ارزش افزوده

ارزش افزوده چیست

هر کالایی که به شکل مواد اولیه، وارد کارخانه یا زنجیره تولید می شود، پس از گذراندن هر مرحله از مراحل مختلف تولید، اندکی به ارزش آن افزوده گردیده که این اصطلاح در علم اقتصاد با نام ارزش افزوده شناخته می شود. برای پاسخ به این پرسش که ارزش افزوده چیست و تعریف ارزش افزوده در حسابداری چه می باشد، بهتر است که از یک مثال استفاده شود.

هر محصولی نیاز به یک سری مواد اولیه دارد. به طور مثال، مواد اولیه تهیه یک کیلو شیرینی، مواردی از قبیل شکر، آرد، تخم مرغ و ... می باشد. حال اگر قیمت تمام شده مواد اولیه، برای تولید یک کیلو شیرینی مبلغ 30,000 هزار تومان باشد و شخص تولید کننده پس از تهیه و ترکیب مواد اولیه و تهیه شیرینی، آن را در نهایت به قیمت 50,000 هزار تومان در بازار به فروش رساند، این یک کیلو شیرینی، ارزش افزوده ای معادل 20,000 تومان برای فرد در بر خواهد داشت.

بنابراین، در پاسخ به این پرسش که ارزش افزوده چیست؛ می توان بیان داشت در واقع ارزش افزوده، به ارزشی گفته می‌ شود که در فرآیند تولید یک محصول به کالای واسطه‌ ای یا همان مواد اولیه محصول اضافه می گردد. به عبارت دیگر، ارزش افزوده (Value added) به میزان افزایش ارزش پولی کالا در طی مراحل تولید، اطلاق می شود.

ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت می باشد که ارزش افزوده مختص به یک کالا نبوده، بلکه به فرآیند تولید آن مربوط می شود. این امر به این معناست که هر کالایی که در مراحل تولید خود، دچار افزایش ارزش شده باشد، مشمول تعریف ارزش افزوده قرار می گیرد. این افزایش ارزش، مالیاتی نیز برای مودیان خود در پی خواهد داشت، که به آن، مالیات بر ارزش افزوده گفته می شود.

مالیات بر ارزش افزوده، در یک تعریف کلی مالیاتی است که کلیه عرضه‌ کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) می بایست علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه‌ شده، به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به‌ صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز نمایند.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

مشمولان پرداخت ارزش افزوده

در قسمت گذشته، در خصوص تعریف و ماهیت مالیات بر ارزش افزوده صحبت نموده و بیان کردیم که ارزش افزوده، افزایش ارزشی است که در فرآیند تولید یک محصول بر کالای واسطه‌ای یا همان مواد اولیه محصول اضافه می گردد. به جهت آشنایی علاقمندان، این قسمت از مقاله به بیان مشمولان پرداخت ارزش افزوده اختصاص داده شده است.

منظور از مشمولان پرداخت ارزش افزوده، افرادی هستند که محصولات آن ها، مشمول تعریف ارزش افزوده قرار گرفته و به موجب قانون، موظف به پرداخت مالیات آن می باشند. ماده 1 قانون مالیات های مستقیم مصوب سال 1400، مودیان و مشمولان پرداخت ارزش افزوده را چنین تعریف نموده است: «شخصی است که به عرضه کالا، ارائه خدمت، واردات یا صادرات مبادرت می نماید.»

همچنین به موجب ماده 4 همین قانون، مشمولان پرداخت ارزش افزوده، مکلفند حداکثر تا پایان ماه پس از انقضای هر دوره مالیاتی، کل مالیات و عوارضی را که طی آن دوره به فروش کالا و یا ارائه خدمات توسط وی تعلق گرفته است، پس از کسر اعتبار مالیاتی خود، به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، پرداخت نماید.

نحوه و فرمول محاسبه ارزش افزوده

همانطور که پیش تر بیان شد، ارزش افزوده به افزایش ارزش یک محصول در طی مراحل مختلف تولید گفته می شود. این افزایش ارزش می تواند به صورت ویژگی های اضافی در یک محصول یا خدمت، به مشتری عرضه گردد. هر کسب و کاری، ممکن است از روش های مختلف، برای ارزش افزوده استفاده کند. به عنوان مثال، یک فروشنده کامپیوتر ممکن است نرم افزار و لوازم جانبی رایگان را برای افزایش ارزش یک محصول به خریداران ارائه نماید.

یکی از پرسش های متداولی که ممکن است در این میان، برای افراد مطرح شود این است که نحوه و فرمول محاسبه ارزش افزوده چگونه است. به عبارت دیگر، یک تولیدکننده از چه طریقی می تواند متوجه شود که آیا محصول او مشمول تعریف ارزش افزوده قرار گرفته است یا خیر.

در پاسخ به این پرسش، می توان بیان نمود که ارزش افزوده دارای فرمول و نحوه محاسبه بسیار ساده ای می باشد که از تعریف آن نشات گرفته که مطابق با آن، ارزش افزوده برابر است با فروش خالص منهای ارزش مواد و خدمات خریداری شده از خارج که به مدیران و شاغلان تعلق می گیرد.

ارزش افزوده= فروش خالص _ ارزش مواد و خدمات خریداری شده 

توجه به این نکته ضروری است که نحوه و فرمول محاسبه ارزش افزوده با نحوه و فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده متفاوت است. نحوه و فرمول محاسبه مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای نرخ آن محاسبه می شود. در حال حاضر، نرخ رسمی مالیات بر ارزش افزوده برابر 10% است که البته باید به این موضوع نیز دقت شود که در موارد استثنایی، ممکن است این نرخ بالاتر یا پایین‌تر از 10% باشد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

تفاوت ارزش افزوده و سود

در قسمت های گذشته، در خصوص تعریف و ماهیت ارزش افزوده، مشمولان پرداخت آن و هم چنین، نحوه و فرمول محاسبه ارزش افزوده صحبت کرده و بیان نمودیم که ارزش افزوده برابر است با فروش خالص منهای ارزش مواد و خدمات خریداری شده. علاوه بر این، به این موضوع نیز اشاره نمودیم که نحوه محاسبه ارزش افزوده با فرمول و نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده متفاوت بوده و دو موضوع مجزا از یکدیگر می باشند.

در این میان ممکن است که برخی افراد، ارزش افزوده را با سود یکی دانسته، در حالی که این دو مفهوم، نیز دارای اختلافاتی با یکدیگر می باشند. مهم ترین تفاوت ارزش افزوده و سود، در فرمول و نحوه محاسبه آن می باشد. همانطور که پیش تر بیان کردیم، ازش افزوده عبارت است از فروش خالص منهای ارزش مواد و خدمات خریداری شده (مواد و خدمات اولیه).

اما سود عبارت است از فروش خالص منهای هزینه‌ ها. این هزینه ها شامل هزینه پرسنل، هزینه تجهیزات، مواد اولیه و ... می باشد. بنابراین، می توان در تفاوت ارزش افزوده و سود چنین بیان نمود که در ارزش افزوده، تنها هزینه مواد و خدمات اولیه از قیمت فروش محصول کاسته می شود، اما در سود، کلیه هزینه ها اعم از قیمت مواد و خدمات اولیه، هزینه تجهیزات، حقوق کارمندان و.... از هزینه فروش محصول نهایی کم می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه و فرمول محاسبه ارزش افزوده در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه و فرمول محاسبه ارزش افزوده پاسخ دهند.