ترازنامه شرکت

ترازنامه حسابداری شرکت چیست

یکی از معیارهای سنجش و ارزشیابی ساختار سرمایه یک بنگاه، ترازنامه آن می باشد. در این میان، شرکت ها نیز موظف بوده که ترازنامه خود را به موقع تنظیم کرده و تسلیم نمایند. مطابق ماده 254 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، رئیس و اعضاء هیات مدیره شرکت سهامی که حداکثر تا ۶ ماه پس از پایان هر سال مالی، ترازنامه شرکت را به موقع تنظیم و تسلیم ننمایند، به حبس از دو تا شش ماه یا به جزای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.

در پاسخ به این پرسش که ترازنامه حسابداری شرکت چیست، می توان بیان نمود که ترازنامه یا بیلان مالی شرکت از جمله صورت های مالی شرکت بوده که در آن اطلاعات جامعی از صورت دارایی ها، بدهی ها، حقوق صاحبان سهام یک شرکت در بازه زمانی معین درج می گردد. بنابراین می توان به طور کلی بیان داشت که ترازنامه حسابداری شرکت، بر مبنای سه مفهوم دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهم یک شرکت استوار می باشد. با توجه به مباحث فوق، می توان نتیجه گیری نمود که دارایی های یک شرکت برابر است با حقوق صاحبان سهم به علاوه بدهی های یک شرکت، که به آن معادله حسابداری بیلان شرکت یا معادله ترازنامه حسابداری شرکت نیز گفته می شود.

عموما در ترازنامه حسابداری شرکت ها دو ستون درج می گردد که در یک سمت صورت دارایی ها و در ستون دیگر، صورت بدهی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت نگارش می شود. توجه به این نکته ضروری است که غالبا ساختار ترازنامه در همه شرکت ها و صنایع یکی بوده و به این صورت است که ستون دارایی ها در سمت چپ و ستون بدهی ها و حقوق صاحبان سهم در ستون سمت راست تنظیم می شود. بنابراین، تهیه این صورت مالی متفاوت از صورت سود و زیان شرکت است.

ترازنامه یا بیلان مالی​ شرکت ها در یک دوره مالی، به نظر می رسد که به صورت منفرد، دارای اطلاعات زیادی نباشد، اما زمانی که ترازنامه یک دوره در مقایسه با ترازنامه های دوره های مالی پیشین سنجیده می شود، می تواند اطلاعات مفیدی از آنچه که در دوره های زمانی طولانی رخ می دهد به مخاطبان ارائه نماید. همچنین مقایسه صورت سود و زیان در ترازنامه به فرد این امکان را می دهد تا میزان کارایی کسب و کار خود را با بررسی دارایی ها مورد ارزیابی قرار دهد.

با این حال، مهمترین ایراد ترازنامه‌ شرکت ها این است که تورم در اعداد آن‌ها تاثیر نگذاشته و مبالغ دارایی تنها بر حسب ارزش دفتری آن در ترازنامه لحاظ می گردند. این امر سبب می شود که مبالغ دارایی بعد از گذشت مدت زمانی دیگر به روز نبوده و دارایی واقعی شرکت ها را بیان ننماید.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

انواع ترازنامه و بیلان مالی​ شرکت

 انواع ترازنامه و بیلان مالی​ شرکت، مبنایی برای ارزشیابی نرخ و ساختار سرمایه‌ شرکت محسوب می گردد. نام، ماهیت و مانده حساب ها در انواع ترازنامه ها یکسان بوده و تنها موردی که سبب ایجاد تفاوت در اقسام ترازنامه ها می گردد، نحوه قرارگیری حساب ها می باشد. جهت آشنایی علاقمندان با انواع ترازنامه حسابداری شرکت ها، این قسمت از مقاله به بیان اقسام بیلان شرکت اختصاص داده شده است.

همانطور که در قسمت فوق بیان شد؛ نحوه قرارگیری حساب ها، عامل اصلی تفاوت در انواع حسابداری ترازنامه ها محسوب می شود. بر این مبنا، می توان ترازنامه ها را، بر اساس شکل تنظیم، به دو دسته حساب و گزارشی تقسیم بندی نمود. در شکل حساب ترازنامه، دو ستون در برگه ترازنامه درج می گردد که در ستون سمت راست، حساب های مربوط به دارایی و در ستون سمت چپ نیز، حساب های مربوط به بدهی و حقوق صاحبان سهام نگارش می شود. در بالای این دو ستون نیز، عنوان و اطلاعات لازمه درج می گردد.

توجه به این نکته ضروری است که در شکل حساب ترازنامه و بیلان مالی​، جمع حساب های ستون سمت راست باید با جمع مانده حساب های ستون سمت چپ برابر باشد. در شکل گزارشی ترازنامه یا سرمایه در گردش، در صفحه ترازنامه تنها یک ستون مشاهده می شود. در این نوع ترازنامه، دارایی شرکت در بالای ستون نگارش شده و در زیر آن بدهی ها نوشته شده و در نهایت نیز به حقوق صاحبان سهام پرداخته می شود. سرانجام، باید جمع مانده حساب نیز در زیر این ستون آورده شود.

بنابراین، می توان چنین بیان داشت که در نوع گزارشی ترازنامه، حساب ها به ترتیب دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام نوشته می گردد. توجه به این نکته ضروری است که عموما برای نگارش ترازنامه یا بیلان مالی​ شرکت، از شکل حساب ترازنامه استفاده می شود و کمتر به نوع گزارشی آن پرداخته می شود.

اجزا و مندرجات ترازنامه شرکت

در قسمت های گذشته، به تعریف و ماهیت ترازنامه شرکت و انواع آن پرداخته شد و بیان گردید که ترازنامه شرکت را می توان به دو شکل حساب و گزارشی تنظیم نمود. علی رغم وجود انواع مختلفی از ترازنامه ها، می توان بیان کرد که محتوا و اجزا این ترازنامه ها تا حدود زیادی، مشابه یکدیگر بوده و از این نظر، تفاوتی میان آن ها دیده نمی شود. به منظور آشنایی علاقمندان، این قسمت از مقاله، به بیان اجزا و مندرجات ترازنامه شرکت اختصاص داده شده که به شرح زیر می باشد:

دارایی شرکت: یکی از مهم ترین اجزا و مندرجات ترازنامه شرکت، دارایی های آن است. نحوه بیان میزان دارایی شرکت در ترازنامه به ترتیب میزان نقدینگی (تبدیل دارایی به پول نقد) می باشد، یعنی؛ هرچه مال و دارایی شرکت دارای نقدینگی بیشتری باشد، در ردیف های بالاتر ستون دارایی نگاشته می شود. دارایی شرکت خود به دو دسته دارایی جاری و غیر جاری تقسیم می شود. دارایی جاری به دارایی گفته می شود که در طول یک سال یا کمتر به پول نقد تبدیل می شود. دارایی غیر جاری نیز دارایی است که تبدیل آن به پول نقد بیش از یک سال زمان می برد.

بدهی شرکت: مبالغی است که شرکت می بایست به طلبکاران خود پرداخت نماید. دستمزدهای کارگران و کارمندان، اجاره محل، مالیات و... از جمله مهمترین بدهی های شرکت به شمار می رود. بدهی های شرکت نیز همانند دارایی های آن، بر مبنای تاریخ سر رسید به دو نوع بدهی جاری و غیر جاری تقسیم بندی می شود.

حقوق صاحبان سهم: حقوق صاحبان سهم، میزان مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی را بر دارایی های شرکت و سرمایه‌ آن بیان می دارد. این حقوق می تواند به واسطه فعالیت هایی که شرکت با سرمایه خود انجام می دهد، افزایش یا کاهش یابد. ترازنامه شرکت از هر نوعی که باشد، می بایست حقوق صاحبان سهم در آن نگارش شود.

عنوان ترازنامه: عنوان ترازنامه می بایست در برگیرنده نام کامل واحد اقتصادی (نام شرکت)، نام گزارش و تاریخ آن باشد. توجه به این نکته ضروری است که مندرجات عنوان ترازنامه می بایست به ترتیب در سطرهای برگه ترازنامه درج شود. این امر به این معنی است که نام کامل واحد اقتصادی می بایست در سطر اول، نام گزارش باید در سطر دوم و تاریخ گزارش می بایست در سطر سوم نگارش شود.

واحد اندازه گیری ترازنامه: منظور از واحد اندازه گیری ترازنامه در واقع همان واحد پول کشور محل تنظیم ترازنامه می باشد. بنابراین می توان بیان داشت که با توجه به محل تنظیم ترازنامه، واحد اندازه گیری آن نیز متفاوت می باشد. واحد اندازه گیری ترازنامه در ایران ریال می باشد.

جمع حساب‌ ها: آخرین مورد از اجزا و مندرجات ترازنامه شرکت به جمع حساب ها اختصاص دارد. منظور از جمع حساب ها این است که پس از درج کلیه اطلاعات لازم در ترازنامه، مجموع هر ستون نیز در زیر آن نوشته شده و مشخص شود. پس از جمع حساب ها، مانده تراز می بایست مساوی با صفر گردد.

در یک جمع بندی کلی می توان اظهار داشت که یک ترازنامه از شش جز تشکیل شده است که شامل دارایی شرکت، بدهی، حقوق صاحبان سهام، عنوان ترازنامه، واحد اندازه گیزی و جمع حساب ها می شود. برای تنظیم یک ترازنامه کامل و صحیح، می بایست کلیه موارد فوق را برگه ترازنامه نوشته و درج نمود، در غیر این صورت؛ ترازنامه نگارش شده ناقص تلقی می گردد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

نمونه ترازنامه شرکت بازرگانی

همانطور که پیش تر اشاره گردید، یک ترازنامه کامل از شش قسمت مختلف تشکیل شده و می بایست برای تنظیم آن، تمام شش قسمت را در ترازنامه لحاظ نمود. ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت است که در حال حاضر، دو روش برای تنظیم ترازنامه وجود دارد که شامل روش دستی و تنظیم ترازنامه با استفاده از نرم افزارهای حسابداری می شود. اشخاص می توانند با توجه به نوع شرکت و حجم اطلاعات، ترازنامه خود را به یکی از دو روش فوق تنظیم نمایند.

به منظور آشنایی علاقمندان، در جدول زیر یک نمونه ترازنامه شرکت به صورت فایل pdf ارائه گردیده است. افراد می توانند با توجه به نوع تنظیم ترازنامه خود (حساب یا گزارشی) به تهیه بیلان شرکت اقدام نمایند. با این حال، ممکن است یک ترازنامه با توجه به نوع شرکت و میزان دارایی، بدهی یا حقوق صاحبان سهم، نیازمند اعمال تغییراتی باشد. بنابراین، افراد می توانند با افزودن یا کم نمودن جزئیاتی، ترازنامه و بیلان مالی​ را متناسب با نیاز خود تنظیم نمایند.

 

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع و اجزا ترازنامه شرکت در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون انوع و اجزا ترازنامه شرکت پاسخ دهند.