برای مشاوره پیرامون معافیت مالیاتی شرکت تعاونی
برای مشاوره پیرامون معافیت مالیاتی شرکت تعاونی
یکی از انواع شرکت های تجاری، شرکت تعاونی است که هدف از تشکیل آن ها، کمک به بهبود وضعیت اقتصادی اعضای این شرکت هاست. قانون گذار در برخی از موارد مختلف برای شرکت های تعاونی تخفیف و معافیت مالیاتی مانند معافیت مالیاتی شرکت تعاونی روستایی و شرکت تعاونی معدن و... در نظر گرفته است.
لذا با توجه به تاثیر شرکت های تعاونی در اوضاع اقتصادی برخی از مردم، که در این شرکت ها سهامدار هستند و این که بسیاری از افراد و اقشار مختلف عضو این شرکت ها می باشند، قانون گذار توجه ویژه ای به این شرکت ها دارد. لذا دانستن اطلاعات در مورد معافیت این شرکت ها از مالیات، بسیار حائز اهمیت است.
از این رو، در ادامه مقاله جاضر به شرایط معافیت مالیاتی شرکت های تعاونی من جمله شرکت تعاونی مسکن و انواع و نحوه محاسبه معافیت های مالیاتی این شرکت ها پرداخته شده است. همچنین در مورد بخشنامه معافیت مالیاتی شرکت های تعاونی توضیحاتی ارائه شده و سپس در مورد معافیت مالیاتی شرکت تعاونی روستایی و معافیت مالیات بر ارزش افزوده شرکت تعاونی نیز مطالبی بیان گردیده است.
شرایط معافیت مالیاتی شرکت تعاونی مسکن
شرکت های تعاونی شرکت هایی هستند که هدف از آن، کمک به بهبود اوضاع اقتصادی و رفاه شرکا و تامین نیازها و رفع آن هاست. طبق تعریف ماده ۲ قانون شرکت های تعاونی: «شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان موافق اصولی که در این قانون مصرح است، تشکیل می شود.» معمولا این شرکت ها در جایی تشکیل می شوند که با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی و به علت تورم و گرانی توان مالی و رفاهی پایین باشد.
تمامی شرکت های تجاری ملزم به پرداخت مالیات هستند که می تواند بنا به نوع شرکت تجاری، میزان مالیات آن متفاوت باشد. شرکت های تعاونی نیز مانند سایر شرکت ها، می بایست مالیات متعلقه را پرداخت کنند، اما در برخی از موارد تخفیف و معافیت هایی برای شرکت های تعاونی، در این راستا در نظر گرفته شده است.
طبق قانون، برخی از شرکت های تعاونی با توجه به نوع فعالیت خود از مالیات معاف هستند، اما در هر صورت، چه از پرداخت مالیات معاف باشند و چه معاف نباشند، ملزم شده اند تا گزارشات و حساب های مالی خود را به طور کامل و در زمان مقرر ارائه دهند. شرکت های تعاونی موظف هستند که اظهارنامه و حساب سود و زیان خود را در پایان تیر ماه هر سال به اداره مالیات تسلیم کنند. در مورد شرکت های تعاونی، حسب مورد، برخی از این شرکت ها از مالیات معاف هستند و برخی دیگر تخفیف مالیاتی دارند.
در مورد شرایط معافیت مالیاتی شرکت تعاونی مسکن و سایر شرکت های تعاونی، باید بیان داشت که موارد معافیت مالیاتی محصور و محدود به مواردی است که در قانون به آن ها اشاره شده باشد و نمی توان معافیت مالیاتی را به سایر موارد به جهت مشابهت تعمیم و گسترش داد. همچنین شرکتی می تواند از معافیت مالیاتی بهره مند شود که مطابق شرایط مندرج در قانون و به نحو صحیح ایجاد شده باشد. صرف نظر از نوع و قالب شرکت تعاونی، موضوع این شرکت ها نیز می تواند باعث معافیت مالیاتی گردد.
انواع و نحوه محاسبه معافیت مالیاتی شرکت تعاونی
شرکت های تعاونی در برخی از موارد از پرداخت مالیات یا به طور کلی یا نسبت به پرداخت بخشی از مبلغ معاف شده اند. این معافیت ها در قانون شرکت های تعاونی و قانون مالیات های مستقیم برای شرکت های تعاونی در نظر گرفته شده است. موارد تخفیف و انواع و نحوه محاسبه معافیت مالیاتی شرکت تعاونی از قرار ذیل است:
معافیت مالیاتی نسبت به حق تمبر سهام: طبق ماده ۱۰۸ قانون شرکت های تعاونی، شرکت ها و اتحادیه های تعاونی از پرداخت حق تمبر سهام معاف شده اند.
معافیت مالیاتی بر درآمد: طبق ماده ۱۱۰ قانون شرکت های تعاونی، شرکت های تعاونی مصرف کنندگان، مسکن، اعتبار، کشاورزی و روستایی و صیادان و کلیه اتحادیه های تعاونی از پرداخت ده درصد مالیات موضوع صدر ماده ۱۰۷ این قانون معاف هستند که به نام معافیت ۱۰ درصدی شناخته می شود.
معافیت مالیاتی شرکت تعاونی مسکن: طبق ماده ۶۵ قانون مالیات های مستقیم، در مورد شرکت تعاونی مسکن آن دسته از واحدهای مسکونی که از طرف شرکت های تعاونی مسکن به اعضاء آن ها داده می شود، مشمول مالیات نخواهد بود. شرکت تعاونی مسکن فقط ملزم به پرداخت مالیات ۱۰ درصدی برای نقل و انتقال واحد هایی خواهد بود که بیش از دو سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار آن ها نگذشته است و غیر از آن چیزی بر عهده این شرکت نیست.
معافیت های تحقیقاتی و پژوهشی ثبت شرکت تعاونی: طبق بند س ماده ۱۳۲ قانون مالیات های مستقیم، معافیت پژوهشی معادل هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی اشخاص حقوقی خصوصی و تعاونی در واحدهای تولیدی و صنعتی، دارای پروانه بهره برداری که در قالب قرارداد با دانشگاه ها یا .... دارای مجوز قطعی از وزارتخانه های علوم و بهداشت منعقد گردد و در چهارچوب نقشه جامع علمی کشور انجام می شود، مشروط بر این که گزارش پیشرفت سالانه آن به تصویب برسد و ناخالص درآمد ابرازی حاصل از فعالیت های تولیدی و معدنی آن ها کمتر از پنج میلیارد ریال نباشد، حداکثر به میزان ده درصد مالیات ابرازی سال انجام، هزینه مذکور بخشوده می شود.
معادل مبلغ منظور شده به حساب مالیات اشخاص مذکور، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته نخواهد شد. برخی از شرکت های تعاونی زیر به طور کامل از پرداخت مالیات معاف هستند. به منظور آشنایی افراد در قسمت زیر، فهرست شرکت های تعاونی معاف از مالیات ارائه شده است:
شرکت های تعاونی مصرف کارکنان موسسات دولتی
شرکت های تعاونی مسکن کارکنان موسسات دولتی
شرکت های تعاونی مصرف کارکنان موسسات غیر دولتی
شرکت های تعاونی صیادان
شرکت های تعاونی دانشجویان
شرکت های تعاونی دانش آموزان
شرکت های تعاونی تولیدی مشروط بر اینکه متشکل از اهالی روستا باشند
علاوه بر موارد فوق، شرکت های تعاونی که در زمینه های دیگر فعالیت می کنند، نیز در مواردی از تخفیفات و معافیت های مختلف بهره مند می شوند که از جمله آن ها می توان به معافیت مالیاتی شرکت های عشایری و روستایی، شرکت های تعاونی تولیدی، شرکت تعاونی معدن و... اشاره کرد.
بخشنامه معافیت مالیاتی شرکت های تعاونی
بخشنامه در واقع دستورالعملی است که وزیران برای تفسیر، حسن اجرا و یا تنظیم امور داخلی دولتی صادر می کنند. بخشنامه ها قانون گذاری نمی کنند و یا قانونی را نسخ نمی کنند. در خصوص معافیت مالیاتی شرکت های تعاونی نیز بخشنامه هایی وجود دارد. یکی از انواع آن، بخشنامه نحوه محاسبه معافیت مالیاتی شرکت های تعاونی در مورد اجرای استفساریه ماده ۱۷۳ قانون مالیات های مستقیم می باشد.
بنا بر بخشنامه شماره 51232/ 6606/4/30 مصوب در تاریخ 1377/10/27، ماده ۱۷۳ قانون مالیات های مستقیم ناسخ ماده ۱۱۱ قانون شرکت های تعاونی نبوده و در نتیجه معافیت مالیات بر درآمد شرکت های تعاونی روستایی متشکل از افراد ساکن حوزه عمل شرکت که به امر کشاورزی مباشرت مستقیم دارند و شرکت های تعاونی کارگری، مصرف، مسکن و اعتبار و نیز اتحادیه های آن ها و همچنین شرکت های تعاونی صنایع دستی و صیادان و آموزشگاه ها و اتحادیه های آن ها بابت دوره عمل سال ۱۳۶۸ و سنوات بعد به قوت خود باقی است.
در ارتباط با این موضوع، احکام و مقررات مالیاتی و تعاونی دیگری مطرح است که مجموع آن ها، ماموران و مراجع مالیاتی را در رسیدگی به پرونده مالیاتی برخی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی با ابهام مواجه می نماید. تداوم معافیت مالیاتی شرکت ها و اتحادیه های مذکور در ماده ۱۱۱ قانون شرکت های تعاونی به مطمئنا باعث لغو معافیت های مقرر در قانون مالیات های مستقیم اصلاحیه آن نبوده و درآمد شرکت ها و اتحادیه های تعاونی موضوع ماده ۱۳۳ اصلاحی قانون مالیات های مستقیم طبق همین ماده بدون الزام به رعایت شرایط مقرر از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.
بنا بر ماده ۶۹ قانون بخش تعاونی، تمام شرکت ها و اتحادیه های تعاونی موظف بوده اند حداکثر ظرف شش ماه پس از تصویب قانون مذکور اساسنامه خود را با آن قانون تطبیق دهند و پس از تائید وزارت تعاون تغییرات اساسنامه خود را به عنوان تعاونی به ثبت برسانند، در غیر این صورت نمی توانند از مزایای مربوط به بخش تعاونی و قانون اخیر برخوردار باشند.
بنابراین درآمد ثبت شرکت ها و اتحادیه های مشمول ماده ۱۱۱، با توجه به این که اصولا حکم قانون عطف به ماسبق نمی گردد، تا تاریخ 13/6/1370 (تاریخ تصویب قانون) و پس از آن هم حداقل تا پایان شش ماه مهلت مقرر در ماده 69 مزبور معاف از مالیات می باشند، اما از آن پس شرکت ها و اتحادیه های پیش گفته صرفا در صورت تطبیق اساسنامه به ترتیب بالا برخوردار از معافیت موضوع ماده ۱۱۱ خواهند بود، مگر آن که قطع نظر از ماده ۱۱۱ قانون شرکت های تعاونی وضعیت آن ها منطبق با ماده 133 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم باشد که در این صورت باید از معافیت ماده ۱۳۳ اخیرالذکر برخوردار گردند.
در مورد شرکت های تعاونی که وفق ماده ۶۹ قانون بخش تعاونی اقتصاد مصوب 13/6/1370 اساسنامه خود را با این قانون تطبیق نداده باشند، حکم تبصره ۳ ماده ۱۴۸ قانون مالیات های مستقیم و اصلاحیه های بعدی (پذیرفتن ذخایر موضوع بندهای 1 و 2 ماده 15 قانون شرکت های تعاونی مصوب 1350 بعنوان هزینه های قابل قبول) نسبت به آن ها اعمال و درخصوص شرکت ها و اتحادیه های تعاونی که اساسنامه خود را با قانون بخش تعاونی اقتصاد نامبرده تطبیق داده یا براساس این قانون تشکیل شده باشند، به جای بندهای 1 و 2 ماده 15 مذکور حکم بندهای 1 و 3 ماده 25 قانون بخش تعاونی اقتصاد (ذخیره قانونی حداقل ۵ درصد به بالا و حق تعاون آموزش) به میزان چهاردرصد به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
معافیت مالیاتی شرکت تعاونی روستایی
شرکت های تعاونی با توجه به نوع فعالیتشان می توانند دارای انواع مختلف باشند. یکی از انواع این شرکت ها، شرکت تعاونی روستایی است. شرکت تعاونی روستایی از اجتماع مردم یک روستا در قالب یک شرکت تعاونی ایجاد می شود که موضوع فعالیت آن ها می تواند کشاورزی و یا امور جانبی مانند خرید و فروش محصولات کشاورزی، تامین نهاده های دامی مورد نیاز کشاورزان و... باشد. در این قسمت به معافیت مالیاتی شرکت تعاونی روستایی پرداخته شده است.
طبق ماده ۱۱۱ قانون شرکت های تعاونی: «درآمد انواع شرکت ها تعاونی روستایی متشکل از افراد ساکن حوزه عمل شرکت که به امر کشاورزی مباشرت مستقیم دارند اعم از این که تحت سرپرستی وزارت تعاون و امور روستاها با بانک عمران باشند، همچنین شرکت های تعاونی کارگری مصرف - مسکن و اعتبار و نیز اتحادیه های آن ها همچنین شرکت های تعاونی صنایع دستی و صیادان و آموزشگاه ها و اتحادیه های آن ها به طور کلی از پرداخت مالیات معاف می باشند.»
بنابر این در شرکت های تعاونی روستایی باید حتما اعضا از بین خود اهالی روستای مورد نظر انتخاب شده باشند. در غیر این صورت، افرادی که روستایی نباشند، باید به نسبت سهم خود مالیاتشان را پرداخت کنند. برای تحقق این امر باید نام تمامی افراد غیر روستایی توسط هیئت مدیره ظرف مدت یک ماه به اداره دارایی ارائه شود.
طبق ماده 133 قانون مالیات های مستقیم: «صد درصد درآمد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، شرکت های تعاون روستایی، عشایری، کشاورزی، صیادان، کارگری، کارمندی، دانشجویان و دانش آموزان و اتحادیه های آن ها از مالیات معاف است.» طبق تبصره همان ماده دولت مکلف است، معادل مالیات بر درآمد متعلق به آن قسمت از سود ابرازی سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران را که با تصویب مجمع عمومی برای سرمایه گذاری در شرکت های تعاونی روستایی اختصاص داده می شود، پس از وصول و واریز آن به حساب درآمد عمومی کشور از محل اعتبار ردیف خاصی که به همین منظور در قانون بودجه کل کشور پیش بینی می شود، در وجه سازمان مذکور مسترد نماید.
معافیت مالیات بر ارزش افزوده شرکت های تعاونی
مالیات بر ارزش افزوده، مالیاتی است غیرمستقیم و منابع درآمد دولت ها می باشد. نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده، طبق ارزش افزوده ایجاد شده در مراحل مختلف تولید یک کالا یا ارائه خدمت، تعیین می شود. پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به عهده مصرف کننده نهایی است. بر اساس آخرین قوانین مالیاتی سال جاری، محاسبه ارزش افزوده با استفاده از خوداظهاری مالیاتی در سامانه ارزش افزوده انجام می شود. مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، 15 روز بعد از پایان هر فصل تعیین شده است که گاهی مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی تمدید می شود.
مالیات بر ارزش افزوده تا چند سال اخیر، به میزان ۳ درصد عوارض و ۶ درصد مالیات محاسبه می شد. پس از تاریخ اجرایی شدن قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، اظهارنامه ارزش افزوده به صورت مجموع مالیات و عوارض و با نرخ 9 درصد برای عموم کالاها محاسبه می شود. شرکت های تعاونی ملزم هستند که ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده را بپردازند و از پرداخت آن معاف نشده اند، اما اصناف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شده اند.
البته برخی از کالاها وجود دارند که نرخ مالیات بر ارزش افزوده متفاوتی دارند. ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده در این خصوص بیان می دارد: «عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر و همچنین واردات آن ها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می باشد:
محصولات کشاورزی فرآوری نشده؛
دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان؛
انواع کود، سم، بذر و نهال؛
آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان؛
کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات؛
کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی با تایید هیات وزیران و حوزه های علمیه با تایید حوزه گیرنده هدایا؛
کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می شود. مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود؛
اموال غیر منقول؛
انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی؛
خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات های مستقیم؛
خدمات بانکی و اعتباری بانک ها، موسسات و تعاونی های اعتباری و صندوق های قرض الحسنه مجاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس ها و بازارهای خارج از بورس.
خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون و برون شهری، جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی.
فرش دستباف؛
انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آیین نامه ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه های علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران می رسد؛
خوراک دام و طیور؛
رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه ها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و شهرسازی و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هبات وزیران می رسد؛
همچنین، اقلام با مصارف صرفا دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد، نیز در این فهرست قرار دارد. لذا شرکت های تعاونی علاوه بر موارد مذکور در زمانی که موضوع فعالیتشان موارد مندرج در ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده باشد، از پرداخت مالیات در همان موارد معافیت مالیات بر ارزش افزوده شرکت های تعاونی معاف می باشند.
آیا شرکت های تعاونی از مالیات معاف هستند
در بخش های پیشین مقاله، به انواع، شرایط و بخشنامه معافیت مالیاتی شرکت های تعاونی پرداخته و معافیت مالیاتی شرکت تعاونی روستایی را توضیح دادیم. در این قسمت از مقاله، قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که آیا شرکت های تعاونی از مالیات معاف هستند؟
در پاسخ به این پرسش می بایست بیان نمود که به طور کلی، شرکت های تعاونی از انواع معافیت های مالیاتی، نظیر معافیت مالیاتی نسبت به حق تمبر سهام، معافیت مالیاتی بر درآمد و معافیت مالیاتی شرکت تعاونی مسکن برخوردار می باشند.
هم چنین، انواع شرکت های تعاونی معاف از مالیات شامل شرکت های تعاونی مصرف کارکنان موسسات دولتی، شرکت های تعاونی مسکن کارکنان موسسات دولتی، شرکت های تعاونی صیادان، شرکت های تعاونی دانشجویان و... می شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد معافیت مالیاتی شرکت تعاونی در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون معافیت مالیاتی شرکت تعاونی پاسخ دهند.
پاسخ مشاور: باسلام. معافیت مالیاتی نسبت به حق تمبر سهام: طبق ماده ۱۰۸ قانون شرکت های تعاونی، شرکت ها و اتحادیه های تعاونی از پرداخت حق تمبر سهام معاف شده اند.