برای مشاوره نحوه نمایش و ثبت تعدیلات سنواتی در حسابداری
برای مشاوره نحوه نمایش و ثبت تعدیلات سنواتی در حسابداری
حسابداری علمی است که وظیفه ثبت، تجزیه و تحلیل و ارائه نتایج به ارکان یک مجموعه را به عهده دارد. صورت های مالی از اصلی ترین اسناد و مدارک در حسابداری محسوب می شوند. با استفاده از علم حسابداری، گزارش های مالی به صورت تخصصی تهیه می شود.
در بسیاری از مواقع، حساب های سود و زیان باقی مانده از دوره های مالی قبل نیاز به اصلاح و تعدیل در دوره مالی جدید دارند. این تعدیلات موجب می شوند، صورت های مالی به طور دقیق ارائه گردند. لذا شناخت تعدیلات سنواتی در حسابداری منجر به تنظیم صحیح و دقیق صورت های مالی و در نتیجه، تصمیم گیری های صحیح اقتصادی می شود.
از این رو، در این مقاله، ابتدا به این پرسش پاسخ داده می شود که معنی تعدیلات سنواتی در حسابداری چیست. سپس، استاندارد و کدینگ و همچنین انواع تعدیلات سنواتی مورد مطالعه قرار می گیرد و پس از آن راجع به نحوه نمایش تعدیلات سنواتی در صورت های مالی صحبت می شود و به این پرسش پاسخ داده می شود که ثبت و بستن حساب تعدیلات سنواتی در حسابداری چگونه است. در نهایت، تعدیلات سنواتی در اظهارنامه مالیاتی بررسی و فرق تعدیلات سنواتی با سود و زیان انباشته بیان می شود.
معنی تعدیلات سنواتی در حسابداری چیست
تعدیل در حسابداری به معنای به روز رسانی و اصلاح اسناد و مدارک حسابداری می باشد. حسابداران به دلیل تغییر در رویه حسابداری و یا اصلاح حساب های ناشی از اشتباه، تعدیلات سنواتی را انجام می دهند. این اشتباهات می تواند ناشی از تقلب، اشتباهات ریاضی، اشتباه در به کار گیری رویه حسابداری و.... باشد.
اما پرسش مهمی که در این قسمت، مطرح می شود؛ آن است که اصلا معنی تعدیلات سنواتی در حسابداری چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید بیان کرد که تعدیلات سنواتی در حسابداری به معنای تعدیل اقلام مربوط به سنوات قبل است که در مانده حساب سود و زیان انباشته ابتدای دور جدید در نظر گرفته می شود. در واقع تعدیلات سنواتی، سند های اصلاحی هستند که حسابداران به منظور اصلاح سود و زیان انباشته آن ها را صادر می نمایند.
تعدیلات سنواتی در حسابداری با هدف شفاف سازی مالی حساب ها و ارائه صورت های مالی جدید در پایان دوره مالی انجام می شود. شایسته ذکر است اثر تعدیلات سنواتی باید از طریق اصلاح مانده سود (زیان) انباشته ابتـدای دوره در صـورت های مالی منعكس گردد.
استاندارد تعدیلات سنواتی
در قسمت پیشین مقاله، معنی تعدیلات سنواتی در حسابداری شناخته شد. اکنون در این قسمت از مقاله، راجع به استاندارد تعدیلات سنواتی صحبت می شود. بر اساس استاندارد حسابداری شماره 6 گزارش عملکرد مالی، تعدیلات سنواتی یعنی اقلام مربوط به سنوات قبل كه در تعدیل مانده سود (زیان) انباشـته ابتدای دوره منظور می گردد، به اقلامی محدود می شود كه از “تغییر در رویه حـسابداری” و “اصلاح اشتباه” ناشی گردد. در قسمت زیر، لینک دانلود استاندارد تعدیلات سنواتی ارائه گردیده که در واقع همان استاندارد حسابداری شماره شش می باشد.
- نویسنده: سازمان حسابرسی
- حجم: 184 KB
لینک فوق استاندارد حسابداری شماره 6 گزارش عملکرد مالی را نشان می دهد. بر اساس این استاندارد، اثر تعدیلات سنواتی باید از طریق اصلاح مانده سود (زیان) انباشته ابتـدای دوره در صـورت های مالی شرکت منعكس گردد. اقلام مقایسه ای صورت های مالی نیز باید ارائه مجدد شود، مگر آن كه این امـر عملی نباشد. در چنین شرایطی، موضوع باید در یادداشت های توضیحی اعلام شود.
همچنین میـزان و ماهیت اقلام تشكیل دهنده تعدیلات سـنواتی و دلایـل تـوجیهی تغییـر در رویـه حـسابداری و همچنین این امر كه اقلام مقایسه ای صورت های مالی ارائه مجدد شده است (یا عملی نبودن ارائـه مجدد) باید در یادداشت های توضیحی ارائه گردد.
کدینگ تعدیلات سنواتی
پس از شناخت معنی تعدیلات سنواتی در حسابداری و همچنین استاندارد تعدیلات سنواتی در قسمت های قبل، اکنون در این بخش از مقاله راجع به کدینگ تعدیلات سنواتی مطالبی ارائه می شود. به طور کلی کدینگ با توجه به نوع حساب مورد استفاده تنظیم می شود.
با توجه به آن که حساب تعدیلات سنواتی زیر مجموعه حساب سود و زیان محسوب می شود و همچنین از آن جایی که این حساب، در دسته حقوق مالکانه قرار می گیرد؛ کدینگ تعدیلات سنواتی در حسابداری زیر مجموعه کد 3 قرار دارد. لازم به ذکر است چینش حساب ها به هر نحو که باشد، باز هم کدینگ تعدیلات سنواتی در حسابداری زیر مجموعه کد 3 قرار دارد.
لازم به ذکر است اصلاح حساب سود و زیان حتما باید همراه با ثبت سند باشد؛ در غیر این صورت، دفاتر توسط اداره دارایی پذیرفته نخواهد شد. همچنین حساب تعدیلات سنواتی ماهیت ثابتی ندارد و حسب مورد ممکن است بدهکار یا بستانکار شود.
انواع تعدیلات سنواتی
همانطور که در قسمت های پیشین مقاله بیان شد؛ تعدیلات سنواتی در حسابداری به معنای تعدیل اقلام مربوط به سنوات قبل است که در مانده حساب سود (زیان) انباشته ابتدای دور جدید در نظر گرفته می شود. این تعدیلات به دلیل تغییر در رویه حسابداری و یا اصلاح حساب ها ناشی از اشتباه تعدیلات سنواتی را انجام می شود.
تعدیلات سنواتی انواعی دارد؛ لذا دراین بخش از مقاله انواع تعدیلات سنواتی مورد بررسی قرار می گیرد. تعدیلات سنواتی از نظر زمان انجام تعدیلات به دو دسته نقسیم می شوند: 1- تعدیلات سنواتی که به سال مالی گذشته مربوط می شوند. 2- تعدیلات سنواتی که به سال مالی قبل از سال گذشته مربوط می شوند.
علاوه بر تقسیم بندی مذکور، در یک تقسیم بندی دیگر، تعدیلات سنواتی از نظر حساب های قابل تعدیل به دو دسته تقسیم می شوند: 1- تعدیلات سنواتی حساب های دائمی (در حالتی که طرف مقابل یک حساب موقت است) 2- تعدیلات سنواتی حساب های موقتی.
نحوه نمایش تعدیلات سنواتی در صورت های مالی
به طور کلی تعدیلات سنواتی در صورت های مالی به معنای ایجاد تغییرات در صورت های مالی سال های گذشته می باشد. این تعدیلات می تواند بر اثر اشتباهات رخ داده در صورت های مالی سال های گذشته یا تغییر در رویه حسابداری باشد. تراز نامه، حساب سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد از مهم ترین صورت های یک شرکت یا مجموعه به شمار می آیند.
تعدیلات سنواتی در صورت های مالی نمایان می شوند؛ لذا یکی از پرسش هایی که در این راستا مطرح می شود، آن است که نحوه نمایش تعدیلات سنواتی در صورت های مالی به چه نحو است؟ در پاسخ به این پرسش باید بیان کرد حساب تعدیلات سنواتی ماهیت ثابتی ندارد و حسب مورد ممکن است بدهکار یا بستانکار شود. تصویر ذیل نحوه نمایش تعدیلات سنواتی در صورت های مالی را بر حسب ماهیت بدهار یا بستانکار آن نمایش می دهد.
زمان کشف اشتباه یا تصمیم به تغییر رویه در حسابداری زمان انجام تعدیلات سنواتی می باشد. لازم به ذکر است حسابدار برای ثبت و نمایش تعدیلات سنواتی ابتدا باید مبالغ مربوط به دوره مالی جدید را به دقت بررسی کند. همچنین، مبالغ دوره های مالی بعدی را در تعدیلات سنواتی ضبط نماید.
ثبت و بستن حساب تعدیلات سنواتی در حسابداری چگونه است؟
همانطور که در بخش های قبل بیان شد؛ اصلاح حساب سود و زیان حتما باید همراه با ثبت سند باشد، در غیر این صورت؛ دفاتر توسط اداره دارایی پذیرفته نخواهد شد. لذا، در ادامه ثبت و بستن حساب تعدیلات سنواتی مورد بررسی قرار می گیرد و به این پرسش پاسخ داده می شود که ثبت و بستن حساب تعدیلات سنواتی در حسابداری چگونه است؟
در پاسخ به این پرسش باید بیان کرد که در صورتی که حسابدار فراموش کرده باشد؛ وام دریافتی در سنوات گذشته را در ثبت های مربوط به آن سال لحاظ نماید، لازم است جهت اصلاح نمودن این اشتباه دفاتر مالی سال جاری ثبت را انجام دهد. ثبت دفاتر مالی سال جاری به شرح ذیل می باشد:
تعدیلات سنواتی = ماهیت ثابتی ندارد و بر حسب نیاز بدهکار یا بستانکار می شود.
پیش پرداخت بهره سنواتی = بدهکار
پیش پرداخت بهره سنواتی = بستانکار
به طور کلی؛ بستن حساب تعدیلات سنواتی در پایان دوره مالی و با انتقال مانده به حساب سود و زیان انباشته صورت می گیرد. این حساب حسب مورد می تواند ماهیتی بدهکار و یا بستانکار داشته باشد. لازم به ذکر است یک حسابدار مالی باید اصل تطابق که یکی از اصول پایه در حسابداری است و بر مبنای آن درآمد و هزینه ها باید در بازده زمانی مشخص عملکرد شناسیایی شود را رعایت نماید.
تعدیلات سنواتی در اظهارنامه مالیاتی
تعدیلات سنواتی در اظهارنامه مالیاتی به چه صورت است؟ همانطور که در قسمت های قبل بیان شد؛ حساب تعدیلات سنواتی حسب مورد می تواند به صورت بدهکار یا بستانکار باشد. سازمان امور مالیاتی در خصوص رسیدگی به حساب تعدیلات سنواتی بخشنامه ای را تصویب کرده است.
مطابق بخشنامه سازمان امور مالیاتی در خصوص رسیدگی به حساب تعدیلات سنواتی مصوب 25/10/1391 اقلام بدهکار حساب تعدیلات سنواتی در صورتی که موجب کاهش درآمد مشمول مالیات ابزاری شده باشد، برگشت و به درآمد مشمول مالیات عملکرد در مورد رسیدگی، به استثنای موارد زیر اضافه می گردد:
اقلام مربوط به هزینه های سنوات قبل در صورتی که به هر دلیل خارج از اختیار مودی در سال مورد رسیدگی تحقق یابد، مشروط بر اینکه مربوط به درآمدهای مشمول معافیت مالیاتی و یا مالیات مقطوع نبوده و یا درآمد مشمول مالیات سال مربوط از طریق علی الراس تعیین نگردیده باشد. بدیهی است در صورتی که بخش از درآمدهای سال مربوط معاف یا مشمول مالیات مقطوع بوده باشد؛ هزینه ها به نسبت درآمدها با رعایت مقررات تسهیم می شود. اقلام مربوط به برگشت از فروش و تخفیفات و یا اصلاحات فروش بر اساس مستندات مربوط، مشروط بر این که مربوط به درآمدهای معاف یا مشمول مالیات مقطوع نباشد.
لازم به ذکر است؛ مطابق بخشنامه مذکور، اقلام بستانکار حساب مذکور نیز به درآمد مشمول مالیات عملکرد سال مورد رسیدگی اضافه می گردد. البته استثنائاتی نسبت به این موضوع وجود دارد. این استثنائات عبارت است از: 1- اقلامی که توسط واحد مالیاتی به درآمد مشمول مالیات سنوات قبل اضافه شده است 2- درآمد هایی که در سنوات مربوط معاف از پرداخت مالیات بوده اند 3- درآمد های مشمول مالیات مقطوع 4- اقلام مربوط به برگشت هزینه هایی که مودی در دوره مربوط مشمول معافیت یا مشمول مالیات به نرخ مقطوع بوده است.
فرق تعدیلات سنواتی با سود و زیان انباشته
همانطور که بیان شد؛ تعدیلات سنواتی در حسابداری به معنای تعدیل اقلام مربوط به سنوات قبل است که در مانده حساب سود (زیان) انباشته ابتدا دور جدید در نظر گرفته می شود. تعدیلات سنواتی زیر مجموعه حساب سود و زیان انباشته می باشد؛ اما این دو با یکدیگر تفاوت هایی دارند. لذا در ادامه فرق تعدیلات سنواتی با سود و زیان انباشته بیان می شود.
در بیان تفاوت های تعدیلات سنواتی با سود و زیان انباشته باید بیان کرد؛ به طور کلی، رابطه تعدیلات سنواتی با سود و زیان انباشته رابطه جز به کل می باشد و تعدیلات سنواتی زیر مجموعه ای از حساب سود و زیان انباشته محسوب می شود. همچنین هدف از ثبت تعدیلات سنواتی اصلاح مانده اول دوره است، اما هدف از حساب سود و زیان انباشته تخصیص سود در این حساب می باشد.
در تعدیلات سنواتی تنها تغییرات سود و زیان در سنوات قبل که در سال جاری ثبت می شود، لحاظ می گردد؛ اما در حساب سود و زیان انباشته به غیر از تعدیلات سنواتی موارد دیگری نیز به ثبت می رسد. علاوه بر این، موارد مانده حساب تعدیلات سنواتی به دوره بعد منتقل نمی شود. این در حالی است که مانده حساب سود و زیان انباشته به دوره بعد منتقل خواهد شد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه نمایش و ثبت تعدیلات سنواتی در حسابداری در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از نحوه نمایش و ثبت تعدیلات سنواتی در حسابداری پاسخ دهند.
پاسخ مشاور: باسلام. بدهکار