مالیات تکلیفی

مالیات تکلیفی چیست

به طور کلی به هزینه مالی اجباری که دولت به منظور تامین هزینه های خود و هزینه های عمومی از اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می کند؛ مالیات گفته می شود. در ایران انواع مختلفی از مالیات وجود دارد. مالیات تکلیفی یکی از انواع مالیات محسوب می شود که به درآمد اشخاص تعلق می گیرد.

در این راستا، ممکن است برای بسیاری از افراد این پرسش مطرح شود که اصلا مالیات تکلیفی چیست. در پاسخ به این سوال باید بیان کرد که مالیات تکلیفی نوعی از مالیات است که پرداخت آن توسط شخصی دیگر غیر از مودی مالیاتی انجام می شود. مالیات تکلیفی انواعی دارد. یکی از انواع آن بدین صورت است که زمانی که شخصی به عنوان کارگر یا کارمند در اداره یا شرکتی مشغول به کار است؛ کارفرما مکلف می شود تا مالیات تکلیفی را از حقوق شخص کسر و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید.

به عبارت دیگر یکی از مشهور ترین انواع مالیات تکلیفی، مبلغی است که کارمند وظیفه دارد در طول سال به دولت پرداخت نماید. لذا کارفرما این مبلغ را از حقوق او کسر و خود به اداره مالیات پرداخت می نماید. در این نوع از مالیات، کارفرما مکلف به پر کردن اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات می باشد. استنکاف از پرداخت مالیات تکلیفی جریمه های سنگینی را به همراه دارد که در قسمت های بعدی این مقاله به تفصیل راجع به آن بحث می شود.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

انواع مالیات های تکلیفی کدام اند؟

در قسمت پیشین مقاله، بیان شد که مالیات تکلیفی نوعی از مالیات است که پرداخت آن توسط شخصی دیگر غیر از مودی مالیاتی انجام می شود. این نوع از مالیات به درآمد اشخاص تعلق می گیرد، اما این مالیات خود انواعی دارد؛ لذا در این قسمت از مقاله به این پرسش پاسخ داده می شود که انواع مالیات های تکلیفی کدام اند؟

مالیات حقوق، مالیات اجاره ملک، مالیات نقل و انتقال سهام شرکت، مالیات بر حق الوکاله، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از کشور، مالیات مضاربه، مالیات پیمانکاری، مالیات بر منافع بلاعوض اموال، مالیات بر درآمد حق واگذاری محل، تکلیف مدیران تصفیه شخص حقوقی و مالیات بر درآمد بیمه گر اتکایی خارجی از مصادیق مالیات تکلیفی محسوب می شوند که در ادامه به مهم ترین این موارد؛ مورد بررسی قرار گرفته است:

مالیات تکلیفی حقوق: مالیات بر درآمد حقوق یکی از مشهور ترین انواع مالیات تکلیفی می باشد. در این نوع از مالیات تکلیفی، کارفرما مبلغ مالیات را از حقوق کارمند یا کارگر خود و به اداره مالیات پرداخت می کند.

مالیات تکلیفی بر درآمد اجاره: این نوع مالیات صرفا برای اشخاص حقوقی پیش بینی شده است و مستند به تبصره 9 ماده 53 قانون مالیات های مستقیم، مالیات تکلیفی بر درآمد اجاره به اشخاص حقوقی تعلق می گیرد که ملکی را اجاره کرده اند. 

مالیات تکلیفی نقل و انتقال سهام: مستند به تبصره 1 ماده 143 قانون مالیات های مستقیم، «از هر نقل و انتقال سهام و سهم‌ الشرکه و حق تقدم سهام و سهم‌ الشرکه شرکا در سایر شرکت‌ ها مالیات مقطوعی به میزان چهار درصد (4%) ارزش اسمی آن ها وصول می‌ شود. از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال فوق مطالبه نخواهد شد. انتقال دهندگان سهام و سهم‌ الشرکه و حق تقدم سهام مکلفند قبل از انتقال، مالیات متعلق را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند.»

مالیات تکلیفی بر درآمد حق الوکاله: یکی دیگر از انواع مالیات تکلیفی، مالیات بر حق الوکاله وکیل می باشد. در این نوع از مالیات وکلا موظف هستند مبلغ 5 درصد حق الوکاله ای را که با موکل خود توافق می کنند به عنوان مالیات تکلیفی به اداره مالیات پرداخت نمایند.

مالیات تکلیفی بر ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزوده نوعی از مالیات تکلیفی است که مصرف کنندگان در زمان خرید کالا می پردازند و این مالیات از طریق فروشندگان به سازمان امور مالیاتی پرداخت می شود.

مالیات تکلیفی بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از کشور: ماده 107 قانون مالیات های مستقیم در رابطه با مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از کشور مقرر می دارد: «درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران بابت درآمدهایی که در ایران و یا از ایران تحصیل می‌ نمایند به شرح زیر تعیین می‌ شود:

بابت تهیه طرح ساختمان‌ ها و تاسیسات، نقشه‌ برداری، نقشه‌ کشی، نظارت و محاسبات فنی، دادن تعلیمات و کمک‌ های فنی، انتقال دانش فنی، سایر خدمات و واگذاری امتیازات و سایر حقوق. هم‌چنین واگذاری فیلم‌ های سینمایی که به عنوان بها یا حق نمایش یا تحت هر عنوان دیگر در ایران یا از ایران تحصیل می‌ کنند به استثنای درآمدهایی که طبق مقررات این قانون نحوه دیگری برای تعیین درآمد مشمول مالیات یا مالیات آن‌ها مقرر شده است؛ با توجه به نوع فعالیت و میزان سوددهی به ماخذ ده درصد (10%) تا چهل درصد (40%) مجموع وجوهی می‌ باشد که ظرف مدت یک سال مالیاتی عاید آن‌ ها می‌ شود.»

مالیات تکلیفی پیمانکاری: در این نوع از مالیات، کارفرما پیش از پرداخت حق الزحمه پیمانکار، مبلغ 3 درصد از کل دستمزد پیمانکار را به عنوان مالیات به اداره مالیات پرداخت می نماید.

مالیات مضاربه: مطابق ماده 102 قانون مالیات های مستقیم؛ در مضاربه، عامل (‌مضارب) مکلف است در موقع تسلیم اظهارنامه علاوه بر پرداخت مالیات خود، مالیات درآمد سهم صاحب سرمایه را‌ به عنوان مالیات علی‌ الحساب صاحب سرمایه به حساب مالیاتی واریز و رسید آن را به اداره امور مالیاتی ‌ذیربط و صاحب سرمایه ارائه نماید. لازم به ذکر است در صورتی که صاحب سرمایه بانک باشد، تکلیف کسر مالیات صاحب سرمایه از عامل یا مضارب ساقط می گردد.

مالیات تکلیفی باید توسط چه افرادی پرداخت شود

در قسمت های پیشین مقاله، راجع به مالیات تکلیفی بحث شد و بیان شد که این نوع از مالیات، انواعی دارد. مالیات بر درآمد اجاره ملک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات پیمانکاری، مالیات بر حق الوکاله، مالیات بر نقل و انتقال سهام و مالیات مضاربه از انواع مالیات تکلیفی محسوب می شوند که لازم است به اداره مالیات پرداخت شوند.

پس از شناخت مالیات تکلیفی و انواع آن؛ این پرسش مطرح می شود که مالیات تکلیفی باید توسط چه افرادی پرداخت شود؟ برای پاسخ به این پرسش باید میان انواع مختلف مالیات تکلیفی قائل به تفکیک شد. لذا در ادامه بررسی می شود که هر نوع مالیات تکلیفی باید توسط چه کسی پرداخت شود.

مالیات تکلیفی بر درآمد حقوق توسط کارفرما، مالیات تکلیفی بر درآمد اجاره ملک توسط شخص حقوقی مستاجر، مالیات تکلیفی بر نقل و انتقال سهام توسط انتقال دهنده سهام یا سهم الشرکه، مالیات تکلیفی مضاربه توسط عامل یا مضارب، مالیات تکلیفی بر حق الوکاله وکیل توسط وکیل، مالیات تکلیفی بر ارزش افزوده توسط فروشنده و مالیات تکلیفی پیمانکاری پس از کسر از دستمزد پیمانکار توسط کارفرما به اداره مالیات پرداخت می شود.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

میزان مالیات تکلیفی 1403 چند درصد است

پس از شناخت افرادی که مکلف به پرداخت مالیات تکلیفی هستند؛ برای بسیاری از این اشخاص این سوال مطرح می شود که میزان مالیات تکلیفی ۱۴۰۳ چند درصد است؟ که پاسخ آن در ادامه مورد بررسی قرار می گیرد. درصد مالیات تکلیفی بر درآمد حقوق با توجه به میزان درآمد متفاوت می باشد. بدین صورت که با توجه میزان درآمد ماهیانه نرخ مالیاتی بین 0% تا 30% متغیر می باشد.

همچنین یکی دیگر از انواع مالیات تکلیفی مالیات بر حق الوکاله می باشد که در این نوع از مالیات وکلا موظف هستند، مبلغ 5 درصد حق الوکاله ای را که با موکل خود توافق می کنند، به عنوان مالیات تکلیفی به اداره مالیات پرداخت نمایند. علاوه بر این، نرخ مالیات نقل و انتقال سهام به عنوان یکی دیگر از انواع مالیات تکلیفی به میزان 4 درصد ارزش اسمی سهام می باشد.

در مالیات پیمانکاری نیز کارفرما موظف است پیش از پرداخت حق الزحمه پیمانکار، مبلغ 3 درصد از کل دستمزد پیمانکار را به عنوان مالیات به اداره مالیات پرداخت نماید و نرخ مالیات تکلیفی درآمد اجاره با توجه به ماده 53 قانون مالیات های مستقیم برای اشخاص حقوقی به صورت ۲۵ درصد ثابث پیش بینی شده است. میزان نرخ مالیات بر ارزش افزوده به میزان 9 درصد است.

سایت مالیات تکلیفی 1403

همانطور که بیان شد؛ اشخاصی همچون کارفرمایان، اشخاص حقوقی مستاجر املاک، وکلا، عامل در عقد مضاربه، انتقال دهندگان سهام یا سهم الشرکه، فروشندگان در رابطه با مالیات تکلیفی ارزش افزوده و پیمانکاران مکلف به پرداخت مالیات تکلیفی هستند، اما ممکن است بسیاری از افراد با این چالش مواجه شوند که چطور می توانند با مراجعه غیر حضوری و به صورت اینترنتی مالیات خود را پرداخت نمایند.

لذا؛ در این قسمت از مقاله؛ سایت مالیات تکلیفی ۱۴۰۳ معرفی می شود. متقاضیان به منظور پرداخت مالیات تکلیفی 1403 لازم است به سایت درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir مراجعه نمایند. هم چنین، دسترسی به این سامانه از طریق سایت خود سازمان مالیات به آدرس tax.gov.ir نیز فراهم است.

اطلاع رسانی مالیاتی، ثبت اظهارنامه الکترونیک، صدور یا تمدید گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، ارائه فهرست مالیات حقوق الکترونیک، درگاه ملی خدمات الکترونیک، سامانه پرداخت مالیات تکلیفی پزشکان، ارائه خدمات در راستای صورت معاملات فصلی الکترونیکی و ثبت الکترونیکی اعتراضات و شکایات از دیگر خدمات سایت tax.gov.ir می باشد.

نحوه محاسبه و جدول تعرفه مالیات تکلیفی ۱۴۰۳

در این قسمت از مقاله، نحوه محاسبه و جدول تعرفه مالیات تکلیفی ۱۴۰۳ ارائه می شود. در واقع مالیات بر درآمد حقوق یکی از اصلی ترین منابع درامدی برای دولت به شمار می آید که تمام کارفرمایان مکلف به پرداخت آن می باشند. مالیات تکلیفی بر درآمد حقوق مطابق جدول ذیل محاسبه می شود:

سالیانه - ریال		ماهیانه – ریال		نرخ مالیات
از	تا	از	تا
0	1.440.000.000	0	120.000.000	معاف
1.440.000.000	1.980.000.000	120.000.000	165.000.000	10 درصد
1.980.000.000	3.240.000.000	165.000.000	270.000.000	15 درصد
3.240.000.000	4.800.000.000	270.000.000	480.000.000	20 درصد
4.800.000.000	نسبت به مازاد	480.000.000	نسبت به مازاد	30 درصد

 

مطابق جدول فوق درآمدهای ماهانه از صفر تا 120 میلیون ریال و همچنین درآمد سالانه بین صفر تا یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون معاف از پرداخت مالیات می باشند و برای محاسبه مالیات سایر مبالغ درآمد حسب مورد نرخ مالیاتی 10%، 15%، 20% و 30% در نظر گرفته شده است. جدول نرخ سایر انواع مالیات تکلیفی به شرح زیر می باشد:

مالیات تکلیفی	نرخ مالیات
مالیات بر درآمد حقوق	0% تا 30% حقوق ماهیانه
مالیات بر حق الوکاله	5% مبلغ قرارداد
مالیات نقل و انتقال سهام	4% ارزش اسمی سهام
مالیات پیمانکاری	3% دستمزد پیمانکار
مالیات تکلیفی بر درامد اجاره	25% برای اشخاص حقوقی

 

همانطور که بیان شد؛ مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر حق الوکاله، مالیات بر نقل و انتقال سهام، مالیات پیمانکاری و مالیات تکلیفی بر درآمد اجاره از انواع مالیات تکلیفی محسوب می شوند که در جدول فوق نرخ هر یک از این نوع مالیات ها بیان شده است و اشخاص می توانند از طریق سایت سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به پرداخت آن نمایند.

 نحوه پرداخت مالیات تکلیفی 1403

پس از معرفی انواع مالیات تکلیفی و بیان نرخ هر یک از آن ها، ممکن است که برای افراد این سوال مطرح شود که نحوه پرداخت مالیات تکلیفی ۱۴۰۳ به چه صورتی است؟ به همین دلیل، در این بخش توضیحاتی راجع به مراحل و نحوه پرداخت این نوع مالیات ارائه می گردد.

به طور کلی باید بیان نمود که روش پرداخت مالیات تکلیفی برای گروه‌ های مختلف، متفاوت می باشد. برای برخی از این گروه‌ ها نظیر مالیات بر ارزش افزوده و مالیات حقوق، سامانه‌ های آنلاین وجود دارد که مهم ترین آن، سایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی tax.gov.ir می باشد.

در برخی از گروه‌ های دیگر، فرد می تواند با در دست داشتن اسناد و مدارک به اداره مالیات مراجعه کنند. بعد از مراجعه به نزدیک‌ ترین اداره مالیاتی، با دریافت فیش مربوطه، شخص می‌ تواند اقدامات لازم به‌ منظور پرداخت مالیات تکلیفی را انجام دهد.

مالیات تکلیفی ماده 104 و مالیات تکلیفی 10 درصد

در رابطه با مالیات تکلیفی ماده 104 و مالیات تکلیفی 10 درصد باید گفت تغییر سیاست های اقتصادی، منجر به نسخ ماده 104 قانون مالیات های مستقیم شد. این ماده کلیه وزارتخانه‌ ها، موسسات دولتی، شهرداری ها، موسسات وابسته به دولت و تمامی اشخاص حقوقی اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی و افراد موضوع بند الف ماده ۹۵ این قانون را مکلف می کرد که ظرف 30 روز بابت موارد مذکور در این ماده سه درصد (3 %) مبلغ را به عنوان علی الحساب از مالیات مودی (دریافت کنندگان وجوه) کسر و تا پایان ماه بعدی به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی‌ تسلیم نمایند.

همچنین، با توجه به این ماده تسهیلات اعطائی بانک ها از طریق قرارداد جعاله در امور مربوط به کشاورزی و تعمیر و تکمیل یک واحد مسکونی مشمول کسر 5% مالیات‌ علی‌ الحساب موضوع این ماده نبوده و در این گونه موارد بانک ها مکلفند رونوشت قرارداد جعاله تنظیمی با عامل را ظرف سی روز از تاریخ انعقاد قرارداد‌ به اداره امور مالیاتی ذی‌ ربط ارسال دارند.

ماده فوق الذکر در راستای تحقق عدالت اجتماعی بیشتر در نظام اقتصادی کشور در سال 1394 حذف شد. منتقدان این ماده بر این باور بودند که پرداخت 3 درصد مالیات تکلیفی در این ماده باعث افزایش سهم بودجه عمرانی برای شهرهای کوچک می شود و شهرهای کوچک مجبور می شوند، برای رفع نیازهای عمرانی خود با انواع شرکت های واقع در شهرهای بزرگ قرارداد منعقد نمایند.

علاوه بر این، در رابطه با مالیات تکلیفی ده درصد باید بیان کرد که مالیات بر درآمد حقوق به عنوان یکی از انواع مالیات تکلیفی با توجه به میزان درآمد ماهیانه اشخاص متفاوت می باشد. چنانچه این درآمد ماهیانه مبلغی بین ده تا چهارده میلیون باشد، شخص مشمول نرخ مالیاتی ده درصد می شود.

تفاوت مالیات تکلیفی و عملکرد

همانطور که توضیح داده شد؛ مالیات تکلیفی نوعی از مالیات است که پرداخت آن توسط شخصی دیگر غیر از مودی مالیاتی انجام می شود. این نوع از مالیات به درآمد اشخاص تعلق می گیرد. مالیات بر درآمد حقوق، مالیات اجاره ملک، مالیات نقل و انتقال سهام، مالیات بر حق الوکاله، مالیات بر ارزش افزوده و... از انواع مالیات تکلیفی محسوب می شود.

مالیات عملکرد نیز یکی دیگر از انواع مالیات بر درآمد می باشد که بر اساس قانون مالیات های مستقیم بعد از اخذ درآمد و با محاسبه سود و زیان از درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی کسر می شود. از آنجا که بسیاری از افراد این دو را با هم اشتباه می گیرند. لذا در ادامه؛ تفاوت مالیات تکلیفی و عملکرد مورد مطالعه قرار می گیرد. 

از مهم ترین تفاوت های مالیات تکلیفی و مالیات عملکرد، شخص مسئول پرداخت مالیات می باشد. در واقع در مالیات تکلیفی، کارفرما مکلف است مبلغ مالیات را از مودی کسر و به اداره مالیات پرداخت نماید، اما در مالیات عملکرد، خود مودی به طور مستقیم مسئول پرداخت مالیات می باشد.

یکی دیگر از تفاوت های مالیات تکلیفی و مالیات بر درآمد آن است که در مالیات تکلیفی، سود و زیان شخص تاثیری در میزان مالیات او ندارد و شخص مکلف است مطابق گروه شغلی خود و تعرفه مشخص مالیات تکلیفی را پرداخت نماید، اما در مالیات عملکرد، سود و زیان از درآمد خالص کسر می شود.

همچنین زمان پرداخت مالیات تکلیفی بدین شرح است که چنانچه درآمد به صورت ماهیانه دریافت شود؛ پرداخت کننده نیز مکلف به پرداخت ماهیانه مالیات می باشد و در مواردی مانند حق الوکاله یا قرارداد مضاربه که درآمد به صورت ماهیانه اخذ نمی شود، پرداخت آن منوط به زمان قرارداد تنظیمی میان طرفین می باشد، اما زمان پرداخت مالیات عملکرد بدین شرح است که اشخاص حقوقی حداکثر 4 ماه پس از پایان سال مالی فرصت دارند، اظهارنامه عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند، اما این مهلت برای اشخاص حقیقی تا 31 خرداد سال بعد در نظر گرفته شده است.

جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی

قانون مالیات های مستقیم برای اشخاص مشمول مالیات تکلیفی که از پرداخت آن استنکاف می کنند، جرایمی را در نظر گرفته است. لذا در این قسمت از مقاله، جریمه عدم پرداخت مالیات تکلیفی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. قانون گذار فصل هفتم قانون مالیات های مستقیم را به بیان مقررات راجع به تشویقات و جرائم مالیاتی اختصاص داده است.

در این راستا ماده 199 قانون مالیات های مستقیم مقرر می دارد: «هر شخص حقیقی یا حقوقی که به‌ موجب مقررات این قانون، مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر است، در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت، مشمول جریمه‌ ای معادل ده‌ درصد (10 %) مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و دو و نیم ‌درصد (5 /2 %) مالیات به ازای هر ماه نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت، خواهد بود.

چنانچه مالیات توسط دریافت‌ کننده وجوه پرداخت شود، در این صورت جریمه دو و نیم‌ درصد (5 /2 %) موضوع این ماده تا تاریخ پرداخت مالیات توسط مودی مزبور از مکلفین به کسر و ایصال مالیات، مطالبه و وصول خواهد شد.

لازم به ذکر است مستند به بند 4 ماده 274 قانون مالیات های مستقیم عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات‌ های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده، در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیین‌ شده حسب مورد مجازات های تعزیری درجه 6 را به همراه دارد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مالیات تکلیفی ۱۴۰۳​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از مالیات تکلیفی 1403​ پاسخ دهند.