سهام ممتاز

سهام ممتاز چیست و چه ویژگی هایی دارد

پس از این که شرکت های سهامی در اداره ثبت شرکت ها به ثبت می رسند، برای این که بتوانند سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند، اقدام ‌به انتشار سهام می کنند. سهام ممتاز یکی از مهم ترین این سهام ها می باشد. سهام ممتاز اکثرا در مواقعی که شرکت سهامی مذکور در شرایط مالی نامطلوب است و احتیاج به افزایش سرمایه دارد، عرضه می شود.

در پاسخ به این سوال که سهام ممتاز چیست و چه ویژگی هایی دارد؛ باید گفت که دارندگان سهام ممتاز صرفا به میزان سهم خودشان در دارایی های شرکت حق دارند، اما به آن ها امتیازاتی داده می شود که سهام داران عادی از آن برخوردار نیستند. به منظور ایجاد یا افزایش انگیزه در سرمایه گذاران برای تامین منابع مالی شرکت یا برای خروج از بحران مالی، این امتیازات به برخی از سهامداران که به ایشان سهام دار ممتاز گفته می شود، اعطا خواهد شد تا سود  دریافتی آن ها  را تضمین کند.

از مهم ترین این امتیازات می توان به این موارد اشاره کرد که سود دریافتی دارندگان سهم ممتاز بیشتر از سایر شرکا بوده و سود ثابت دریافت می کنند. همچنین این افراد، در دریافت سود اولویت دارند. علاوه بر این ممکن است در پرداخت مبلغ اسمی سهام نیز برای ایشان تخفیف اعمال شود و یا از زیان شرکت‌ گزندی به سهام‌ داران ممتاز نرسد. یکی از مهم ترین ویژگی های سهام ممتاز می تواند این باشد که در هنگام ورشکستگی شرکت تجاری، پس از این که کل دارایی‌ های شرکت فروخته شد، ابتدا حقوق سهام‌ داران ممتاز پرداخت شود.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

سهام ممتاز به چه کسانی تعلق می گیرد

همانطور که پیش تر گفته شد؛ منظور و مقصود از سهام ممتاز سهامی است که برای دارندگان خود امتیازات ویژه ای مانند دریافت سود بیشتر را به دنبال خواهد داشت. حال در این بخش از مقاله، به این سوال که سهام ممتاز به چه کسانی تعلق می گیرد، پاسخ داده خواهد شد. 

گاهی اوقات شرکت های تجاری در شرایط مالی نامطلوب قرار می گیرند و می خواهند از این وضعیت رهایی یابند و یا این که به دنبال کسب سود بیشتر می باشند، در این مواقع، ممکن است که بخشی از سهام خود را به اشخاصی که اعتبار، سرمایه مالی، نفوذ و روابط دارند بدهند و از حمایت های ایشان استفاده کنند.

هدف از دادن سهام ممتاز به این اشخاص این است که شرکت تجاری بتواند از حمایت های مالی، اعتباری، دانش، تخصص، تجربه مدیریتی و همچنین از نام و اعتبار یا جایگاه اجتماعی این سهام داران استفاده کرده و از مزیت های آن بهره مند گردد. لازم به ذکر است که میزان سهام ممتاز و موارد و ویژگی های آن باید در اساسنامه شرکت تعیین شود.

مزایا و معایب سهام ممتاز

همانطور که پیش از این گفته شد؛ سهام ممتاز برای دارندگان خود امتیازات ویژه مالی و غیرمالی به همراه دارد. علاوه بر مزایای مذکور، ممکن است سهام ممتاز معایبی نیز داشته باشد. اشخاصی که به سهام ممتاز شرکت های تجاری علاقه  دارند باید با در نظر گرفتن مزایا و معایب سهام ممتاز اقدام به خرید این سهام کنند.

همچنین سهام ممتاز دارای مزیت های غیرمالی می باشد که از جمله آن ها می توان به مواردی مانند انتخاب اعضای هیئت مدیره از میان سهامداران ممتاز اشاره کرد. همچنین سهامداران ممتاز می توانند درباره مسائل مهم شرکت اظهار نظر کنند و حق رای بیشتری در مجمع عمومی شرکت داشته باشند.

همچنین مزیت های مالی سهام ممتاز شرکت های سهامی شامل مواردی از قبیل پرداخت سود ثابت به دارندگان این سهام است که ممکن است، مقداری ثابت از سود شرکت یا درصدی ثابت از ارزش اسمی سهام ممتاز باشد. علاوه بر این موارد، سهام ممتاز باعث می شود تا دارنده آن، در دریافت سود نسبت صاحبان سهام عادی اولویت داشته باشند و سود خود را زودتر دریافت کنند. همچنین اگر شرکت سهامی منحل شود و دارایی شرکت برای پرداخت سهم و سود سهامداران کافی نباشد، دارندگان سهام ممتاز در اولویت دریافت خواهند بود.

همچنین داشتن سهام ممتاز ممکن است معایبی هم برای دارنده هم به همراه داشته باشد. از معایب سهام ممتاز می توان به این اشاره کرد که برخی اوقات، دارندگان این سهام امکان شرکت در رای گیری های شرکت را ندارند. از دیگر معایب سهام ممتاز این است که میزان سهام پرداختی به صاحبان این سهام ممکن است در تمام شرایط، حتی تورم اقتصادی ثابت می باشد و باعث تضرر دارنده آن شود.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

انواع سهام ممتاز

شرکت های سهامی دارای دو نوع سهام عادی و ممتاز می باشند که خود سهام ممتاز دارای انواع و اقسام مختلفی است. انواع سهام ممتاز شامل سهام ممتاز مشارکتی، سهام ممتاز جمع شونده، سهام ممتاز غیرجمع شونده، سهام ممتاز با حق مشارکت کامل و حق مشارکت محدود در سود، سهام ممتاز قابل بازخرید، سهام ممتاز قابل تبدیل، سهام ممتاز با نرخ سود شناور می باشد. هر کدام از این انواع سهام ممتاز دارای ویژگی ها و شرایطی هستند که در ادامه مقاله به برخی از آن ها پرداخته خواهد شد.

در مورد سهام ممتاز جمع شونده باید گفت که سود این نوع سهام امکان جمع شدن دارد. این امر به این معنی است که در شرایطی که پرداخت سود به تعویق می افتد، جمع مبلغ سودهایی که پرداخت نشده و به تعویق افتاده است به دارندگان سهام پرداخت خواهد شد. البته همانطور که پیش از این گفته شد، صاحبان سهام ممتاز جمع شونده، برای دریافت سود نسبت به سهام داران عادی اولویت دارند. بر خلاف این نوع سهام، امکان جمع کردن و انباشت سود در مورد سهام ممتاز غیرجمع شونده وجود ندارد و در صورت امکان پرداخت، سود به صورت سالانه به سهام دار پرداخت خواهد شد.

سهام ممتاز قابل بازخرید را می توان این گونه تعریف کرد که سهام هایی هستند که شرکت سهامی، بازخرید کردن آن سهام را تضمین کرده باشد. در صورت وجود شرایطی شرکت های سهامی این امکان را دارند که طبق اساسنامه شرکت و به میزان مبلغی که برای سهام تعیین می شود، این نوع سهام را بازخرید کرده و از سهام دار باز پس گیرد. امکان بازخرید کردن سهام ممتاز قابل بازخرید، می تواند حسب مورد اختیاری و یا الزامی باشد. همچنین زمان بازخرید نیز ممکن است با سررسید یا بدون سررسید باشد.

یکی دیگر از انواع سهام ممتاز، سهام ممتاز قابل تبدیل می باشد که به این معنی است که سود ثابت به دارندگان آن پرداخت می شود. در صورتی که به علت بهبود شرایط مالی و اقتصادی شرکت سهامی، سود پرداختی به دارندگان سهام عادی بیشتر از میزان سود ثابت سهام ممتاز شود، سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی است تا صاحب آن از سود بیشتری بهره مند شود. همچنین سهام ممتاز با نرخ سود شناور سهامی است که فاقد سود ثابت است و میزان سود بر اساس نوسانات بازار و قیمت سهام شرکت تعیین می شود.

از دیگر انواع سهام ممتاز می توان به سهام ممتاز مشارکتی اشاره کرد. صاحبان این سهام علاوه بر این که سود سهام ممتاز را دریافت می کنند، در مابقی سود شرکت با سهامداران عادی شریک هستند. اگر این مشارکت به صورت کامل باشد، صاحبان سهام ممتاز مضاف بر سود خود، در سود باقی مانده سهیم هستند، اما در صورت مشارکت محدود، استفاده از مابقی سود تا میزان محدود و مشخصی امکان پذیر می باشد.

خرید و نقل و انتقال سهام ممتاز

خرید و نقل و انتقال سهام ممتاز باید بر اساس ضوابطی باشد که در اساسنامه شرکت ذکر می شود، چرا که سهام ممتاز در واقع سهام بانام می باشد و شرایط و ضوابط خاصی برای انتشار و نقل و انتقال آن وجود دارد. نقل و انتقال سهام ممتاز، صرفا به کسانی که دارای شرایط مالی و اعتباری و ... مورد نظر شرکت باشند؛ ممکن است. همچنین لازم است سایر سهام داران هم موافقت و رضایت خود را نسبت به نقل و انتقال سهام ممتاز اعلام کنند.

یکی از مهم ترین مسائل در مورد نقل و انتقال سهام ممتاز در شرکت های سهامی این است که اعتبار و توانایی های اشخاص موجب تعلق این نوع سهام به دارندگانشان می شود و صرفا اشخاصی که شرکت انتخاب می کند؛ می توانند این سهام را دارا شوند. بنابراین سهام ممتاز قائم به شخص می باشد و با انتقال سهم یا فوت صاحب سهم ممکن است که این امتیازهای ویژه از بین رفته و تبدیل به سهام عادی شود.

نکته دیگری که در مورد نقل و انتقال این نوع سهام باید مورد توجه قرار بگیرد؛ این است که سهام ممتاز قابل انتقال می باشند، اما لازم است نحوه و شرایط نقل و انتقال این سهام در اساسنامه شرکت درج گردد. هم چنین، لازم است انتقال سهام ممتاز  به شخصی صورت گیرد که شرایط و توانایی های مالی، اعتباری و... او،  ممتاز بودن سهم را محفوظ نگه دارد. 

سهام ممتاز مشارکتی و جمع شونده

همانطور که پیش تر هم بیان شد، سهام ممتاز شرکت های تجاری دارای اقسام و انواع مختلفی است که ویژگی های متفاوتی دارند. سهام ممتاز مشارکتی و جمع شونده از اقسام سهام ممتاز هستند. اگر پرداخت سود به شرکا در سهام ممتاز جمع شونده دچار تاخیر شود، سودی که می بایست در سررسید پرداخت شود، جمع می گردد و هنگامی که شرکت امکان و توان پرداخت سود به شرکا را داشته باشد، به صاحب سهم پرداخت خواهد شد.

همین مسئله تضمین پرداخت سود به شرکا، باعث رغبت سرمایه گذاران به خرید سهام ممتاز جمع شونده می شود، چرا که سود سهام ممتاز جمع شونده، حتی اگر تاخیر داشته باشد، پرداخت آن تضمین شده است. نکته مهم دیگر که باید به آن توجه کرد این است که امکان پرداخت سود به سهام داران عادی پیش از پرداخت سود جمع شده دارندگان سهام ممتاز امکان پذیر نیست.

یکی دیگر انواع سهام ممتاز، سهام ممتاز مشارکتی است که صاحبان این سهام علاوه بر این که سود سهام ممتاز را دریافت می کنند، در باقی مانده سود شرکت با سهام داران عادی شریک می شوند. در مشارکت کامل، صاحبان سهام ممتاز علاوه بر سود خود، در سود باقی مانده سهیم هستند، اما در مشارکت محدود، استفاده از مابقی سود تا میزان محدود و مشخصی امکان پذیر می باشد.

سهام ممتاز در قانون تجارت و بورس ایران

همانطور که پیش تر گفته شد؛ سهام ممتاز به اشخاصی که دارای اعتبار یا جایگاه ویژه ای باشند، اعطا می شود. این سهام دارای ویژگی هایی است که باعث می شود، مورد توجه سرمایه گذاران قرار گیرد به همین علت سهام ممتاز در قانون تجارت و بورس ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، تعریف جامع و دقیقی از سهام ممتاز شرکت های سهامی وجود ندارد. قانون گذار صرفا در تبصره ۲ ماده 24 این قانون بیان داشته است که: «در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایایی قائل شوند، این گونه سهام، سهم ممتاز نامیده می شوند». 

از آن جایی شرکت‌ های تجاری همواره خواهان ورود به بازار بورس بودند، سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص سهام ممتاز در تاریخ 1398/6/27 مصوبه ای را به تصویب رساند. هدف این مصوبه ایجاد سهام ممتاز در بازار سرمایه ایران بوده است. بر این اساس؛ صاحبان سهام ممتاز در انتخاب هیئت‌ مدیره از امتیاز ویژه‌ ای برخوردار می شوند. سهام ممتاز مندرج در این مصوبه نسبت به سهام عادی در مورد حق رای و انتخاب اعضای هیئت‌ مدیره تفاوت دارد و در مابقی موارد با سهام عادی مشابه است.

تفاوت سهام ممتاز با سهام عادی

امتیازاتی است که هر کدام از این سهام ها برای دارندگان خود به همراه دارند، تفاوت سهام ممتاز با سهام عادی را رقم می زند. یکی از مهم ترین تفاوت های سهام عادی و سهام ممتاز این است که معمولا سهام ممتاز سود بیشتری را برای دارنده خود به همراه دارد. در شرایط نامطلوب و افول اقتصادی، سهام داران ممتاز سود ثابتی را دریافت می کنند که در بیشتر اوقات از میزان سودی که به سهام داران عادی پرداخت می شود، بیشتر می باشد. همچنین می توان به این موضوع اشاره کرد که اعضای هیئت مدیره بیشتر از میان سهامداران ممتاز تعیین می شوند.

سهام عادی را می توان در هر زمان و هر شرایطی منتشر کرد، اما سهام ممتاز بیشتر در مواردی که شرکت تجاری احتیاج به افزایش سرمایه و تامین منابع مالی دارد عرضه می گردد. یکی دیگر از تفاوت های سهام عادی و سهام ممتاز این است که حق رای در مجامع عمومی و فوق العاده شرکت های تجاری برای سهام داران ممتاز در بعضی شرکت ها امکان پذیر نیست، در حالی که  سهام داران عادی از این حق رای برخوردارند.

از دیگر تفاوت ها می توان به این اشاره کرد که سهام داران ممتاز در خرید سهام جدید، نسبت به دارندگان سهام ممتاز دارای حق تقدم می باشند. همچنین اولویت در پرداخت سود شرکت با سهام داران ممتاز است و این مسئله در مواقعی که دارایی شرکت برای پرداخت سود کافی نباشد یا شرکت منحل شده باشد بسیار حائز اهمیت است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع سهام ممتاز​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از انواع سهام ممتاز​ پاسخ دهند.