برای مشاوره اطلاع از تصفیه شرکت
برای مشاوره اطلاع از تصفیه شرکت
امروزه به دلیل مسائل اقتصادی بسیاری از کسب و کارها، به ویژه شرکت ها قادر به ادامه فعالیت خود نیستند و تصمیم به انحلال شرکت می گیرند. البته انحلال شرکت می تواند اختیاری و به دلیل مشکلات مالی، اختلاف شرکاء، عدم تحقق اهداف شرکت و یا اجباری و به حکم دادگاه باشد. همچنین پس از انحلال، شرکت وارد دوران تصفیه می شود.
عملیات تصفیه یک شرکت، شامل مراحل و شرایطی می باشد که بدون اطلاع از این شرایط، امکان انجام مراحل آن وجود ندارد؛ زیرا زمانی می توان ختم تصفیه را اعلام نمود که تمامی مراحل به درستی طی شده باشد. بنابراین، لازم است که اشخاص با جزئیات تصفیه شرکت آشنا گردند.
از همین رو، در این مقاله، سعی شده است که پس از پاسخ به این سوال که تصفیه شرکت چیست و شرکت در حال تصفیه یعنی چه، با مواد و قانونی که در این خصوص وجود دارد، آشنا شویم. سپس در مورد این پرسش که مدیر تصفیه شرکت منحل شده کیست و چه وظایفی در فروش و معاملات اموال شرکت در حال تصفیه دارد، توضیحاتی ارائه می گردد و به شرایط، اقدامات مهم و مراحل تصفیه شرکت سهامی خاص اشاره می شود. در نهایت؛ امکان انتقال سهام و افتتاح حساب شرکت در حال تصفیه مورد مطالعه قرار می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص با ما همراه باشید.
تصفیه شرکت چیست
بسیاری از شرکت ها ممکن است در معرض انحلال قرار بگیرند، ولی انحلال به معنای پایان کار شرکت نیست و پس از انحلال نیز شخصیت حقوقی شرکت باقی می ماند؛ زیرا باید مراحل تصفیه شرکت انجام شود. حال ممکن است که برای برخی از اشخاص این سوال مطرح شود که تصفیه شرکت چیست؛ که پاسخ آن به شرح زیر می باشد:
تصفیه شرکت زمانی صورت می گیرد که شرکت بخواهد به فعالیت خود خاتمه دهد. به عبارتی در دوران تصفیه، بدهی های شرکت پرداخت و حقوق سهامداران به آن ها داده می شود تا شخصیت حقوقی شرکت خاتمه یابد. ماده 208 قانون تجارت نیز بیان می کند: «تا خاتمه امر تصفیه شخصیت حقوقی شرکت جهت انجام امور مربوط به تصفیه باقی خواهد ماند و مدیران برای تصفیه موظف به خاتمه دادن کارهای جاری و اجرای تعهدات و وصول مطالبات و تقسیم دارایی شرکت می باشند و هرگاه برای اجرای تعهدات شرکت معاملات جدیدی لازم شود، مدیران تصفیه انجام خواهند داد.»
بنابراین، تصفیه به معنای وصول مطالبات شرکت، پرداخت دیون، انجام تعهدات، فروش اموال و تبدیل دارایی شرکت به وجه نقد و تقسیم آن بین شرکاست. در این خصوص باید توجه داشت که تصفیه ممکن است ناشی از بطلان شرکت سهامی یا انحلال شرکت باشد. همچنین یکی از موارد انحلال هم ورشکستگی است که در این مورد تصفیه شرکت تابع مقررات ورشکستگی قانون تجارت می باشد.
افراد باید بدانند که اسباب و عوامل مختلفی وجود دارد که می تواند منجر به انحلال شرکت شود. مانند وقتی که شرکت موضوعی را که برای انجام آن تشکیل شده، انجام داده یا انجام آن غیر ممکن باشد. علاوه بر این، در صورت انقضای مدت شرکت و ورشکستگی نیز، شرکت منحل می شود.
همچنین ورشکستگی یعنی شرکت از پرداخت دیون خود عاجز گردد و در صورت وجود اداره تصفیه در حوزه ورشکستگی، این اداره جایگزین ورشکسته شود و در صورت عدم وجود اداره، مدیر تصفیه و عضو ناظر جایگزین ورشکسته خواهند بود و امور مالی تاجر را اداره می کنند.
شرکت در حال تصفیه یعنی چه
در بخش قبلی با مفهوم تصفیه شرکت آشنا شدیم و گفته شد که شرکت های در حال تصفیه همچنان دارای شخصیت حقوقی هستند. حال پرسش اساسی این است که شرکت در حال تصفیه یعنی چه و منظور از آن چیست که پاسخ آن در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد.
شرکت در حال تصفیه به شرکتی گفته می شود که منحل شده و دیگر هیچ فعالیت اقتصادی و تجاری به جز امور تصفیه انجام نمی دهد؛ یعنی شرکت در حال تقسیم دارایی، وصول مطالبات و اجرای تعهدات خود می باشد. شایان ذکر است که اگر برای اجرای تعهدات شرکت، معاملات جدیدی نیاز باشد، مدیران تصفیه این معاملات را انجام می دهند و همه چیز به نام شرکت در حال تصفیه خواهد بود.
همچنین ماده 206 قانون تجارت در این خصوص مقرر می دارد: «شرکت به محض انحلال در حال تصفیه محسوب می شود و باید در دنبال نام شرکت همه جا عبارت “در حال تصفیه” ذکر شود و نام مدیر یا مدیران تصفیه در کلیه اوراق و آگهی های مربوط به شرکت قید گردد.» بنابراین وقتی که شرکت وارد امر تصفیه می شود؛ باید در تمامی مکاتبات و آگهی های خود عبارت در حال تصفیه را منتشر کند تا همگان بدانند که این شرکت منحل شده و با آن وارد معاملات جدید نشوند.
قانون تصفیه شرکتها
فرایند تصفیه شرکت باید مطابق قانون صورت بگیرد و به همین خاطر اطلاع از مواد و مفادی که قانون گذار در این مورد در نظر گرفته است، یک امر ضروری می باشد. حال به جهت آشنایی علاقمندان فایلی از قانون تصفیه شرکتها در قسمت زیر بارگذاری شده است و اشخاص در صورت تمایل می توانند که این فایل را دانلود کنند.
- نویسنده: مجلس شورای اسلامی
- حجم: 275 KB
- منبع: سایت مجلس شورای اسلامی
مهم ترین این مواد، مواد 199 تا 231 لایحه اصلاحی قانون تجارت و مواد 202 تا 218 قانون تجارت است که در خصوص انحلال و تصفیه شرکت ها می باشد. اشخاص با مطالعه این قوانین می توانند از دلایل انحلال، فرایند تصفیه شرکت، وظایف مدیر تصفیه و مسئولیت کیفری آن ها مطلع شوند.
مدیر تصفیه شرکت منحل شده کیست و چه وظایفی در معاملات و فروش اموال شرکت دارد
مدیر تصفیه می تواند شخص حقیقی و هم شخص حقوقی و هم از بین سهامداران و هم خارج از سهامداران باشد. از همین رو، در این بخش، به دنبال پاسخ مناسب برای این پرسش هستیم که مدیر تصفیه شرکت منحل شده کیست و چه وظایفی در معاملات و فروش اموال شرکت دارد؛ که پاسخ آن به شرح زیر می باشد:
در ابتدا باید گفت که به موجب ماده 204 لایحه اصلاحی قانون تجارت، امر تصفیه با مدیران شرکت می باشد؛ مگر آن که اساسنامه شرکت یا مجمع عمومی فوق العاده ای که رای به انحلال می‌دهد، ترتیب دیگری مقرر داشته باشد. همچنین دادگاه نیز در چند مورد با تقاضای ذی نفع می تواند که مدیر تصفیه را انتخاب کند. مانند این که انحلال شرکت به حکم دادگاه بوده یا مدیر تصفیه ای که قبلا تعیین شده به وظایف خود عمل نکرده است و در این صورت دادگاه اقدام به تعیین مدیر تصفیه می کند.
بنابراین در شرکت های تضامنی، نسبی، مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی، تصفیه بر عهده مدیران شرکت است؛ مگر آن که شرکای ضامن شخص دیگری را تعیین کنند. همچنین در این شرکت ها مدیر تصفیه به اتفاق آرای شرکا ضامن انتخاب می شود و اگر بین شرکای ضامن اختلافی ایجاد شود، دادگاه عمومی مرکز اصلی شرکت، اشخاصی را برای تصفیه انتخاب می کند. در شرکت های سهامی، با مسئولیت محدود و تعاونی هم تصفیه را مدیران شرکت انجام می دهند؛ مگر آن که اساسنامه شرکت یا اکثریت مجمع عمومی ترتیب دیگری مقرر کنند. در این شرکت ها، انتخاب مدیر تصفیه نیاز به اتفاق آرا ندارد.
مدیران تصفیه، نماینده شرکت در حال تصفیه اند و برای این امر از اختیارات لازم برخوردار می باشند؛ یعنی تقسیم و نقد کردن دارایی، وصول مطالبات، پرداخت دیون شرکت با رعایت حقوق صاحبان مطالبات ممتازه و اجرای تعهدات بر عهده این اشخاص خواهد بود.
لازم به ذکر است که وظایف مدیر تصفیه در هنگام ورشکستگی شامل تقاضای مهر و موم اموال ورشکسته، از عضو ناظر ورشکستگی، فروش اشیایی که ممکن است در زمان کمی، ضایع شود یا کسر قیمت پیدا کند و اشیایی که نگه داشتن آن ها مفید نیست، به کار انداختن سرمایه تاجر ورشکسته با اجازه عضو ناظر، تهیه و تنظیم صورت دارایی تاجر بعد از تقاضای رفع توقیف، وصول مطالبات، با نظارت عضو ناظر و فروش اثاث خانه و مال التجاره تاجر، با اجازه دادستان و نظارت عضو ناظر و . . . نیز می شود.
همچنین در طول مدت تصفیه شرکت های سهامی؛ مدیران تصفیه همه ساله باید مجمع عمومی عادی را دعوت کنند و صورت دارایی منقول و غیرمنقول، ترازنامه، حساب سود و زیان و گزارش عملکرد خود را به مجمع مزبور تسلیم کند. همچنین مدیر تصفیه در امور مربوط به ورشکسته متفاوت است.
در واقع طبق مواد 440 و 441 قانون تجارت مدیر تصفیه در حکم ورشکستگی یا حداکثر ظرف 5 روز بعد از صدور حکم تعیین می شود. اشخاصی که طلبکار شرکت هستند؛ نباید به عنوان مدیر تصفیه انتخاب شوند و تقاضای تغییر مدیر تصفیه توسط عضو ناظر از دادگاه وجود دارد. در صورت وجود اداره تصفیه در حوزه ورشکستگی، این اداره به جای مدیر تصفیه انتخاب می شود و در صورت عدم وجود اداره، مدیر تصفیه و عضو ناظر موظف به انجام امور ورشکسته خواهند بود.
شرایط تصفیه شرکت
در بخش های قبلی توضیحاتی در خصوص تصفیه شرکت گفته شد و بیان گردید که مدیران شرکت این مسئولیت را برعهده دارند. حال باید توجه داشت که تصفیه شرکت مستلزم رعایت شرایطی است و بدون این شرایط امکان تصفیه به هیچ عنوان وجود ندارد و به همین دلیل اشخاص باید از شرایط تصفیه شرکت مطلع باشند.
اولین شرط اساسی برای تصفیه، انحلال شرکت می باشد؛ یعنی شرکت باید به دلایلی مانند انقضای مدت، ورشکستگی و . . . منحل شده و دیگر قادر به ادامه فعالیت نباشد. همچنین پس از آن، باید یک شخص برای انجام امور تصفیه انتخاب گردد و با تعیین مدیران تصفیه، اختیارات مدیران شرکت خاتمه می یابد.
لازم به ذکر است که مدیران تصفیه باید حداکثر ظرف 5 روز اسامی خودشان را به اداره ثبت شرکت ها اعلام کنند تا در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار برای اطلاع عموم منتشر شود. بنابرابن ثبت و آگهی اسامی و نشانی مدیران یک امر الزامی و ضروری می باشد.
همچنین، در صورت ورشکستگی شرکت های تجاری، کلیه طلبکاران با تشریفات قانونی بعد از ورشکستگی باید طلب خود را بیان کنند و بعد از آن هیاتی به نام هیات طلبکاران یا غرما تشکیل می شود. بعد از شناسایی دارایی و طلبکاران شرکت ورشکسته، تاجر و طلبکاران یا راضی به انعقاد قرارداد ارفاقی و اجازه مجدد تصرفات مالی به تاجر می شوند و یا این که اموال تاجر فروخته می شود و بین طلبکاران تقسیم می شود. علاوه بر این، اگر در حوزه ورشکستگی، اداره تصفیه باشد، دیگر وجود مدیر تصفیه و عضو ناظر موضوعیت ندارد.
اقدامات مهم و مراحل تصفیه شرکت سهامی خاص
همانطور که گفته شد؛ شرکت به محض انحلال، در حال تصفیه محسوب می شود و برای تصفیه هم باید اقداماتی صورت بگیرد. حال به منظور آشنایی علاقمندان، در این قسمت از مقاله، در خصوص اقدامات مهم و مراحل تصفیه شرکت سهامی خاص توضیحاتی ارائه می گردد که به شرح زیر است:
در مرحله اول باید انحلال شرکت به ثبت برسد؛ زیرا اگر این انحلال ثبت نشود، نسبت به اشخاص ثالث بی اثر است.
پس از آن، باید برای شرکت یک مدیر تصفیه تعیین شود و اسامی آن ها باید ظرف 5 روز به مرجع ثبت شرکت ها اعلام شود تا بعد از ثبت در مرجع ثبت شرکت ها در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار آگهی شود.
از تاریخ تعیین مدیر تصفیه، اختیارات مدیران شرکت خاتمه می یابد و اموال، دفاتر و اسناد شرکت تحویل مدیر تصفیه می شود.
در مرحله بعد تصفیه شرکت شروع می شود و پروژه های نیمه تمام به پایان می رسد و در خصوص بدهی و مطالبات شرکت تعیین و تکلیف می شود.
سپس دارایی های باقی مانده بین شرکا یا سهامداران تقسیم می شود.
تا زمانی که امر تصفیه خاتمه نیافته است؛ مدیران تصفیه باید همه ساله مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را با رعایت و تشریفاتی‌ک ه در قانون و اساسنامه پیش بینی شده است؛ دعوت کنند.
پس از پایان امر تصفیه شرکت سهامی، مراتب باید به اطلاع مرجع ثبت شرکت ها برسد؛ یعنی مدیران تصفیه ظرف یک ماه باید ختم عملیات تصفیه را به مرجع ثبت شرکت ها اعلام کنند و در نهایت نام شرکت از دفتر ثبت شرکت ها حذف می شود. همچنین لازم به ذکر است که پس از اعلام ختم تصفیه، مدیران تصفیه باید وجوهی را که باقی مانده است، در حساب مخصوصی نزد یکی از بانک ها بسپارند و صورت اسامی که کسانی که حق و حقوق خود را دریافت نکرده اند؛ به بانک اعلام کنند. علاوه بر این تا 10 سال پس از اعلام ختم تصفیه باید مدارک و دفاتر شرکت نگهداری شود.
انتقال سهام شرکت در حال تصفیه
ممکن است برای برخی از افراد این سوال مطرح شود که آیا انتقال سهام شرکت در حال تصفیه امکان پذیر است یا خیر؟ به عبارت دیگر اگر سهامداران در زمان تصفیه شرکت سهام خود را به دیگری منتقل کنند؛ این عمل قانونی می باشد یا این انتقالی هیچ اعتباری ندارد؟
در پاسخ به این سوال که آیا امکان سهام در حال تصفیه وجود دارد؛ می توان گفت که در مدت تصفیه، سهام شرکت توسط سهام داران قابل نقل و انتقال است، زیرا هیچ منع قانونی در این زمینه وجود ندارد. بنابراین امکان نقل و انتقال سهام در این مدت وجود دارد و اعضای شرکت می توانند سهام خود را به شخص دیگری بفروشند و معامله آن ها صحیح خواهد بود.
همچنین باید توجه داشت که مدیر تصفیه نمی تواند دارایی های شرکت را به خود یا اقاربش انتقال دهد و در این مورد ممنوعیت وجود دارد. ماده 213 لایحه اصلاحی قانون تجارت در این خصوص بیان می کند: «انتقال دارایی شرکت در حال تصفیه کلا یا بعضا به مدیر یا مدیران تصفیه و یا به اقارب آن ها از طبقه اول و دوم تا درجه چهارم ممنوع است. هر نقل و انتقالی که برخلاف مفاد این ماده انجام گیرد؛ باطل خواهد بود.»
افتتاح حساب برای شرکت در حال تصفیه
در بخش های قبلی گفته شد که تصفیه شرکت به چه معناست و با شرایط و وظایف مدیر تصفیه آشنا شدیم و توضیحات مفصلی در خصوص مراحل و فرایند آن ارائه گردید. حال نوبت به این مسئله می رسد که آیا امکان افتتاح حساب برای شرکت در حال تصفیه وجود دارد؟
در پاسخ باید گفت که امکان افتتاح حساب برای شرکت در حال تصفیه وجود دارد؛ زیرا ماده 228 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت بیان می کند: «پس از اعلام ختم تصفیه مدیران تصفیه باید وجوهی را که باقی مانده است، در حساب مخصوصی نزد یکی از بانک های ایران تودیع و صورت اسامی بستانکاران و صاحبان سهامی را که حقوق خود را استیفاء نکرده اند؛ نیز به آن بانک تسلیم و مراتب را طی آگهی مذکور در همان ماده به اطلاع اشخاص ذی نفع برسانند تا برای گرفتن طلب خود به بانک مراجعه کنند. پس از انقضاء ده سال از تاریخ انتشار آگهی ختم تصفیه هر مبلغ از وجوه که در بانک باقی مانده باشد؛ در حکم مال بلاصاحب بوده و از طرف بانک با اطلاع دادستان شهرستان محل به خزانه دولت منتقل خواهد شد.»
به عبارت دیگر شرکت ها پس از انحلال و تا خاتمه امر تصفیه همچنان دارای شخصیت حقوقی هستند و خاتمه دادن کارهای جاری و اجرای تعهدات و وصول مطالبات و تقسیم دارایی شرکت، مستلزم دریافت خدمات بانکی است و از همین رو؛ برای انجام امور مربوط به تصفیه می توانند اقدام به افتتاح حساب کنند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تصفیه شرکت در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از تصفیه شرکت پاسخ دهند.
پاسخ مشاور: باسلام. مدیران تصفیه، نماینده شرکت در حال تصفیه اند و برای این امر از اختیارات لازم برخوردار می باشند که توضیحات بیشتر در متن مقاله ارائه داده شده است.