معاملات فصلی

صورت معاملات فصلی چیست

بر اساس ماده 169 مکرر، قانون مالیات های مستقیم، به منظور شفافیت فعالیت های اقتصادی و استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی، پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی شامل مواردی نظیر اطلاعات مالی، پولی و اعتباری، معاملاتی، سرمایه ای و ملکی اشخاص حقیقی و حقوقی در سازمان امور مالیاتی کشور می شود.

همانطور که مشاهده می شود، یکی از اطلاعاتی که مودیان مالیاتی موظف به ارائه و ثبت آن در سازمان امور مالیاتی می باشند، اطلاعات معاملاتی مودیان، به ویژه گزارش خرید و فروش فصلی، آن ها می باشد. در این میان، ممکن است که برخی افراد با این صورتحساب آشنایی نداشته و از خود سوال نمایند که صورت معاملات فصلی چیست و به چه منظوری ثبت می شود.

برای پاسخ به پرسش فوق، لازم است که به ماده 169 قانون مالیات های مستقیم مراجعه شود. مطابق متن این ماده، «اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، موظف به ثبت‌ نام در نظام مالیاتی می شوند، مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند.»

بنابراین، می توان بیان داشت که صورت معاملات فصلی، در واقع فهرستی از تمام خرید و فروش هایی است که مودی (اعم از شخص حقیقی و حقوقی) در پایان هر فصل، می بایست به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال نماید. عدم ارسال این صورتحساب ها و فهرست آن ها، می تواند فرد را با جریمه های مالیاتی سنگین رو به رو سازد. به موجب ماده 9 آیین نامه اجرایی موضوع تبصره (3) ماده 169 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم، اشخاص زیر مشمول ارسال لیست معاملات می باشند:

کلیه اشخاص حقوقی

صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 95 قانون محسوب می شوند

صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده

توجه به این نکته ضروری است که اشخاص موضوع این ماده با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی قابل تغییر خواهند بود. این اشخاص مکلفند فهرست خرید و فروش خود را مطابق اقلام اطلاعاتی مندرج در سامانه معاملات تهیه و به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال نمایند. 

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

تاریخ و مهلت ارسال و ثبت صورت معاملات فصلی ماده 169

در قسمت گذشته، در رابطه با تعریف و ماهیت صورت معاملات فصلی توضیح داده و بیان نمودیم که صورت معاملات فصلی، فهرستی از تمام خرید و فروش هایی است که مودی در هر فصل انجام داده و می بایست فهرست و صورت آن را در زمان مشخص شده، به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا تاریخ و مهلت ارسال لیست صورت معاملات فصلی ماده 169 قانون مالیات های مستقیم را بیان نماییم.

مطابق آنچه در سامانه ارسال صورت خرید و فروش فصلی درج گردیده است، دوره ارسال اطلاعات مربوط به معاملات فصلی، سه ماهه (فصلی) بوده و می بایست تا چهل و پنج روز (45 روز) پس از پایان هر فصل، نسبت به ارسال آن اقدام نمود. بنابراین، تاریخ و مهلت ارسال لیست صورت معاملات فصلی ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، از یک تا چهل و پنج روز پس از پایان هر فصل می باشد.

ماده 10 آیین نامه اجرایی موضوع تبصره (3) ماده 169 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم، در این خصوص بیان می دارد: «فهرست معاملات حداکثر در مقاطع سه ماهه (فصلی) تهیه و تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل به صورت الکترونیکی از طریق درگاه اینترنتی سازمان برای سامانه معاملات ارسال و یا به صورت لوح فشرده در قالب اطلاعات درخواستی سازمان به اداره امور مالیاتی ارائه شود.»

سامانه ارسال صورت معاملات فصلی

همانطور که پیش تر اشاره گردید، مشمولان ماده 169 قانون مالیات های مستقیم مکلفند که صورت و فهرست معاملات فصلی خود را در پایان هر فصل (چهار مرتبه در سال) به سازمان امور مالیات کشور گزارش دهند. این امر، به منظور جلوگیری از هرگونه فرار مالیاتی و شفافیت در درآمد و معاملات کسب و کارها ایجاد شده است. یکی از روش های ارسال صورتحساب معاملاتی، استفاده از سامانه آن می باشد.

سامانه ارسال گزارش خرید و فروش فصلی، در واقع سایت میز خدمت عملیات الکرتونیکی مالیاتی یا همان tax.gov.ir می باشد. این سامانه در راستای ارائه خدمات الکترونیکی دستورالعمل اجرایی موضوع ماده 169 قانون مالیات های مستقیم ایجاد گردیده و توسط آن، مودیان محترم مالیاتی می توانند نسبت به ثبت و ارسال لیست اطلاعات خرید و فروش و همچنین پرداخت و دریافت بابت قراردادها، صادرات، واردات، حق العمکاری و مدیریت پیمان، بیمه، اجاره اقدام نمایند.

برای ثبت صورت معاملات فصلی در این سامانه معاملات فصلی، مودیان می بایست مراحل پیش ثبت نام و اعتبار سنجی مربوطه را پشت سر گذاشته و کد کاربری و کلمه عبور را از طریق پاکات پستی مخصوص مربوطه دریافت نمایند. برای این دسته از مودیان گرامی با ورود به سامانه، امکان ثبت هر یک از فرم های زیر برحسب نوع اطلاعات فراهم می باشد:

ثبت گزارش خرید

ثبت گزارش فروش

ثبت گزارش اطلاعات پیمانکار در پیمان های بلند مدت

ثبت گزارش اطلاعات کارفرما در پیمان های بلند مدت  

ثبت گزارش امتناع برای پیش از سال 1395  

ثبت گزارش عرضه به مصرف کننده نهایی برای سال 1395 

ثبت گزارش واردات 

ثبت گزارش صادرات

ثبت گزارش حق العمل کاری و مدیریت پیمان

ثبت گزارش اجاره

ثبت گزارش پیش فروش

تبصره دو ماده 169 قانون مالیات های مستقیم در این رابطه بیان می دارد: «مودیان مالیاتی موضوع این ماده موظفند از سامانه‌ صندوق فروش «صندوق ماشینی (مکانیزه) فروش» و تجهیزات مشابه استفاده کنند.» سامانه‌ صندوق فروش مذکور در این ماده، در واقع همان سایت سازمان امور مالیاتی، به آدرس tax.gov.ir می باشد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

مراحل و نحوه ارسال صورت معاملات فصلی ماده 169

در قسمت های گذشته، در رابطه با ماهیت، تاریخ و مهلت و سامانه ارسال صورت معاملات فصلی، توضیحاتی ارائه گردید و بیان شد که به منظور ارسال این صورت معاملات، شخص می بایست به سامانه سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir مراجعه نماید. در این قسمت قصد داریم تا مراحل و نحوه ارسال صورت معاملات فصلی ماده 169 قانون مالیات های مستقیم را ارائه نماییم.

در مرحله اول، شخص باید، آدرس سامانه سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir را در مرورگر خود وارد نموده و مطابق تصویر زیر، به صفحه اصلی این سایت وارد شود.

پس از آن شخص، باید از منوی بالای سایت، بر روی گزینه، خدمات اصلی مالیاتی و سپس، صورت معاملات فصلی الکترونیک کلیک نماید.

در مرحله بعدی، شخص باید در صفحه نمایش داده شده، بر روی گزینه "سامانه صورت معاملات" کلیک نماید.

پس از آن شخص به صفحه ای مطابق تصویر زیر هدایت می شود. در این صفحه فرد باید، اطلاعات نام کاربری، کلمه عبور و نقش کاربری خود را وارد نموده و کد امنیتی را در قسمت مربوطه درج نماید.

پس از آن، فهرست امکانات سامانه، برای متقاضی به نمایش در می آید که وی می تواند متناسب با نوع درخواست خود، گزارش مربوطه را ارسال نماید. به طور مثال در این قسمت به نحوه ارسال صورت معاملات خرید اشاره شده که برای آن لازم است، بر روی گزینه گزارش خرید کلیک شود.

با کلیک بر این گزینه، صفحه ای مطابق تصویر زیر برای کاربر نمایش داده می شود که لازم است برای ثبت صورت معامله جدید، بر روی گزینه ایجاد کلیک شود.

در این مرحله، فرد باید مطابق اطلاعات معامله خود، سال و هم چینن، فصل معامله را درج کند و بر روی گزینه ثبت کلیک نماید.

در مرحله بعدی، داوطلب باید برای وارد نمودن جزئیات خرید، بر روی گزینه ثبت رکورد جدید کلیک نماید.

پس از آن، متقاضی می بایست اطلاعات خواسته شده در فرم را وارد نموده و گزینه "ثبت" را که در قسمت پایین صفحه قرار گرفته، انتخاب نماید.

در مرحله بعد، داوطلب به صفحه ای مطابق تصویر زیر هدایت می شود که به طور خلاصه، اطلاعات وارد شده توسط متقاضی را نشان داده، که لازم است در صورت صحیح بودن اطلاعات، بر روی گزینه "تایید" که در پایین صفحه قرار گرفته، کلیک شود.

پس از تایید اطلاعات، یک کد رهگیری به درخواست فرد تعلق می گیرد. ثبت گزارش فروش، واردات و صادرات و... نیز در کلیت مشابه مراحل فوق بوده و فرد می تواند با ورود به سایت سازمان امور مالیاتی و انتخاب گزینه صورت خرید و فروش فصلی الکترونیکی به صفحه ثبت گزارش معاملات خود وارد شود.

علاوه بر روش فوق، می توان به شیوه آفلاین و یا غیر برخط نیز به ارسال صورت معاملات فصلی اقدام نمود. مودیانی که از سیستم های رایانه ای خرید و فروش استفاده می نمایند، می توانند در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی قالب مورد نظر این سازمان را با هماهنگی متخصصین مربوطه به ویژه تولید کنندگان این گونه نرم افزارها به طور مستقیم از سیستم کامپیوتری خود دریافت و در قالب مذکور وارد (Import) نمایند، سپس با استفاده از نرم افزار کنترلی و ارسال اطلاعات با اتصال به شبکه اینترنت، مبادرت به ارسال اطلاعات به طور یک جا نموده و رسید دریافت نمایند.

مجازات عدم ارسال لیست صورت معاملات فصلی

همانطور که پیش تر اشاره گردید، قانون گذار در ماده 169 قانون مالیات های مستقیم کلیه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و همچنین، صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 95 قانون محسوب می شوند، موطف نموده تا فهرست و صورت معاملات فصلی خود را در سامانه سازمان امور مالیات به ثبت رسانند.

عدم ثبت گزارش خرید و فروش، افراد را با مجازات عدم ارسال صورت لیست معاملات فصلی مواجه می سازد. ماده 169 قانون مالیات های مستقیم در خصوص میزان جریمه این افراد بیان می دارد: «عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای دیگران و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود، حسب‌ مورد مشمول جریمه‌ای معادل دو درصد (2 %) مبلغ مورد معامله‌ می شود. همچنین عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور از طریق روش هایی که تعیین می شود، مشمول جریمه‌ای معادل یک‌ درصد (1%) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است، می باشد.»

با توجه به متن فوق چنین نتیجه گیری می شود که عدم صدور صورت خرید و فروش فصلی جریمه ای معادل دو درصد مبلغ معامله و عدم ارسال فهرست معاملات، جریمه ای معادل یک درصد مبلغ معامله را در پی خواهد داشت. بنابراین به افزاد توصیه می شود که در موعد مقرر برای ارسال صورت معاملات اقدام نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سامانه و مهلت ارسال صورت معاملات فصلی در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون سامانه و مهلت ارسال صورت معاملات فصلی پاسخ دهند.