالیات دهندگان، می بایست بر چه مبنایی مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نمایند؟ به جهت اهمیت این موضوع، در این بخش از مقاله نحوه و فرمول محاسبه 10 درصد مالیات ارزش افزوده با مثال عددی ارائه گردیده است.

مطابق با اطلاعیه سامانه الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده، نرخ مالیات برارزش افزوده کالا و خدمات عمومی در سال جاری همان 10 درصد و به صورت مجموع مالیات و عوارض دریافت می گردد. نحوه ی محاسبه مالیات بر ارزش افزوده افراد نیز به این صورت می باشد که مالیات پرداخت شده از جانب صاحبان کسب و کار از مالیات دریافت شده از خریداران کسر گردیده و آنچه باقی می ماند، تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده به حساب خزانه دولت (سازمان امور مالیاتی کشور) پرداخت می شود که فرمول آن به شرح زیر می باشد:

مالیات بر ارزش افزوده= مالیات و عوارض فروش _ مالیات و عوارض خرید

ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت می باشد که نرخ مالیات کالاهای معدودی متفاوت بوده و برخی نیز از مالیات معاف می باشند. ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده، به معرفی کالای های معاف از مالیات اختصاص داده شده است شامل مواردی از جمله، کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده، دام زنده و خوراک آن، بذر، نشاء، نهال، سم و کود، انواع گوشت، کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه، شمش طلا، فرش دستباف، انواع دارو و تجهیزات دفاعی از مالیات ارزش افزوده معاف هستند. هم چنین، به موجب اعلام معاون قوانین رئیس مجلس؛ دریافت مالیات ارزش افزوده جدید از واردات لغو شده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه و فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه و فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده پاسخ دهند.