گواهی مبدا چیست

گواهی مبدا در صادرات و واردات یا Certificate of Origin چیست

گواهی مبدا اهمیت بسیاری در تجارت بین المللی دارد و یکی از اسناد مهم در بازرگانی برای افراد و شرکت ها محسوب می‌شود. حال ممکن است که برای برخی از اشخاص این سوال مطرح شود که منظور از گواهی مبدا در صادرات و واردات یا Certificate of Origin چیست که پاسخ آن به شرح زیر است:

گواهی مبدا که با نام certificate of origin نیز شناخته می شود؛ یک سندی بین المللی است که نشان می دهد کالا در کدام کشور تولید شده است و به خریداران کمک می کند که در مورد اعتبار کشور مبداء، کیفیت و مشخصات کالا مطمئن شوند. به عبارت دیگر، گواهی مبدا فرم چاپ شده ای است که به درخواست خریدار و به وسیله صادرکننده یا نماینده وی تکمیل و توسط اتاق های بازرگانی که مکان خاص مبدا یک کالا را گواهی می کند، تایید و صادر می شود.

بنابراین، این سند توسط اتاق بازرگانی کشور صادر کننده کالا مطابق با فرم ارائه شده توسط اتاق بازرگانی بین المللی صادر می شود و مزایای بسیاری را در اختیار افراد قرار می دهد که یکی از مزایای قابل توجه آن، اطلاع از تعرفه های قابل پرداخت به گمرک کشور مقصد می باشد. همچنین برای ترخیص کالا از گمرک، ارائه گواهی مبدا نیز ضروری است.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

انواع گواهی مبدا

در بخش قبلی توضیحاتی در خصوص گواهی مبدا ارائه گردید و بیان شد که این سند؛ به منظور شناسایی کشور مبدا محصول مورد استفاده قرار گیرد. حال باید توجه داشت که انواع مختلفی از گواهی مبدا وجود دارد و در این میان ممکن است که این سوال در ذهن برخی از افراد ایجاد شود که انواع گواهی مبدا چیست که پاسخ آن به شرح زیر می باشد:

همانطور که گفته شد؛ گواهی مبدا به انواع مختلفی تقسیم می شود که رایج ترین آن گواهی مبدا ترجیحی و غیر ترجیحی می باشد. گواهی مبدا غیر ترجیحی صرفا نشان دهنده کشور تولید‌کننده کالا است، بدون این که از تعرفه های ترجیحی برخوردار شود. همچنین در این گواهی، اطلاعات مختلفی درج می شود که این اطلاعات شامل مشخصات گیرنده کالا، مشخصات فرستنده، وزن خالص و ناخالص، نوع بسته بندی و . . . می باشد.

گواهی مبدا ترجیحی که با نام گواهی فرم A نیز شناخته می شود؛ سندی است که به خریدار اجازه می دهد که عوارض گمرکی کمتری پرداخت کند یا این که از پرداخت آن معاف شوند. البته چنین وضعیتی زمانی به وجود می آید که دو یا چند کشور موافقت‌ نامه‌ های ترجیحی را امضا کرده‌ باشند. همچنین باید توجه داشت که این نوع گواهی به ندرت صادر می شود.

سایر انواع گواهی های مبدا که کمتر رایج است گواهی GSP می باشد که از آن، برای صادرات به کشورهایی از قبیل قرقیزستان، ترکیه، ژاپن، قزاقزستان، اقیانوسیه، کشورهای امریکایی، کشورهای اروپایی به استثنای 28 کشور عضو اتحادیه اروپا استفاده می‌شود. همچنین گواهی GSTP که مخفف آن عبارت Global System Of Trade Preferences است؛ برای کشورهایی صادر می شود که در خصوص برخی از کالاهای خاص با ایران توافق نامه دارند. از طرف دیگر گواهی مبدا pta نیز صرفا برای صادرات به کشور پاکستان مورد استفاده قرار می گیرد.

سامانه و مرجع صدور گواهی مبدا در ایران

در سال های اخیر، با ایجاد مفهوم تجارت الکترونیک و گسترش بسترهای الکترونیکی و آنلاین در سراسر کشور، کلیه سازمان ها، ارگان ها و نهادها تلاش نمودند تا زمینه ارائه خدمات به صورت غیر حضوری را فراهم نمایند. در این میان؛ ممکن است که برخی افراد با سامانه و مرجع صدور گواهی مبدا در ایران آشنایی نداشته و این سوال در ذهن آنان ایجاد گردد که سامانه یکپارچه صدور گواهی مبدا چیست و نشانی آن چه می باشد که پاسخ آن به شرح زیر است:

بر اساس تفاهم نامه سه طرفه میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کشور ایران با وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق تعاون مرکزی در کشور، سامانه ای تحت عنوان سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند به نشانی cscs.chambertrust.ir راه اندازی شد تا بازرگانان بتوانند به صورت غیرحضوری از خدمات این سایت بهره مند شوند.

بر همین اساس؛ تجار از طریق این سامانه می توانند به صورت آنلاین درخواست خود را برای صدور کارت بازرگانی و گواهی مبدا به ثبت برسانند و در صورت نیاز برای تمدید کارت بازرگانی خود اقدام نمایند. همچنین باید توجه داشت که ثبت نام در سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند و داشتن حساب کاربری برای استفاده از خدمات این سایت ضروری می باشد.

از طرف دیگر؛ افراد باید بدانند که گواهی مبدا در ایران توسط اتاق های بازرگانی، وزارت صنایع و معادن و کشاورزی و در مناطق آزاد توسط سازمان منطقه آزاد صادر می شود. نکته حائز اهمیت این است که تنها واردکننده کالا؛ ضرورت صدور گواهی مبدا برای یک کالای صادراتی را تشخیص می دهد و این تصمیم بر عهده اتاق بازرگانی نمی باشد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

شرایط و هزینه مورد نیاز برای صدور گواهی مبدا

صدور گواهی مبدا، مستلزم رعایت شرایطی می باشد و بدون وجود این ضوابط، امکان صدور این گواهی وجود ندارد. حال به منظور آشنایی علاقمندان با شرایط و هزینه مورد نیاز برای صدور گواهی مبدا، در این قسمت از مقاله، ضوابط حاکم برای صدور گواهی مبدا بیان گردیده است؛ که به شرح زیر می باشد:

درخواست های صدور گواهی مبدا باید از طریق سامانه یکپارچه صدور گواهی مبدا الکترونیکی به آدرس sso.iccima.ir به اتاق های بازرگانی تحویل گردد.

امضای صادرکننده در گواهی مبدا الزامی می باشد.

داشتن کارت بازرگانی هوشمند

پرداخت هزینه صدور گواهی مبدا (هزینه صدور هر فرم گواهی مبدا؛ در سال جاری، صرف نظر از مبالغ اظهارنامه برای هر فرم، مبلغ 500 هزار تومان تعیین شده است.)

تایپ گواهی مبدا به عهده صادرکننده است

نکته ای که باید به آن توجه داشت؛ این است که شخص می بایست برای صدور گواهی مبدا یک سری مدارک و اسنادی را تهیه کند و این مدارک شامل تصویر پروانه گمرکی، تصویر بارنامه حمل، تصویر فاکتور فروش در صورت درج شماره و تاریخ آن در متن گواهی مبدا می شود. 

البته در همه موارد؛ تهیه و ارائه مدارک برای صدور گواهی مبدا الزامی نیست. مانند این که اگر صادر کننده اقدام به صدور کالاهای فاسد شدنی (میوه، تره بار، گل و گیاه، ماهی و میگو، لبنیات) کند؛ در این صورت بدون ارائه مدرگ گواهی مبدا صادر می شود.

مراحل و نحوه صدور و دریافت گواهی مبدا

همانطور که پیش تر اشاره گردید، اشخاص برای دریافت گواهی مبدا ابتدا باید به سامانه یکپارچه صدور گواهی مبدا الکترونیکی مراجعه کرده و درخواست خود را به ثبت برسانند. حال به جهت آگاهی داوطلبان، در این قسمت، مراحل و نحوه صدور و دریافت گواهی مبدا​ ارائه شده است که به شرح زیر می باشد:

ابتدا شخص می بایست در مرورگر خود سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند به نشانی cscs.chambertrust.ir را جستجو کرده و وارد سایت شود. سپس، شخص باید مطابق تصویر زیر می بایست نام کاربری و کلمه عبور خود را وارد نماید.

پس از ورود به صفحه مربوط به کارت بازرگانی، متقاضی می بایست از منوی سمت راست صفحه گزینه «صدور گواهی مبدا جدید» کلیک نماید.

در مرحله بعد شخص باید شماره سریال اظهارنامه صادراتی و همچنین ارزش دلاری مشخص شده در اظهارنامه را در کادرهای مربوطه وارد نموده و بر روی گزینه «ثبت اظهارنامه» کلیک نماید.

سپس شخص باید بر روی گزینه «مرحله بعد» کلیک کرده تا به صفحه «مشخصات کارت بازرگانی» برود و با توجه به اطلاعاتی که در زمان دریافت کارت بازرگانی ثبت نموده، اطلاعات کارت نمایش داده می شود و کافیست شماره تلفن همراه متقاضی دریافت گواهی مبدا را در کادر مورد نظر وارد کرده و گزینه مرحله بعد را کلیک نماید.

در مرحله بعد شخص باید مشخصات عمومی گواهی مبدا را که شامل کشور مبدا کالا، ارزش دلاری، نوع صادرات، کشور مقصد را تکمیل کند.

سپس شخص باید مشخصات حمل و نقل مانند نوع ترانزیت، شماره بارنامه و شماره وسیله را تکمیل کند.

مرحله بعدی مربوط به «مشخصات کالا ها» است که در آن باید تک تک کالا های اظهارنامه را ثبت نمود.

در مرحله بعدی متقاضی باید مدارک لازم را در سیستم بارگذاری نماید. همچنین با کلیک بر روی مربع های کوچک که با فلش مشخص شده اند، فهرست مدارک لازم باز خواهد شد. باید توجه داشت که در فهرست باز شده بارگذاری اظهارنامه گمرکی و بارنامه برای صدور گواهی مبدا الزامی است.

سپس نوبت به تکمیل مشخصات پرداخت می رسد و متقاضی می بایست تعدا اسناد مورد درخواست، تعداد بارنامه ها را مشخص کند. 

در مرحله بعدی مشخصاتی که طبق آن ها گواهی مبدا چاپ خواهد شد؛ تعیین می شود.

پس از طی مراحل فوق کلیه اطلاعات وارد شده در مراحل قبلی به صورت یکجا نمایش داده می شود. در این صفحه، شخص می تواند اطلاعات را چک نماید و پس از اطمینان از صحت کلیه اطلاعات می بایست گزینه تایید نهایی را انتخاب کند تا درخواست وی برای اتاق بازرگانی ارسال شود.

باید توجه داشت که پس از این که شماره ارجاع توسط اتاق بازرگانی صادر شد؛ شخص می تواند به صورت حضوری مراجعه نموده و اصل سند گواهی مبدا را دریافت نماید. همچنین پس از صدور گواهی مبدا این امکان برای اشخاص وجود دارد که با مراجعه به سایت cscs.ir و با وارد نمودن شماره ارجاع و شماره سریال گواهی مبدا که در قسمت بالای سند درج شده است؛ برای استعلام این گواهی اقدام نمایند.

نمونه گواهی مبدا

در قسمت های گذشته، توضیحات جامع و کاملی در خصوص تعریف و ماهیت گواهی، شرایط و نحوه صدور آن ارائه گردید و بیان شد که این سند، به درخواست صادرکننده یا نماینده قانونی وی برای تعیین مبدا یک کالای صادراتی توسط واحد مجاز صدور این گواهی صادر می گردد. حال به منظور آشنایی بیشتر متقاضیان با مندرجات گواهی، در این قسمت از مقاله، نمونه گواهی مبدا بارگذاری شده است.

یکی از مندرجات این گواهی امضا، اطلاعات دارنده کارت بازرگانی است. البته افراد دیگری از جمله اعضا هیات مدیره که نام آن ها در روزنامه رسمی آمده نیز می توانند به جای دارنده کارت گواهی را امضا کنند به شرط این که از قبل به اتاق بازرگانی معرفی شده باشند و کلیه مسئولیت های ناشی از اقدام آن را بپذیرند.

گواهی مبدا شامل چه مشخصاتی است؟

همانطور که در بخش های قبلی نیز اشاره شد؛ گواهی مبدا یک سند رسمی است که نشان می دهد؛ کالا در کدام کشور تولید شده است. حال پرسش اساسی این است که گواهی مبدا شامل چه مشخصاتی است؟ که در این بخش، به صورت مفصل توضیحاتی در مورد آن ارائه می گردد :

مشخصات فرستنده یا صادرکننده کالا بر اساس بارنامه حمل 

مشخصات گیرنده کالا بر اساس بارنامه حمل

کشور سازنده بر اساس مندرجات پروانه گمرکی یا گواهی مبدا کشور سازنده

مشخصات وسیله حمل بر اساس بارنامه حمل

مشخصات کالا بر اساس پروانه گمرکی و بارنامه حمل

وزن ناخالص، وزن خالص و نوع بسته بندی کالا 

امضا نمونه گواهی مبدا توسط صادر کننده کالا 

امضا گواهی مبدا توسط مرجع صادرکننده نمونه گواهی مبدا 

شماره و تاریخ فاکتور فروش (اختیاری)

همچنین باید توجه داشت که شماره و تاریخ فاکتور فروش نیز می تواند در این سند نوشته شود و این مسئله اختیاری است. نکته دیگر این است که گواهی مبدا معمولا توسط صادرکننده کالا تهیه می شود و حداقل دارای جزئیات اولیه در مورد محصول در حال حمل، کد تعرفه، واردکننده و کشور مبدا صادرکننده و . . . می باشد. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه صدور گواهی مبدا​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از نحوه صدور گواهی مبدا​​ پاسخ دهند.