اظهارنامه مشارکتی

اظهارنامه مشارکتی چیست

در سال های اخیر برای تامین سرمایه بیشتر و کاهش هزینه ها، کسب و کارهای مشارکتی رونق بیشتری پیدا کرده است و به عنوان یک راهکار موثر برای حل چالش های اقتصادی محسوب می شود. از طرفی کسب و کار مشارکتی به نوعی از کسب و کار اشاره دارد که در آن چندین فرد یا سازمان به صورت مشترک و با همکاری یکدیگر برای دستیابی به اهداف خود فعالیت می کنند. 

به عبارت دیگر؛ در این نوع از کسب و کار، هر یک از شرکا سرمایه و دارایی خود را به اشتراک می گذارند تا از سود و زیان حاصل از فعالیت خود بهره مند شوند. البته باید توجه داشت که شرکا موظف هستند که میزان درآمد خود را به اداره مالیات اعلام و اظهارنامه مالیاتی ارسال نمایند.

حال یکی از پرسش های مهمی که در این خصوص، مطرح می شود؛ این است که منظور از اظهارنامه مشارکتی چیست؛ که در پاسخ به آن باید بیان داشت که اظهارنامه مشارکتی، سندی است که از سوی سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و شرکای یک کسب و کار می بایست آن را تکمیل کرده و میزان درآمد خود را به اداره مالیاتی اعلام کنند تا مطابق آن اظهارنامه، میزان مالیات آن ها محاسبه شود. نکته بسیار مهم این است که در خصوص کسب و کارهای مشارکتی نیازی نیست که هریک از شرکا، اظهارنامه تسلیم نمایند؛ بلکه ارسال یک اظهارنامه کافی خواهد بود.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

نحوه محاسبه اظهارنامه مشارکتی

در بخش پیشین مقاله، توضیحات جامع و کاملی در خصوص اظهارنامه مشارکتی بیان کردیم. حال در این قسمت از مقاله؛ قصد داریم به جهت آشنایی بیشتر کاربران به توضیح مراحل و نحوه محاسبه اظهارنامه مشارکتی بپردازیم و نحوه محاسبه این اظهارنامه را مورد بررسی قرار دهیم. 

درآمد مشمول مالیات هر شریک بر مبنای سهم تعیین شده آن ها محاسبه می شود و هر شریک به میزان سهمی که دارد، موظف به پرداخت مالیات می باشد. از طرفی تبصره 3 ماده 100 قانون مالیات های مستقیم مقرر می دارد: «در شرکت‌ های مدنی تسلیم اظهارنامه توسط یکی از شرکاء موجب اسقاط تکلیف سایر شرکاء خواهد بود.»

بنابراین اظهارنامه شراکتی می تواند به صورت انفرادی یا به صورت مشترکا برای سازمان امور مالیاتی ارسال شود و تمامی شرکا حتی با سهم اندک، موظف به پرداخت مالیات می باشند. نحوه محاسبه اظهارنامه مشارکتی نیز بدین صورت است که از درآمد کلی شرکا، معافیت ‌های مقرر در قانون مالیات های مستقیم کسر، و پس از آن مالیات هر یک از آن ها به صورت جداگانه در برگ تشخیص تعیین می شود.

در واقع؛ در این مورد درآمد کلی مدنظر است و نیازی به محاسبه درآمد هر کدام از شرکا، به طور مستقل، نمی باشد. به عبارت بهتر؛ در قراردادهای مشارکت های مدنی، برای محاسبه مالیات، جمع مبلغ فروش کالا و خدمات و یا درآمد مشمول مالیات قطعی شده کلیه شرکاء ملاک عمل می ‌باشد.

مراحل و نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه مشارکتی

باتوجه به اهمیت موضوع تنظیم اظهارنامه مشارکتی؛ در این بخش از مقاله، آموزش مراحل و نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه مشارکتی ارائه می شود. تنظیم اظهارنامه مشارکتی شامل مراحل مختلفی می شود؛ لذا در ادامه، این مراحل به طور مفصل بیان می گردد:

در ابتدا باید توجه داشت که اطلاعات تمامی شرکا در فرآیند ثبت نام اخذ می شود. نماینده پرونده ابتدا می بایست اطلاعات شرکا را در سامانه درگاه ملی مالیات my.tax.gov.ir ثبت و بعد از آن اقدام به ارسال اظهارنامه شراکتی نماید.

پس از تشکیل پرونده مالیاتی، متقاضی باید اظهارنامه مشارکتی را تکمیل کند. نحوه پر کردن این اظهارنامه هم بدین صورت است که فرد ابتدا باید اطلاعات هویتی خود نظیر شماره شناسنامه، شماره ملی، آدرس و شماره تلفن را وارد و آدرس محل فعالیت خود را درج کند. راهنمای مراحل و نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه مشارکتی برای گروه اول، دوم و سوم ارائه کردیده است:

مراحل و نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه مشارکتی اشخاص حقیقی
مراحل و نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه مشارکتی اشخاص حقیقی گروه اول	دانلود
مراحل و نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه مشارکتی اشخاص حقیقی گروه دوم و سوم	دانلود

 

در این اظهارنامه مشارکتی متقاضی باید نوع و نحوه شراکت خود را تعیین کند. پس از آن نوبت به تکمیل قسمت اطلاعات اختصاصی می رسد. این قسمت شامل درج اطلاعات مربوط به فروش داخلی و خارجی و میزان سود و زیان می شود. در انتها پس از تکمیل و ثبت نهایی اطلاعات، میزان مالیات محاسبه و به نمایش گذاشته می شود

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

اظهارنامه مشارکتی برای اشخاص متوفی

اشخاص متوفی نیز مانند سایر شرکا، نیاز به تهیه اظهارنامه مشارکتی دارند و از این قاعده مستثنی نیستند. حال ممکن است که در ذهن برخی از افراد این پرسش مطرح شود که نحوه تنظیم اظهارنامه مشارکتی برای اشخاص متوفی به چه صورت می باشد که پاسخ آن به شرح زیر است:

اگر یکی از شرکا فوت کند، سایر شرکا باید در اظهارنامه مشارکتی نام متوفی را قید و برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. نکته دیگر این است که در اظهارنامه شراکتی بعد از فوت شریک و جایگزین شدن وراث، نوع شراکت وراث "قهری" و نوع شراکت شرکا دیگر، "اختیاری" می بایست تعیین گردد.

البته اگر وراث متوفی با سایر افراد شراکت داشته باشند؛ در این مورد، نوع شرکت آن ها می بایست اختیاری و قهری درج شود. برای درک بهتر می توان به این مثال اشاره نمود که اگر مردی با همسر خود و چند نفر دیگر شراکت داشته باشد و بعد از مدتی آن مرد فوت کند، در این صورت ورثه مرد که قبلا در شراکت حضور نداشتند، نوع شراکتشان "قهری" و نوع شراکت همسر وی "اختیاری و قهری" می باشد. 

معافیت مالیاتی اظهارنامه مشارکتی

در کسب و کارهای مشارکتی هم می توان تحت شرایطی از معافیت های مقرر در قانون مالیات های مستقیم استفاده نمود. حال به جهت این که خوانندگان محترم از جزئیات این موضوع مطلع شوند، در این قسمت از مقاله به معافیت مالیاتی اظهارنامه مشارکتی پرداخته می شود. 

بر اساس تبصره 1 ماده 101 قانون مالیات های مستقیم در مشارکت های مدنی اعم از اختیاری و قهری، شرکا حداکثر از 2 معافیت می توانند که استفاده کنند. البته باید توجه داشت که مبلغ معافیت به صورت مساوی بین شرکا تقسیم می شود و مبلغی که باقی می ماند، مشمول مالیات می گردد. البته باید توجه داشت که استفاده از معافیت ماده 101 قانون یاد شده، وابسته به تعداد شرکا، نوع شراکت و شراکت با همسر خواهد بود.

نکته دیگر این است که اگر بین شرکا رابطه زوجیت وجود داشته باشد، در این صورت؛ صرفا از یک معافیت می توان استفاده نمود. در واقع بر اساس قانون فوق الذکر، در این مورد زن و شوهر در حکم یک شریک تلقی می شوند و معافیت مالیاتی فقط به شوهر تعلق می گیرد. 

تبدیل پرونده انفرادی به مشارکتی

از جمله پرسش های مهمی که برای بسیای از افراد در خصوص اظهارنامه مشارکتی ایجاد می شود؛ این است که آیا امکان تبدیل پرونده انفرادی به مشارکتی وجود دارد و اگر پاسخ آن مثبت است مراحل و نحوه تبدیل آن به چه صورت می باشد؟ لذا در ادامه، پاسخ آن بیان می گردد. 

در ابتدا باید گفت که منظور از پرونده انفرادی این است که فرد در هنگام ثبت نام و تشکیل پرونده مالیاتی، هیچ شریکی نداشته باشد. از طرف دیگر؛ اگر فرد حداقل دارای یک شریک با سهم بیشتر از صفر باشد، در این صورت باید برای ارسال اظهارنامه مشارکتی اقدام نماید.

در خصوص تبدیل پرونده انفرادی به مشارکتی نیز باید توجه داشت که اصولا امکان تغییر و تبدیل پرونده انفرادی به مشارکتی وجود ندارد مگر این که شخص پرونده مالیاتی قبلی خود را حذف و یک پرونده مشارکتی جدید ایجاد نماید. همچنین در این مورد تعیین یک شخص به عنوان نماینده مالیاتی الزامی می باشد.

نحوه افزودن و حذف شریک از پرونده مالیاتی

در سامانه امور مالیاتی امکان تغییر و اصلاح اطلاعات پرونده مالیاتی وجود دارد. از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره نحوه افزودن و حذف شریک از پرونده مالیاتی، صحبت کنیم و توضیح دهیم، برای انجام این امر، باید، چه مراحلی طی شود. نحوه ویرایش اطلاعات در سامانه مالیاتی، مطابق مراحل زیر است: 

پس از تشکیل پرونده مالیاتی و ثبت اطلاعات شرکا امکان ویرایش یا حذف اطلاعات آن ها به شرطی که نوع ثبت نام (مشارکت یا انفرادی) را تغییر ندهد، وجود دارد. نحوه افزودن و حذف نام شریک از پرونده مالیاتی نیز بدین صورت است که فرد با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی و وارد کردن نام کاربری و رمز عبور، انتخاب گزینه ویرایش اطلاعات ثبت نام می تواند نام شریکی را اضافه یا حذف نماید. 

در نهایت؛ پس از افزودن و حذف نام شریک در پرونده مالیاتی و انجام تغییرات مربوط به آن، سازمان امور مالیاتی، دوباره از ابتدا اطلاعات ثبت شده را بررسی می نماید و در صورتی که صحت و درستی آن ها، مورد تایید قرار بگیرد، تغییرات لازم را اعمال خواهد کرد. 

اظهارنامه مشارکتی بهتر است یا انفرادی

یکی از پرسش های مهمی که در خصوص اظهارنامه مشارکتی مطرح می شود؛ این است که اگر دو نفر شریک در حال فعالیت باشند، و قصد داشته باشند که اظهارنامه مشارکتی ارائه بدهند؛ در این صورت چه سود و مزایایی می توان برای آن ها در نظر گرفت ؟

در پاسخ به این سوال که اظهارنامه مشارکتی بهتر است یا انفرادی، باید گفت که یکی از مزایای اصلی اظهارنامه مشارکتی، تقسیم مالیات بین شرکاست. در واقع این بدان معناست که هر شریک به اندازه سهم خود مسئول پرداخت مالیات می باشد؛ اما در مقابل در اظهارنامه انفرادی، شخص باید به تنهایی مالیات را پرداخت نماید. 

انتخاب بین اظهارنامه مشارکتی و انفرادی بستگی به نوع کسب و کار و شرایط شرکا دارد. در واقع به نظر می رسد که اظهارنامه مشارکتی یه گزینه مناسب برای فعالیت های با گردش کم می باشد؛ زیرا این امر می تواند در میزان مالیات اندکی تاثیر داشته باشد. به عبارتی با ارائه این اظهارنامه مسئولیت فرد برای پرداخت مالیات کاهش می یابد.

مالیات مغازه مشارکتی

مغازه و بنگاه های اقتصادی نیز مانند سایر کسب و کارهای مشارکتی مشمول مالیات می شوند. حال ممکن است که عده ای از افراد از جزئیات این مالیات بی اطلاع باشند. به همین خاطر؛ در این قسمت از مقاله مالیات مغازه مشارکتی مورد بررسی قرار می گیرد. 

مالیات مغازه مشارکتی به مالیاتی اطلاق می شود که بر اساس درآمد حاصل از فعالیت های تجاری یک مغازه مشترک محاسبه می شود. در واقع وقتی چند شریک در یک بنگاه اقتصادی وجود دارند، جمع مبلغ فروش کالا و خدمات و یا درآمد آن ها برای محاسبه مالیات ملاک عمل می باشد. در واقع هر شریک به میزان سهم خود مسئول پرداخت مالیات خواهد بود. 

همچنین، همانطور که در مطالب پیشین نیز به آن اشاره شد؛ در خصوص مالیات مغازه مشارکتی هم حداکثر می توان از دو معافیت استفاده نمود ولی اگر زن و شوهری در یک مغازه با یکدیگر شراکت داشته باشند، این معافیت فقط مشمول زوج می شود و زوجه نمی تواند از آن بهره مند شود. 

نکات مهم اظهارنامه مشارکتی

در قسمت های گذشته؛ در رابطه با نحوه و مراحل تنظیم اظهارنامه مشارکتی، توضیحاتی ارائه گردید و بیان شد که هر شریک به میزان سهم خود مسئول پرداخت مالیات می باشد. حال یکی از سوالات متداولی که در این زمینه مطرح می شود، این است که نکات مهم اظهارنامه مشارکتی چه می باشد؟

در پاسخ به سوال فوق باید بیان نمود که یکی از نکات مهم در خصوص اظهارنامه مشارکتی، انتخاب نماینده از بین شرکا برای تشکیل پرونده و ثبت اطلاعات در سامانه ثبت نام الکترونیکی است. همچنین برای یک اظهارنامه مشارکتی صحیح، لازم است که تمامی شرکا اطلاعات مالی دقیق و کدملی را ارائه دهند. 

نکته دیگر این است که شرکا باید توجه داشته باشند که رعایت مهلت های قانونی برای ارائه اظهارنامه مشارکتی بسیار مهم است. در واقع در صورتی که شرکا اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر ارسال ننمایند، مشمول جریمه های سنگینی می شوند. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه محاسبه اظهارنامه مشارکتی​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از نحوه محاسبه اظهارنامه مشارکتی​​ ​پاسخ دهند.