معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان

آیا شرکت های دانش بنیان از مالیات معاف هستند

در خصوص معافیت شرکت های دانش بنیان ابتدا باید گفت، یکی از انواع شرکت ‌هایی که امروزه گسترش پیدا کرده است، شرکت‌ های دانش ‌بنیان هستند. شرکت دانش ‌بنیان درواقع شرکتی است که دارایی اساسی آن دانش و فناوری است. به ‌عبارت ‌دیگر؛ شرکت دانش ‌بنیان شرکتی است که در راستای گسترش اختراع و نوآوری به فعالیت می ‌پردازد. این شرکت ‌ها در حوزه فناوری ‌های برتر به ‌خصوص تولید نرم‌ افزار نیز دارای فعالیت هستند.

حال در خصوص این سوال که آیا شرکت های دانش بنیان از مالیات معاف هستند یا خیر، پاسخ این است که یکی از امتیازاتی که شرکت‌ های دانش ‌بنیان از آن برخوردار هستند، معافیت مالیاتی است. البته لازم به ذکر است که در این مورد آیین نامه اجرایی هم تصویب شده است. دستور العمل اجرایی موضوع ماده 22 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان در این مورد مقرر می دارد:

« صرفا درآمد مشمول مالیات شرکت ها و موسسات دانش بنیان ناشی از قراردادها و فعالیت های تحقیق و توسعه، تجاری سازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم افزار های مربوط، توسط همان شرکت ها و موسسات دانش بنیان به مدت 15 سال پس از تاریخ صدور مجوز برای هر شرکت یا موسسه دانش بنیان از مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات هاس مستقیم با رعایت سایر مقررات آیین نامه اجرایی مربوط معاف هستند.»

بنابراین، شرکت های دانش بنیان، مطابق ماده 105 قانون مالیات‌ های مستقیم، از پرداخت 25% سود خالص شرکت‌ ها، تحت عنوان مالیات معافیت دارند. البته باید در نظر داشت محصولات و خدماتی از این معافیت بهره ‌مند می‌ شوند که جزو مصادیق شرکت‌ های دانش‌ بنیان باشند. این مصادیق به ‌صورت سالانه ارزیابی می‌ شوند.

در صورتی که سود حاصله از مجموعه، از مصادیقی غیر از فعالیت‌ های دانش ‌بنیان باشند، از این قاعده مستثنی خواهند بود و معافیت مالیاتی شرکت های دانش‌ بنیان شامل حال آن‌ ها نمی‌ شود. همچنین حداکثر 15 سال این شرکت‌ ها می ‌توانند از معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان بهره‌ مند شوند. 

علاوه بر این، معاونت علمی و فناوری به منظور حمایت از شرکت‌ های دانش بنیان، در برخی موارد، به آن ها معافیت گمرکی اهدا نموده است. البته لازم به ذکر است که در گمرک جمهوری اسلامی ایران واژه‌ ای به نام معافیت گمرکی وجود ندارد، در این سازمان با توجه به آیین‌ نامه‌ ها و اسناد بالا دستی، محموله با حق گمرکی صفر در نظر گرفته می ‌شود. شرکت ‌های دانش بنیان می‌ توانند از پرداخت حقوق گمرکی برای کالا های سرمایه‌ ای که از خارج از کشور وارد می‌ کنند، معافیت گمرکی دریافت نمایند.

از جمله حمایت‌ های دیگری که نسبت به شرکت ‌های فوق صورت گرفته است، معافیت بیمه ‌ای است. بدین توضیح که براساس تفاهم معاونت علمی و فناوری رییس جمهور و سازمان تامین اجتماعی از این ‌پس قراردادهای شرکت ‌های دانش‌ بنیان در زمینه تولید کالا ها و خدمات دانش ‌بنیان، از پرداخت حق بیمه قرارداد ها معاف می‌ شوند. علاوه بر موارد فوق امکان گذراندن دوره خدمت سربازی در غالب امریه در شرکت‌ های دانش بنیان نیز وجود دارد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

لیست شرکت های دانش بنیان معاف از مالیات

در بخش قبلی ذکر شد که یکی از حمایت هایی که از شرکت های دانش بنیان صورت می گیرد؛ معافیت مالیاتی از موضوع ماده 105 قانون مالیات های مستقیم می باشد. همچنین شرکت‌ های دانش ‌بنیان برای استفاده از معافیت مالیاتی، باید درخواست خود را به کارگروه ها ارسال نمایند و این شرکت ها در صورتی می ‌توانند از معافیت برخوردار شوند که موضوعات در کارگروه ارزیابی تایید شده باشد.

همچنین درسال 98 بخشنامه ای ابلاغ گردید که در طی آن، یک سری از شرکت ها به مشمولین معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان اضافه شدند و اسامی آن ها اعلام گردید. در این بخشنامه ذکر شده است که هم زمان با استفاده شرکت ها و موسسات دانش بنیان از معافیت های مالیاتی، امکان برخورداری آن ها از سایر معافیت های مالیاتی از جمله معافیت های مالیاتی پژوهشی، فناوری و مهندسی مستقر در پارک های علم و فناوری، فراهم شود.

علاوه بر این با توجه به ماهیت در حال تحول نوآوری و تغییرات سریع فناوری، شاخص های شناسایی انواع شرکت ها دانش بنیان و نیز فهرست کالا ها و خدمات دانش بنیان، هر ساله توسط کارگروه مورد بازنگری قرار می گیرد و در صورتی که تولید محصولی پس از چند سال به صورت عادی در بین شرکت های دیگر رایج شده باشد و پیچیدگی فنی آن کاهش یافته باشد، محصول از لیست مصادیق مورد تایید کارگروه خارج خواهد شد.

بنابراین برخی از محصولاتی که در گذشته و بر مبنای فهرست های قبلی مصوب کارگروه، در گذشته مورد تایید و از معافیت نیز بهره مند بوده، اکنون ممکن است بر اساس ارزیابی مجدد از شمول معافیت ها خارج شده باشند. لیست شرکت های دانش بنیان معاف از مالیات در جدول زیر آمده است.

 

آیین‌نامه اجرایی برای حمایت از شرکت های فناوری، دو ماده مستقل را برای حمایت مالیاتی از آن ها در نظر گرفته تا براساس مفاد 3 و 9 این قانون مشمول مالیات شوند. ماده سه این قانون، «معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت 15 سال» را برای شرکت های دانش ‌بنیان در نظر گرفته است، اما این بند حمایتی مندرج در آیین‌ نامه مذکور به همین موضوع اکتفا نکرده و گفته است که «پارک های علم‌ و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه علم‌ و‌ فناوری و مناطق ویژه اقتصادی موظف اند نسبت به اولویت‌ دهی در استقرار شرکت ها و موسسات دانش ‌بنیان اقدام کنند».

بخشنامه معافیت مالیاتی شرکتهای دانش بنیان

در خصوص بخشنامه معافیت مالیاتی شرکتهای دانش بنیان در ابتدا؛ باید گفت که در سال های گذشته و با توجه به گسترش فعالیت های شرکت های دانش بنیان، توجه به این شرکت ها بسیار بیش تر از قبل شده است. هیئت دولت نیز تلاش کرده است تا با تنظیم قوانین حمایتی برای این شرکت ها، باعث سهولت عملکرد آن ها شود. در سال 1389 یکی از اولین قانون های حمایتی شرکت های دانش بنیان توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد. برخی از قوانین حمایتی ثبت شرکت های دانش بنیان در ادامه ذکر خواهند شد:

قانون حمایت از شرکت ها و موسسه های دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات: شرکت‌ های دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و نیز شرکت‌ ها و موسساتی که بیش از پنجاه درصد (حداقل 51 درصد) از مالکیت آن ها متعلق به شرکت‌ های دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی باشد، مشمول حمایت‌ های این قانون نیستند. همچنین طبق ماده ۱۰ این قانون، در صورتی که تسهیلاتی که برای شرکت های دانش بنیان در نظر گرفته شده است؛ برای مقاصد و اهداف دیگری مورد استفاده قرار گیرند، جریمه و مجازات هایی شامل این شرکت ها خواهد شد.

آیین نامه اجرایی و بخشنامه قانون حمایت از شرکت ها و موسسه های دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات: آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسه های دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات در سال های بعد از به تصویب رسیدن قانون حمایت از شرکت ها و موسسه های دانش بنیان، ایجاد گردید. این آیین نامه، نحوه استفاده و اعطای تسهیلات به این شرکت ها و فرآیند اعطای معافیت مالیاتی به شرکت های دانش بنیان را به طور کامل شرح داده است.

این آیین نامه شامل 9 فصل است که در آن، تمامی مصادیق شرکت های دانش بنیان و همچنین فعالیت های خارج از شرکت های دانش بنیان ذکر شده است که از بین این فعالیت ها، می توان به برگزاری همایش های علمی، خدمات کتابداری، آموزش و فعایت های عادی و روزمره نرم افزاری اشاره نمود. علاوه بر این، قانون گذار، در این حوزه، دستورالعمل اجرایی معافیت‌ های مالیاتی شرکت‌ ها و موسسات دانش بنیان و آیین نامه اجرایی استفاده شرکت‌ های مستقر در پارک از معافیت‌ های مالیاتی را نیز به دستگاه های اجرایی ابلاغ نموده است.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

معافیت مالیاتی دانش بنیان نوع 2

در ابتدا باید گفت که شرکت های دانش بنیان به دو نوع تقسیم می شوند. به عبارتی اگر شرکت ‌هایی که مالکیت آن تنها به اعضای هیئت‌ علمی تعلق دارد؛ اگر سهام دانشگاه در شرکت از ۵۰ درصد کمتر باشد،‌ شرکت دانش‌ بنیان خصوصی خواهد بود. شرکت ‌هایی که مالکیت آن ‌ها را دانشگاه ‌ها نیز بر عهده ‌دارند؛ اگر سهام دانشگاه ۵۰ درصد یا بیشتر باشد، شرکت دانش ‌بنیان، در اداره ثبت شرکت ها، شرکتی دولتی قلمداد خواهد شد.

البته علاوه بر تقسیم بندی ذکر شده، یک تقسیم بندی دیگری برای بررسی مالیات شرکت های دانش بنیان وجود دارد. شرکت‌ های دانش‌ بنیان به دو سطح نوع ۱ و نوع ۲ تقسیم می‌ شود که هر کدام از آن‌ ها به دو دسته‌ نوپا و تولیدی نیز دسته ‌بندی می‌شود. تفاوت این دو سطح به‌ صورت خلاصه در محصولاتی است که ارائه می‌ دهند.

 به‌ عبارت ‌دیگر منظور از کالاها و خدمات دانش‌ بنیان سطح ۱، محصولاتی هستند که در حوزه فناوری‌ های برتر و با ارزش‌ افزوده بالا و پیچیدگی فنی بالا هستند. در حالی ‌که کالا ها و خدمات دانش‌ بنیان سطح ۲ پیچیدگی فنی کمتری نسبت به کالا ها و خدمات دانش‌ بنیان سطح ۱ دارند. در خصوص معافیت مالیاتی دانش بنیان نوع 2 باید گفت که، این نوع از شرکت ها دارای معافیت مالیاتی نیستند؛ زیرا بر اساس قانون حمایت از شرکت ‌های دانش ‌بنیان، فقط شرکت‌ های دانش‌ بنیان سطح ۱ اعم از نوپا و تولیدی سطح ۱ از معافیت مالیاتی برخوردار هستند.

معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری

بعد از بررسی معافیت ثبت شرکت دانش بنیان و ذکر این که فقط شرکت های دانش بنیان نوع 1 از پرداخت مالیات معاف هستند، نوبت به این می رسد که معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری چگونه می باشد. در این مورد باید گفت شرکت ‌های دانش ‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری از مدیریت پارک مجوز استقرار و فعالیت دریافت می‌ کنند. این شرکت‌ ها با توجه به قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری از معافیت مالیاتی برخوردار هستند. در واقع این شرکت‌ ها نیازی به دریافت مجوز از کارگروه ارزیابی مالیاتی ندارند.

به عبارتی، بخشنامه‌ سازمان امور مالیاتی در سال 1391 مقرر نمود: «در اجرای ماده 28 آیین‌ نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش‌ بنیان و تجاری ‌سازی نوآوری ها و اختراعات، واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی مستقر در پارک های علم‌ و ‌فناوری می ‌توانند در راستای انجام ماموریت های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد درباره روابط کار، معافیت های مالیاتی و عوارض سرمایه‌ گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌ المللی برخوردار شوند.

 واحدهای فناوری (پژوهشی، فناوری و مهندسی) مستقر در پارک های علم‌ و‌ فناوری که با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد می‌ شوند و در راستای انجام ماموریت های محوله به فعالیت اشتغال دارند؛ نسبت به درآمدهای حاصل از فعالیت های مذکور در مجوز که صرفا در پارک های علم‌ و فناوری تحقق می‌ یابد؛ از تاریخ صدور مجوز توسط مدیریت پارک از معافیت مالیاتی موضوع ماده (13) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی مصوب 1372 و اصلاحیه ‌های بعدی آن با رعایت سایر مقررات آیین‌ نامه اجرایی ماده 47 قانون برنامه پنج ساله چهارم توسعه برخوردار خواهند بود.»

ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد و اصلاحیه بعدی آن، نیز در این خصوص بیان می کند: «اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره ‏برداری مندرج در مجوز به مدت 20 سال از پرداخت مالیات بردرآمد و دارایی موضوع قانون مالیات های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضای 20 سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیئت وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.»

بنابراین شرکت‌ های دانش‌ بنیان که در پارک‌ های علم و فناوری مستقر باشند و اقدام به تولید کنند بابت فعالیت ‌های درون پارک‌ ها مشمول معافیت ‌های مالیاتی مناطق آزاد که 20 سال است، خواهند شد و اگر این شرکت ‌ها خارج از پارک‌ های علم و فناوری مستقر باشند از این معافیت‌ ها برخوردار نخواهند گردید.

معافیت مالیاتی حقوق کارکنان و کارمندان شرکت های دانش بنیان

در بخش های قبلی صحبت از این شد که شرکت های دانش بنیان از لحاظ بخشودگی از پرداخت مالیات، عوارض درآمد گمرک و سود تجاری و عوارض مالیاتی برای پانزده سال و نیز ارائه وام‌ های با بهره‌ کم یا بدون بهره مورد حمایت دولت می باشند. حال در این قسمت معافیت مالیاتی حقوق کارکنان و کارمندان شرکت های دانش بنیان مورد بررسی قرار می گیرد.

در این مورد باید گفت که معافیت مالیاتی بر حقوق کارکنان شاغل در واحدهای پژوهش، فناوری و مهندسی مستقر در پارک ‌های علم و فناوری با توجه به سابقه اعمال این نوع معافیت مالیات حقوق و با پیگیری ‌های معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، هیات وزیران موضوع را بررسی و نهایتا مصوبه ای مبنی بر معافیت مالیاتی برای حقوق کارکنان فعال در پارک های علم و فناوری را تصویب کرده است.

بنابراین، حقوق کارکنان شرکت ‌های دانش بنیان مشمول معافیت مالیاتی می شود و لیست کارکنان این شرکت ها به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال می‌ شود که باید به تایید رئیس پارک علم و فناوری رسیده باشد. این قانون، زمینه‌ ای را فراهم می‌ کند تا فعالان شاغل در پارک ‌های علم و فناوری، با بهره ‌مندی از این معافیت مالیاتی، انگیزه‌ های بیشتری را جهت فعالیت در پارک‌ های علم و فناوری داشته باشند و زمینه شکل گیری پارک‌ های توانمند تری در حوزه فناوری و نوآوری کشور، فراهم شود.

فرآیند اعطای معافیت مالیاتی به شرکت های دانش بنیان

پس از بررسی لیست و آیین نامه معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان، درنهایت فرآیند اعطای معافیت مالیاتی به شرکت های دانش بنیان مورد بررسی قرار می گیرد. متقاضی معافیت مالیاتی لازم است در این خصوص به طور اجمالی اطلاعاتی را داشته باشد تا مراحل آن به طور قانونی طی شود و به نتیجه برسد. بنابراین فرایند اعطای معافیت مالیاتی به شرکت های دانش بنیان به شرح زیر است:

اطلاع رسانی به شرکت ها از سوی کارگزاران

مراجعه شرکت ها به کارتابل خود در سامانه شرکت ها و موسسات دانش بنیان و اطلاع از وضعیت ارزیابی کالا/خدمات خود.

مطالعه دستورالعمل های مربوط و تکمیل فایل های تعهد نامه و اکسل کالاها/خدمات خود

ارسال فایل های تکمیل شده به کارگزار مالیاتی مربوط: در این مرحله لازم است شرکت های متقاضی فایل های تکمیل شده خود را به کارگزار مالیاتی ارسال نماید.

اعلام هزینه توسط کارگزار بر مبنای اطلاعات تکمیل شده شرکت های متقاضی (در صورت صلاحدید کارگزار)

پرداخت هزینه توسط شرکت ها و اعلام به کارگزار مربوط: نحوه پرداخت هزینه‌ های مربوط توسط کارگزار مشخص خواهد شد. (در صورت صلاحدید کارگزار)

ارزیابی نهایی توسط کارگزار (در صورت لزوم به همراه بازدید و ارزیابی مالی)

تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارائه آن به سازمان امور مالیاتی توسط شرکت ها

بررسی اظهارنامه مالیاتی (و در صورت لزوم گزارش حسابرسی) توسط کارگزار مربوط: در این مرحله اظهارنامه مالیاتی ارسال شده به سازمان امور مالیاتی (به همراه کد رهگیری سازمان امور مالیاتی) به کارگزار ارسال شده تا کارگزار بررسی‌ های لازم (شفافیت، رعایت دستورالعمل های اعلام شده و ...) را انجام دهد.

ارسال اطلاعات نهایی توسط دبیرخانه کارگروه به سازمان امور مالیاتی: دبیرخانه کارگروه، اسامی شرکت های تایید شده را به همراه فهرست کالا/خدمت دانش بنیان هر شرکت به سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد.

همچنین در خصوص ارزیابی نهایی توسط کارگزار، باید گفت طبق ماده 1 آیین نامه ارزیابی شرکت‌ ها و موسسات دانش بنیان، کالا یا خدمات ارائه‌ شده توسط شرکت دانش بنیان، باید معیارهای مشخصی را برآورده کند. یعنی باید در حوزه فناوری های بالا و متوسط به بالا باشد و دارای پیچیدگی فنی بوده و تولید آن نیاز به تحقیق و توسعه هدفمند توسط یک تیم فنی خبره داشته باشد. همچنین برای حفظ توان رقابتی آن محصول در بازار، تحقیق و توسعه باید به صورت مداوم انجام شود و در آخر عمده ارزش افزوده آن کالا/خدمات، ناشی از دانش فنی و نوآوری فناورانه باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد لیست معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از لیست معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان​ پاسخ دهند.