سازمان مردم نهاد NGO

ngo چیست

در پاسخ به این پرسش که ngo چیست؛ می توان پاسخ داده که سازمان‌ های غیر دولتی (NGO) که به عنوان سازمان‌ های مردم‌ نهاد نیز شناخته می‌ شوند، نهادهایی مستقل و غیرانتفاعی هستند که بدون نظارت دولت فعالیت می‌ کنند. این سازمان‌ ها معمولا توسط افراد یا گروه‌ هایی با اهداف و علایق مشترک تاسیس می‌ شوند تا به مسائل اجتماعی، زیست‌ محیطی یا بشردوستانه بپردازند.

ماده 2 آیین نامه تشکل های مردم نهاد در این خصوص، بیان می دارد: "سازمان مردم نهاد، نهاد غیرسیاسی و غیرانتفاعی بوده که با رویكردی اجتماعی توسط جمعی از اشخاص حقیقی به‏ شكل داوطلبانه و با رعایت مفاد این آیین نامه‌ در موضوع مشخص پروانه فعالیت دریافت كرده و به ثبت می رسد."

این سازمان‌ ها می‌ توانند در زمینه‌ های مختلفی مانند حقوق بشر، آموزش، بهداشت و درمان، حفاظت از محیط زیست و دیگر حوزه‌ ها فعالیت کنند. NGO ها با ارائه خدمات، حمایت از تغییرات سیاستی و تلاش برای مقابله با چالش‌ های اجتماعی و زیست‌ محیطی، نقش کلیدی در پر کردن مشکلات موجود در جامعه دارند. در ایران، اصطلاح سمن نیز به اختصار برای اشاره به سازمان‌ های مردم‌ نهاد استفاده می‌ شود.

سازمان های مردم نهاد با استفاده از منابع مالی مختلف، از جمله کمک‌ های دولتی، خیریه‌ ها و مشارکت‌ های مردمی، پروژه‌ های خود را اجرا می‌ کنند. NGO ها معمولا به سه نوع محلی، ملی و بین‌ المللی فعالیت می نمایند. توجه به این نکته ضروری است که سازمان های مردم نهاد یا NGO ها جزوی از ساختار دولت محسوب نمی شوند، اما نقش بسیار مهمی به‌ عنوان واسطه بین مردم و حاکمیت دارند.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

ویژگی های سازمان های مردم نهاد

در قسمت گذشته، به این پرسش که سازمان های مردم نهاد یا ngo چیست؛ پاسخ داده و در این خصوص بیان نمودیم که این سازمان ها، نهادهایی مستقل و غیرانتفاعی هستند که بدون نظارت دولت فعالیت می‌ کنند. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح ویژگی های سازمان های مردم نهاد بپردازیم که عبارت است از:

غیرانتفاعی بودن: سازمان‌ های مردم‌ نهاد به دنبال سود مالی نبوده و تمامی درآمدها و منابع خود را صرف تحقق اهداف اجتماعی و بشردوستانه می‌ کنند.

استقلال: این سازمان‌ ها به‌ طور مستقل از دولت‌ ها و نهادهای دولتی عمل می‌ کنند و تصمیم‌ گیری‌ های آن‌ها تحت تاثیر سیاست‌ های دولتی نیست.

هدفمندی: NGO ها معمولا با هدف خاصی تاسیس شده که از جمله آن می توان به حمایت از حقوق بشر، حفاظت از محیط زیست، یا ارتقاء آموزش و بهداشت اشاره نمود.

مشارکت مردمی: این سازمان‌ ها به طور معمول از مشارکت و همکاری افراد و گروه‌ های مختلف جامعه بهره برده و فعالیت‌ های خود را بر اساس نیازها و خواسته‌ های جامعه تنظیم می نمایند.

شفافیت: سازمان‌ های مردم‌ نهاد باید از نظر مالی و عملیاتی شفاف باشند و گزارش‌ های مالی و فعالیت‌ های خود را به‌ طور منظم منتشر کنند.

نوآوری: NGO ها معمولا در جست و جوی راه‌ حل‌ های نوآورانه برای مسائل اجتماعی و زیست‌ محیطی بوده و به دنبال روش‌ های جدید برای تاثیرگذاری بر جامعه‌ اند.

توانمندسازی: بسیاری از NGO ها و انواع شرکت های مردم نهاد به منظور توانمندسازی افراد و جوامع محلی فعالیت کرده؛ به‌طوری که افراد بتوانند به طور مستقل به حل مشکلات خود بپردازند.

بر ویژگی های فوق الذکر، حمایت و آگاهی به مردم، ارائه کمک های بشر دوستانه، برقراری عدالت و برابری اجتماعی از دیگر ویژگی های مهم سازمان های مردم نهاد به شمار می رود. این ویژگی‌ ها باعث می‌ شود که سازمان‌ های مردم‌ نهاد نقش مهمی در توسعه اجتماعی و اقتصادی داشته باشند.

انواع سازمان های مردم نهاد

سازمان‌ های مردم‌ نهاد (NGO) در ایران به دسته های مختلفی تقسیم می‌ شوند که هر یک از آن ها به موضوعات خاصی پرداخته و در راستای آن فعالیت می نمایند. از آن جایی که ممکن است برخی افراد با انواع سازمان های مردم نهاد (NGO) در ایران آشنایی نداشته باشند، در قسمت زیر، به توضیح هر یک پرداخته شده است:

سازمان‌ های غیردولتی حقوق بشر: این دسته از سازمان‌ ها بر ترویج و حمایت از حقوق بشر تمرکز دارند. آن‌ ها برای جلوگیری از نقض حقوق بشر، حمایت از قربانیان و ترویج تغییرات قانونی و سیاستی که حقوق و آزادی‌ های اساسی را تضمین کند، تلاش می‌ کنند.

سازمان‌ های غیردولتی بین‌ المللی (INGO): این سازمان‌ ها در سطح جهانی فعالیت کرده و به مسائل بین‌ المللی پرداخته و در فراتر از مرزها کمک می‌ کنند.

سازمان‌ های مبتنی بر جامعه محلی (CBO): این سازمان‌ ها مردمی هستند که در سطح محلی فعالیت می‌ کنند و به مسائل خاص یک جامعه توجه دارند.

سازمان‌ های غیردولتی مطالبه‌ گر: این نوع سازمان‌ ها بر روی ارتقاء یک هدف خاص یا حمایت از مسائل اجتماعی، محیط زیست یا حقوق بشر تمرکز دارند. آن‌ ها تلاش می‌ کنند تا بر افکار عمومی تاثیر گذاشته و آگاهی را در مورد موضوعات مورد نظر خود افزایش دهند.

سازمان‌ های غیردولتی خدماتی: این سازمان‌ ها به‌طور مستقیم خدماتی را در زمینه‌ های مختلف مانند بهداشت، آموزش، مسکن و رفاه اجتماعی به جوامع ارائه می‌ دهند. آن‌ ها معمولا در پروژه‌ های محلی شرکت داشته که هدفشان بهبود وضعیت معیشتی افراد و جامعه است.

سازمان‌ های غیردولتی محیط‌ زیستی: این سازمان‌ ها به حفظ محیط زیست، پایداری و رسیدگی به چالش‌ های مرتبط با تغییرات اقلیمی اختصاص دارند. آن‌ ها ممکن است در فعالیت‌ هایی مانند حفظ حیات وحش، حفاظت از زیستگاه‌ ها و ترویج شیوه‌ های سازگار با محیط زیست نیز شرکت کنند.

سازمان‌ های غیردولتی توسعه‌ ای: این سازمان‌ ها بر روی پروژه‌ های بلندمدت با هدف توسعه اقتصادی و اجتماعی تمرکز دارند. آن‌ بها ممکن است در زمینه کاهش فقر، توسعه جامعه و ایجاد شیوه‌ های اقتصادی پایدار نیز فعالیت نمایند.

سازمان‌ های غیردولتی بهداشت و سلامت: این سازمان‌ ها بر مسائل مرتبط با مراقبت‌ های بهداشتی، از جمله پیشگیری از بیماری‌ ها، درمان و برنامه‌ های بهداشت عمومی تمرکز دارند.

سازمان‌ های غیردولتی آموزشی: این سازمان‌ ها در حوزه آموزش بر بهبود دسترسی به آموزش با کیفیت، به‌ ویژه در جوامع محروم تمرکز دارند. این سازمان ها ممکن است مدارس راه‌ اندازی نموده، بورس‌ های تحصیلی ارائه دهند و یا زیرساخت‌ های آموزشی را تقویت کنند.

سازمان‌ های غیردولتی مذهبی: این سازمان‌ ها که وابسته به نهادهای مذهبی هستند، عمدتا به فعالیت‌ های خیریه و بشردوستانه می‌ پردازند. 

سازمان‌ های غیردولتی فعال در تحقیق و سیاست‌ گذاری: این سازمان‌ ها بر تولید تحقیقات، جمع‌ آوری داده‌ ها و تاثیرگذاری بر تصمیمات سیاست‌ گذاری تمرکز دارند. 

سازمان‌ های غیردولتی دیده‌ بان: این سازمان‌ ها بر روی فعالیت‌ های دولت‌ ها، شرکت‌ ها و سایر نهادها نظارت می‌کنند تا از شفافیت، پاسخگویی و رعایت استانداردهای موردنیاز اطمینان حاصل نمایند. 

توجه به این نکته ضروری است که ممکن است که بسیاری از سازمان‌ های مردم نهاد، در چندین حوزه فعالیت کنند یا در طول زمان به منظور پاسخ به نیازهای متغیر، موضوع فعالیت خود را تغییر دهند. این امر، به این دلیل است که رویکردهای مختلفی را برای ایجاد تغییرات مثبت به کار گرفته و به بهبود جوامع کمک نمایند.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

ورود به سامانه سمن وزارت کشور moi.ir

سامانه سمن وزارت کشور به عنوان یک سامانه آنلاین ایجاد گردیده تا سازمان‌ های غیردولتی (سمن‌ ها) در ایران بتوانند به راحتی از آخرین اخبار در حوزه سمن ها مطلع شده، درخواست‌ های مجوز و تاسیس را ارائه داده و با وزارت کشور در ارتباط باشند. هدف از ایجاد این سامانه، تسهیل فرآیندهای اداری، افزایش شفافیت و بهبود نظارت بر فعالیت‌ های سمن‌ ها می باشد. متقاضیان به منظور ورود به سامانه سمن وزارت کشور moi.ir؛ می بایست نشانی اینترنتی آن را در مرورگر خود وارد نموده و همانند تصویر زیر، وارد صفحه اصلی سایت شوند:

متقاضیان می توانند با ورود به سامانه سمن وزارت کشور، لیست تشکل های ثبت شده در این وزارت خانه را به تفکیک موضوع مشاهده نمایند. علاوه بر این، سامانه سمن وزارت کشور به این وزارت خانه کمک نموده که اطلاعات دقیق‌ تری درباره فعالیت‌ ها و پروژه‌ های سمن‌ ها جمع‌ آوری کرده و در نتیجه برنامه‌ریزی بهتری برای توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور انجام دهد. 

شرایط تاسیس ان جی او

یکی از سوالات متداولی که در خصوص تاسیس و ایجاد سازمان های مردم نهاد مطرح می شود، این است که شرایط تاسیس ان جی او چیست و متقاضیان می بایست در این خصوص، چه ضوابطی را رعایت نمایند. از این رو، در این بخش از مقاله، به توضیح شرایط تاسیس ان جی او پرداخته می شود:

ثبت در سازمان ثبت شرکت ها و موسسات 

ثبت نام در سامانه ثنا

داشتن خط تلفن همراه به نام

داشتن حداقل هجده سال سن تمام

تابعیت جمهوری اسلامی ایران

التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

عدم وابستگی به احزاب، سازمان ‏ها و گروه‏ های غیرقانونی

نداشتن محرومیت از حقوق اجتماعی به موجب حكم دادگاه

حداقل پنج عضو بودن هیئت موسس تشكل

توجه به این نکته ضروری است که تشکل های مردم نهاد در ایران می بایست ساختار غیرسیاسی داشته باشند. منظور از غیرسیاسی بودن، نداشتن فعالیت سیاسی موضوع قانون فعالیت احزاب، جمعیت‏ ها و انجمن ‏های سیاسی و صنفی و انجمن‏ های اسلامی یا اقلیت ‏های دینی شناخته ‏شده می باشد.

مدارک لازم برای سازمان های مردم نهاد

علاوه بر رعایت شرایط ذکر شده در قسمت فوق، سازمان های مردم نهاد، می بایست مدارک لازم را نیز تهیه نموده و به مراجع ذی صلاح ارائه نمایند. از آن جایی که ممکن است برخی متقاضیان با فهرست اسناد لازم در این خصوص آشنایی نداشته باشند، در قسمت زیر، مدارک لازم برای سازمان های مردم نهاد ارائه گردیده است:

مدارک هویتی متقاضیان (اعم از کارت ملی، شناسنامه، عکس سه در چهار)

مجوز فعالیت (اعم از جواز تاسیس، پروانه فعالیت و ...)

اصل گواهی عدم سوء پیشینه جهت اعضاء هیات مدیره، مدیرعامل

دو نسخه طرح اساسنامه تکمیل شده

تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی و همچنین فیش واریزی مربوطه

دو نسخه صورت جلسه مجمع عمومی موسسان متضمن تصویب اساسنامه، تعیین اعضاء هیئت مدیره، انتخاب بازرسان و روزنامه های کثیرالانتشار

دو نسخه صورت جلسه هیات مدیره شرکت

اصل وکالت نامه وکیل دادگستری در صورتی که ثبت این تشکل توسط وکیل صورت پذیرد.

توجه به این نکته ضروری است که مطابق با تبصره 1 ماده 14 آیین نامه تشکل های مردم نهاد؛ اجازه تاسیس صرفا به معنای موافقت اولیه و موقت با درخواست صدور پروانه تشكل و طی مراحل دریافت پروانه فعالیت است و پروانه فعالیت محسوب نمی ‏شود.

مراحل و نحوه ثبت سازمان مردم نهاد یا سمن

به منظور ثبت کلیه موسسات و طی نمودن مراحل و نحوه ثبت سازمان مردم نهاد یا سمن، شخص در ابتدا می بایست آدرس سامانه ثبت شرکت ها به نشانی irsherkat.ssaa.ir را در مرورگر خود جست و جو نموده و مطابق تصویر زیر به صفحه اصلی سایت وارد شود. پس از آن، داوطلب لازم است که بر روی گزینه تاسیس شخصیت حقوقی کلیک نماید.

در قسمت بعدی، شخص لازم است که بر روی گزینه پذیرش درخواست تاسیس شخصیت حقوقی کلیک نموده و گزینه ادامه که در پایین صفحه قرار گرفته را انتخاب نماید.

پس از آن، نوبت به انتخاب نوع شخصیت حقوقی می رسد. در صورتی که داوطلب تمایل به ثبت موسسه مردم نهاد را دارد، می بایست از میان گزینه های نمایش داده شده؛ بر روی گزینه "موسسه غیر تجاری" کلیک نماید.

پس از انتخاب نوع شخصیت حقوقی، فرد به صفحه اطلاعات عمومی موسسه هدایت می گردد. در این صفحه داوطلب می بایست، استان واحد ثبتی، شهرستان، مدت فعالیت و.... را مطابق با اطلاعات موسسه وارد کرده و سپس بر روی گزینه ادامه کلیک کند تا وارد مرحله بعدی شود.

در قسمت بعدی، شخص می بایست مشخصات شناسنامه ای خود را در کادرهای مربوطه وارد نماید. شماره تلفنی که در این قسمت درج می گردد، همان شماره تلفنی است که ابلاغیه ها به آن ارسال می شود. 

در مرحله بعدی، شخص به صفحه نام های درخواستی هدایت می شود. متقاضی لازم است که در این صفحه نام های درخواستی خود برای ثبت موسسه را به ترتیب اولویت وارد نموده و گزینه گام بعدی را انتخاب نماید. 

در مرحله بعدی، متقاضی لازم است که موضوع فعالیت موسسه را مشخص نموده و گروه و زیر گروه آن را معین کند.

پس از انتخاب موضوع فعالیت، شخص لازم است که نوع سرمایه شرکت و مبلغ آن معین شود. در این قسمت، دو نوع سرمایه درج شده که شامل سرمایه نقد و غیر نقد می گردد. همچنین، میزان هر یک از سرمایه های مذکور می بایست به دقت ارزشیابی گردیده و مبلغ آن در قسمت مربوطه وارد گردد.

پس از آن در مرحله بعدی، شخص لازم است که اطلاعات مدیران و شرکا را در سامانه وارد نماید. 

پس از درج اطللاعات مدیران، شخص لازم است که اطلاعات مربوط به شعب، نام روزنامه کثیرالانتشار و اساسنامه شرکت را نیز تکمیل نموده و به اداره ثبت شرکت ها ارسال دارد. با ارسال اطلاعات، سامانه جامع ثبت موسسات غیر تجاری، یک کد پیگیری منحصر به فرد به درخواست متقاضی اختصاص داده که می توان از طریق آن، برای پیگیری امور اقدام نمود. د رجدول زیر، فایل راهنمای ثبت سازمان مردم نهاد یا سمن به همراه راهنمای تصویری ارائه گردیده است.

 

پس از این که درخواست برای بررسی نام های پیشنهادی به اداره ثبت موسسات غیر تجاری فرستاده شد، این سازمان اطلاعات متقاضی ثبت موسسه را بررسی نموده و در صورت تایید، اطلاعیه تایید نام در قسمت پیگیری درخواست برای فرد ارسال می شود. پس از تایید نام، داوطلب می بایست مدارک لازم برای ثبت موسسات غیر تجاری را طی مدت سه روز، به اداره ثبت شرکت ها ارسال نماید. در صورت تایید مدارک ارسالی، لازم است که آگهی ثبت موسسه در روزنامه رسمی و آگهی های سازما ثبت درج و آگهی شده و بدین ترتیب مراحل ثبت موسسه مردم نهاد به اتمام رسد.

نمونه اساسنامه سازمان مردم نهاد

اسناد سازمان‌ های مردم‌ نهاد (سمن‌ ها) به عنوان مدارکی رسمی و قانونی، نقش حیاتی در تاسیس و فعالیت این سازمان‌ ها دارد. این اسناد شامل اطلاعاتی مانند نام سازمان، نوع فعالیت، اهداف، ساختار مدیریتی و اعضای موسس است. در قسمت زیر، یک نمونه اساسنامه سازمان مردم نهاد به منظور دانلود قرار گرفته است:

 

اسناسنامه سازمان مردم نهاد، هم چنین، باید در برگیرنده قوانین و مقررات داخلی سازمان نیز باشد. ذکر این نکته در این میان، حائز اهمیت است که اساسنامه این سازمان ها، تعیین می‌ کند که تصمیم‌ گیری‌ ها چگونه باید انجام شود، مسئولیت‌ ها تقسیم گردد و فعالیت‌ های سازمان مدیریت گردد. علاوه بر این، اسناسنامه در به رسمیت شناختن فعالیت‌ های ان جی او کمک کرده و بستر قانونی لازم برای فعالیت‌ های اجتماعی و فرهنگی آن ها را فراهم می کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سازمان مردم نهاد NGO​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از سازمان مردم نهاد NGO​​​ پاسخ دهند.