سهام وثیقه شرکت

سهام وثیقه شرکت چیست

مطابق ماده 24 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می‌ باشد. ورقه‌ سهم سند قابل معامله‌ ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد.

همچنین مطابق تبصره های این ماده؛ سهام ممکن است با نام یا بی نام باشد و در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایایی قائل شوند؛ این گونه سهام؛ سهام ممتاز نامیده می‌ شود. لذا با توجه به این ماده سهام با نام، سهام بی نام، سهام عادی و سهام ممتاز از انواع سهام در شرکت سهامی محسوب می شوند.

علاوه بر این، قانون گذار در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت از سهامی به نام سهام وثیقه نیز سخن گفته و مدیران را مکلف به سپردن آن نموده است. لذا در این قسمت از مقاله سهام وثیقه مورد بررسی قرار می گیرد و به این سوال پاسخ داده می شود که سهام وثیقه شرکت چیست؟

مطابق 144 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت، مدیران شرکت مکلفند تعداد سهامی که در اساسنامه شرکت مقرر شده است را برای تضمین خساراتی که ممکن است از تقصیرات آن ها به صورت منفردا یا مشترکا بر ‌شرکت وارد شود، به عنوان سهام وثیقه در صندوق شرکت بسپارند.

سهام وثیقه باید با نام باشد و قابل انتقال نیست. همچنین تا زمانی که مدیری، مفاصا حساب دوره تصدی خود در شرکت را دریافت نکرده باشد‌؛ سهام مذکور در صندوق شرکت به عنوان وثیقه باقی خواهد ماند. ذکر این نکته ضروری است که سپردن سهام وثیقه برای اعضای هیئت مدیره شرکت الزامی است و مطابق قانون، مدیر عامل موظف به سپردن سهام وثیقه نمی باشد.

در صورتی که مدیری هنگام انتخاب، مالک تعداد ذلازم به عنوان وثیقه نباشد و هم چنین در صورت انتقال قهری سهام مورد وثیقه‌ و یا افزایش یافتن تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه، مدیر مکلف است ظرف یک ماه تعداد سهام لازم را تهیه و به صندوق شرکت بسپارد وگرنه مدیر مستعفی محسوب می شود. همچنین بعد از پایان مدت مدیریت مدیر و پس تصویب تراز نامه و حساب سود و زیان او؛ سهام وثیقه آزاد می شود.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

سهام وثیقه گروهی چیست

همانطور که در قسمت پیشین مقاله توضیح داده شد؛ سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی است که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می‌ باشد. همچنین درباره سهام وثیقه بیان شد؛ مدیران شرکت مکلفند تعداد سهامی که در اساسنامه مقرر شده است را برای تضمین خساراتی که ممکن است از تقصیرات آن ها به صورت منفردا یا مشترکا بر ‌شرکت وارد شود، به عنوان سهام وثیقه در صندوق شرکت بسپارند.

 پس از شناخت سهام و همچنین سهام وثیقه، اکنون در این قسمت از مقاله به این سوال پاسخ داده می شود که سهام وثیقه گروهی چیست؟ به طور کلی؛ وثیقه گروهی در شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه می باشد.

وثیقه گروهی مختص به زمانی است که ناشران به وثیقه یا رفع وثیقه سهام تعداد زیادی از کارکنان خود؛ نیاز دارند. در این حالت لازم است آن ها درخواست وثیقه یا رفع وثیقه گروهی را به واحد انتقالات و اصلاحات ارائه دهند و پس از ارسال مدارک و هزینه های لازم و  در نهایت تکمیل فایل عملیات وثیقه یا رفع وثیقه، عملیات وثیقه یا رفع وثیقه گروهی در سامانه پس از معاملات انجام می گردد.

ماده قانونی سهام وثیقه شرکت

در قسمت های پیشین مقاله راجع به سهام وثیقه شرکت و سهام وثیقه گروهی بحث شد و بیان شد که مدیران شرکت مکلفند تعداد سهامی که در اساسنامه مقرر شده است را برای تضمین خساراتی که ممکن است از تقصیرات آن ها به صورت منفردا یا مشترکا بر ‌شرکت وارد شود، به عنوان سهام وثیقه در صندوق شرکت بسپارند، اما این الزام در کدام قانون برای مدیران شرکت به وجود آمده؟ و ماده قانونی سهام وثیقه شرکت چیست؟

 قانون گذار در رابطه با سهام وثیقه در ماده 114 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مقرر می دارد: «مدیران باید تعداد سهامی را که اساسنامه شرکت مقرر کرده است، دارا باشند. این تعداد سهام نباید از تعداد سهامی که به موجب اساسنامه‌ جهت دادن رای در مجامع عمومی لازم است کمتر باشد. این سهام برای تضمین خساراتی است که ممکن است از تقصیرات مدیران منفردا یا مشترکا بر‌ شرکت وارد شود. سهام مذکور با اسم بوده و قابل انتقال نیست و مادام که مدیری مفاصا حساب دوره تصدی خود در شرکت را دریافت نداشته باشد‌، سهام مذکور در صندوق شرکت به عنوان وثیقه باقی خواهد ماند.»

همچنین در ماده 115 قانون فوق الذکر بیان می کند، در صورتی که مدیری هنگام انتخاب مالک تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه نباشند و هم چنین در صورت انتقال قهری سهام مورد وثیقه‌ و یا افزایش یافتن تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه، مدیر باید ظرف مدت یک ماه تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه را تهیه و به صندوق شرکت بسپارد؛ ‌وگرنه مستعفی محسوب خواهد شد.

همچنین در ادامه و در ماده 116 در رابطه با آزادی سهام وثیقه تبیین می کند که تصویب ترازنامه شرکت و حساب سود و زیان هر دوره مالی شرکت به منزله مفاصا حساب مدیران برای همان دوره مالی می‌ باشد و پس از ‌تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالی که طی آن مدت مدیریت مدیران منقضی یا به هر نحو دیگری از آنان سلب سمت شده است، سهام ‌مورد وثیقه این گونه مدیران خود به خود از قید وثیقه آزاد خواهد شد.

 در نهایت در ماده 117 همان قانون؛ بازرسان را مکلف می کند تا هر گونه تخلفی از مقررات قانونی و اساسنامه شرکت در مورد سهام وثیقه مشاهده می کنند، به مجمع‌ عمومی عادی گزارش دهند. بنابراین، مواد 114 تا 117 قانون تجارت به بیان سهام وثیقه اختصاص داده شده است.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

سود سهام وثیقه شرکت

پس از بحث درباره سهام وثیقه، سهام گروهی و ماده قانونی سهام وثیقه شرکت در بخش های قبلی مقاله، در این بخش راجع به سود سهام وثیقه شرکت صحبت می شود. همانطور که بیان شد؛ سپردن سهام وثیقه در صندوق شرکت، برای اعضای هیئت مدیره امری الزامی در نظر گرفته شده است.

به طور کلی به میزان سودی که به ازای هر سهم میان سهامداران تقسیم می شود؛ سود تقسیمی گفته می شود. تصمیم گیری در خصوص سود تقسیمی میان سهامداران شرکت سهامی با مجمع عمومی عادی می باشد و با تصمیم اکثریت نصف به علاوه یک آراء حاضر در جلسه رسمی مجمع عمومی شرکت، تصمیمات راجع به سود تقسیمی میان سهامداران معتبر خواهد بود. 

اما سوالی که در این قسمت مطرح می شود آن است که آیا سود سهام وثیقه شرکت با سایر سهم های شرکت متفاوت است؟ در پاسخ به این سوال باید بیان کرد سهام وثیقه شرکت همانند دیگر سهام شرکت است که اعضای هیئت مدیره مکلف به سپردن آن به صندوق شرکت می باشند. لذا چنانچه سهام وثیقه از نوع سهام عادی باشد، سودی همانند دیگر سهام عادی و چنانچه سهام وثیقه از نوع سهام ممتاز باشد، سودی همانند دیگر سهام ممتاز به آن تعلق می گیرد.

نحوه صدور سهام وثیقه

در قسمت پیشین مقاله؛ راجع به سود سهام وثیقه بحث شد و بیان شد که سهام وثیقه؛ مانند دیگر سهام عادی شرکت است که اعضای هیئت مدیره مکلف به سپردن آن به صندوق شرکت می باشند. اکنون در این قسمت از مقاله، نحوه صدور سهام وثیقه مورد مطالعه قرار می گیرد. 

به موجب اساسنامه شرکت، تعداد سهام وثیقه مدیران می تواند بیش از یک سهم باشد. به طور کلی تعداد صدور سهام وثیقه ای که باید مدیران دارا باشند را اساسنامه مشخص می کند، اما تعداد صدور سهام وثیقه نباید از تعداد سهامی که به موجب اساسنامه‌ جهت دادن رای در مجامع عمومی لازم است کمتر باشد. 

ذکر این نکته ضروری است که بعد از تعیین سهام وثیقه برای مدیران، می توان با ایجاد تغییراتی در اساسنامه، میزان و مبلغ سهام وثیقه را افزایش یا کاهش و شرایط آن را تغییر داد. همچنین به موجب قانون، مدیر عامل شرکت می تواند سهامدار شرکت نباشد و سهام وثیقه ای در صندوق شرکت نسپارد، مگر این که در اساسنامه شرایط دیگری را برای این موضوع در نظر گرفته شده باشد.

خرید و فروش سهام وثیقه

همانطور که بیان شد؛ قانون گذار مواد 114 تا 117 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت را به مقررات راجع به سهام وثیقه اختصاص داده است. در این راستا ممکن است برای مدیران شرکت که سهام وثیقه سپرده اند یا برای افرادی که قصد خرید این سهام را دارند؛ این سوال مطرح شود که اصلا خرید و فروش سهام وثیقه جایز است؟ 

لذا در این قسمت از مقاله، راجع به خرید و فروش سهام وثیقه صحبت می شود. مطابق ماده 114 لایحه مذکور، سهام وثیقه تا زمانی که در وثیقه شرکت است؛ قابلیت هر گونه نقل و انتقال از جمله خرید و فروش را ندارد. این ماده صراحتا بیان می کند، سهام مذکور قابل نقل و انتقال نیست.

 همچنین مطابق این قانون، سهام وثیقه حتما باید با نام باشد و نقل و انتقال سهام با نام مستلزم به ثبت رسیدن در دفتر سهام شرکت است. لذا با توجه به با نام بودن این سهام، خرید و فروش آن تا زمانی که در وثیقه شرکت قرار دارد، در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت نمی رسد.

ثبت حسابداری سهام وثیقه اشخاص حقوقی

مستند به ماده 110 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اشخاص حقوقی را می‌توان به مدیریت شرکت انتخاب نمود. در این صورت شخص حقوقی همان مسئولیت‌ های مدنی شخص حقیقی عضو هیات مدیره را داشته و باید یک نفر را به نمایندگی دائمی خود جهت انجام وظایف مدیریت معرفی نماید. چنین نماینده‌ ای مشمول همان شرایط و تعهدات و مسئولیت‌ های مدنی و جزایی عضو هیات مدیره بوده و از جهت مدنی با شخص حقوقی که او را به نمایندگی تعیین نموده است؛ مسئولیت تضامنی خواهد داشت.

شخص حقوقی عضو هیات مدیره می‌تواند نماینده خود را عزل کند؛ به شرط آن که در همان موقع جانشین او را کتبا به شرکت معرفی نماید، وگرنه غایب محسوب می‌ شود. در رابطه با ثبت حسابداری سهام وثیقه اشخاص حقوقی باید بیان کرد، اشخاص حقوقی عضو هیئت مدیره نیز موظف به سپردن سهام وثیقه در صندوق شرکت هستند.

اشخاص حقوقی عضو هیئت مدیره نیز چنانچه هنگام انتخاب، مالک تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه نباشند و هم چنین در صورت انتقال قهری سهام مورد وثیقه‌ و یا افزایش یافتن تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه، مدیر باید ظرف مدت یک ماه تعداد سهام لازم به عنوان وثیقه را تهیه و به صندوق شرکت بسپارد؛ ‌وگرنه مستعفی محسوب خواهد شد.

در نهایت؛ پس از ‌تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالی که طی آن مدت مدیریت مدیران منقضی یا به هر نحو دیگری از آنان سلب سمت شده است، سهام ‌مورد وثیقه مدیران خود به خود از قید وثیقه آزاد خواهد شد و مادام که مدیری مفاصا حساب دوره تصدی خود در شرکت را دریافت نداشته باشد‌؛ سهام مذکور در صندوق شرکت به عنوان وثیقه باقی خواهد ماند.

نمونه برگ سهام وثیقه مدیران در شرکت سهامی خاص

پس از شناخت سهام وثیقه شرکت و ماده قانونی آن، آشنایی با سود سهام وثیقه و نحوه صدور آن و همچنین بررسی خرید و فروش و ثبت ثبت حسابداری سهام وثیقه اشخاص حقوقی در بخش های قبل، اکنون در قسمت پایانی مقاله، نمونه برگ سهام وثیقه مدیران در شرکت سهامی خاص ارائه می شود. ظاهر نمونه برگ سهام وثیقه با سهام عادی هیچ تفاوتی ندارد و تنها  نمونه برگ سهام وثیقه به عنوان وثیقه در صندوق شرکت سپرده می شود.

لازم به ذکر است شرکت سهامی خاص، شرکتی است که سرمایه آن به قطعات سهم تقسیم شده و این سرمایه منحصرا توسط موسسین تامین می شود. مقررات راجع به شرکت سهامی خاص در لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت بیان شده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سهام وثیقه شرکت​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از سهام وثیقه شرکت​ پاسخ دهند.