برای مشاوره ثبت ورشکستگی شرکت
برای مشاوره ثبت ورشکستگی شرکت
امروزه به دلیل مسائلی از قبیل تحریم و افزایش نرخ ارز و عدم وجود سرمایه کافی و مدیریت نامناسب و ... شرکت ها با مشکلات مالی عدیده ای مواجه می شوند. این مشکلات می تواند تبعات و آثار زیادی را بر شرکت ها بار نماید، که از جمله آن ورشکستگی شرکت می باشد. علاوه براین، یکی از دعاوی شایع در بین تجار و شرکت های تجاری دعوای ورشکستگی است.
با صدور حکم ورشکستگی شرایط جدیدی برای شخص ورشکسته ایجاد می شود که این شرایط می تواند برای او مزایا و عواقبی به همراه داشته باشد. لذا با شناخت دقیق مقررات ورشکستگی می توان این عواقب را برای شخص ورشکسته و طلبکاران او به حداقل رساند. از طرف دیگر؛ به موجب قانون، شرکت می بایست ورشکستگی خود را در سامانه ثبت شرکت ها ثبت نماید که این امر، به نوبه خود، اهمیت اطلاع از جزئیات ثبت ورشکستگی شرکت را دو چندان می نماید.
از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که ورشکستگی شرکت چیست و مزایا، عواقب و آثار آن چه می باشد؛ به بیان شرایط اعلام و ثبت ورشکستگی شرکت بپردازیم. سپس در خصوص مدارک مورد نیاز برای اعلام ورشکستگی صحبت خواهیم کرد و در انتها؛ مراحل و نحوه ثبت و اعلام ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود ارائه خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.
ورشکستگی شرکت چیست
هنگامی که تاجر یا شرکت تجاری ناتوان از پرداخت دیون و بدهی خود باشد، حکم ورشکستگی برای او صادر می شود. به چنین افرادی اصطلاحا ورشکسته یا مفلس گفته می شود، اما چنانچه این وضعیت برای اشخاص عادی پیش آید و قادر به پرداخت بدهی خود نباشند، اصطلاحا به آن ها معسر گفته می شود.
ماده 412 قانون تجارت، در خصوص پاسخ به این پرسش که ورشکستگی شرکت چیست، چنین پاسخ می دهد: «ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که برعهده اوست حاصل می شود. حکم ورشکستگی تاجری که حین فوت در حال توقف بوده را می توان تا یک سال بعد از مرگ او نیز صادر نمود.»
به طورکلی سه نوع ورشکستگی وجود دارد که شامل ورشکستگی عادی، ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی به تقلب می شود. از بین این موارد، ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی به تقلب جرم محسوب می شوند. ورشکستگی عادی به این معناست که ورشکسته هیچ گونه تقصیر و تقلبی برای ایجاد حالت ورشکستگی خود نداشته و به دلیل عواملی مانند تحریم ورشکست شده است. در ورشکستگی به تقصیر، به خاطر تقصیر خود تاجر حالت ورشکستگی رخ می دهد. ماده 541 قانون تجارت در این رابطه بیان می کند: «تاجر در موارد ذیل ورشکسته به تقصیر اعلام می شود:
1- در صورتی که محقق شود مخارج شخصی یا مخارج خانه مشارالیه در ایام عادی بالنسبه به عایدی او فوق العاده بوده است.
2- در صورتی که محقق شود که تاجر نسبت به سرمایه خود مبالغ عمده صرف معاملاتی کرده که در عرف تجارت موهوم یا نفع آن منوط به اتفاق محض است.
3- اگر به قصد تاخیر انداختن ورشکستگی خود خریدی بالاتر یا فروشی نازل تر از مظنه روز کرده باشد یا اگر به همان قصد، وسایلی که دور از صرفه است به کار برده تا تحصیل وجهی نماید، اعم از این که از راه استقراض یا صدور برات یا به طریق دیگر باشد.
4- اگر یکی از طلبکارها را پس از تاریخ توقف بر سایرین ترجیح داده و طلب او را پرداخته باشد.
در نهایت قانون گذار در ماده 549 قانون تجارت در تعریف ورشکستگی به تقلب بیان داشته: «هر تاجر ورشکسته که دفاتر خود را مفقود نموده یا قسمتی از دارایی خود را مخفی کرده یا به طریق مواضعه یا معاملات صوری از میان برده و همچنین هر تاجر ورشکسته که خود را به وسیله اسناد یا به وسیله صورت دارایی و قروض به طور تقلب به میزانی که در حقیقت مدیون نمی باشد، مدیون قلمداد نموده است؛ ورشکسته به تقلب اعلام و مطابق قانون جزا مجازات می شود.»
مزایا، عواقب و آثار ورشکستگی شرکت سهامی خاص
اکنون به بررسی مزایا، عواقب و آثار ورشکستگی شرکت سهامی خاص و سایر شرکت ها می پردازیم. شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن توسط موسسین آن شرکت تامین می شود. مطابق لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، مسئولیت هر سهامدار در شرکت سهامی محدود به مبلغ اسمی سهام او می باشد که این از مزایا شرکت سهامی خاص نسبت به شرکا تلقی می شود، چرا که در شرکت تضامنی چنانچه شرکت منحل شود و دارایی شرکت کفاف بدهی خود را ندهد، هر طلبکار می تواند به اندازه طلب خود به اموال شخصی شرکا رجوع کند.
یکی از مهمترین مزایا صدور حکم ورشکستگی برای تاجر آن است که از تاریخ توقف، تاجر یا شرکت تجاری ورشکسته معاف از پرداخت خسارت تاخیر تادیه می باشد. همچنین طبق نظر اکثریت حقوقدانان از آن جایی که ضامن بیشتر از آنچه که مدیون اصلی تعهد دارد، متعهد نیست ضامن ورشکسته نیز مسئول پرداخت خسارت تاخیر تادیه از تاریخ توقف ورشکسته نمی باشد.
چنانجه شرکت سهامی ورشکسته شود یا دارایی شرکت کفاف بدهی خود را ندهد، هر طلبکار می تواند از دادگاه تقاضا کند که آن دسته از مدیران شرکت که در ورشکستگی شرکت تقصیر داشته اند یا باعث عدم کفایت دارایی شرکت در قبال بدهی شده اند، به پرداخت قسمتی از بدهی که توسط شرکت قابل پرداخت نیست، محکوم شوند.
پس از قطعیت حکم ورشکستگی، شرکت منحل می شود و ظرف پنج روز دادگاه برای شرکت مدیر تصفیه انتخاب می کند تا امر تصفیه را انجام دهد. پس صدور حکم ورشکستگی وضعیت جدیدی را برای شرکت ایجاد می کند. شرکت ورشکسته دیگر حق مداخله در اموال خود را ندارد و از این پس، امر مداخله در دارایی شرکت توسط مدیر تصفیه و در مناطقی که اداره تصفیه ایجاد شده توسط اداره تصفیه انجام می شود.
ثبت دادخواست ورشکستگی می تواند از سوی خود شرکت یا طلبکاران باشد. پس از صدور حکم قطعی، ورشکستگی رسمیت پیدا می کند. اگر شرکت ورشکسته پس از صدور حکم ورشکستگی معامله ای انجام دهد، آن معامله باطل محسوب می شود، البته چنانچه ثابت شود این معامله به نفع طلبکاران قبلی بوده و مدیر تصفیه نیز این موضوع را تصدیق کند، معامله باطل تلقی نمی شود.
پس از صدور حکم ورشکستگی، تمام دیون موجل تاجر ورشکسته حال می شود، به عبارت دیگر تمام دیون و بدهی هایی که هنوز سررسید آن، فرا نرسیده؛ باید حین رسیدگی به دعوای ورشکستگی بررسی و نحوه پرداخت آن مشخص شود. همچنین تمام دعاوی طلبکاران باید به طرفیت مدیر تصفیه شرکت اقامه شود.
شرایط اعلام و ثبت ورشکستگی شرکت
طرح دعوای ورشکستگی نسبت به افراد عادی و کسبه جز امکان پذیر نمی باشد و این دعوا تنها نسبت به تجار و شرکت های تجاری قابلیت استماع دارد. براساس قانون تجارت، شرکت تجاری، نماینده آن، طلبکاران و دادستان می توانند تقاضای صدور حکم ورشکستگی را از دادگاه داشته باشند.
شرایط اعلام و ثبت ورشکستگی شرکت به این صورت است که زمانی که شرکت تجاری ناتوان از پرداخت بدهی می شود، ظرف مدت زمان سه روز از تاریخ عجز، از پرداخت بدهی باید حساب خود را متوقف و صورت حساب دارایی و کلیه دفاتر خود را به دادگاه تسلیم کند و در واقع به این نحو، ورشکستگی خود را به دادگاه اعلام کند.
باید به این نکته توجه داشت که تمامی صورت حساب ها باید به صورت دقیق و کامل تقدیم دادگاه شود. علاوه بر موارد فوق، برای صدور حکم ورشکستگی، بدهی شرکت باید مرتبط با امور تجاری و بازرگانی باشد و برای دادگاه ناتوانی شرکت تجاری از پرداخت بدهی محرز شود. همچنین باید ثابت شود که ورشکستگی از نوع ورشکستگی عادی یا به تقصیر است و ورشکستگی به تقلب نیست.
بدهی شخص تاجر یا شرکت تجاری باید باید به صورت پولی باشد و چنانچه بدهی از نوع اموال غیر منقول باشد، دادگاه حکم به ورشکستگی صادر نمی کند. برای اعلام ورشکستگی لازم نیست شرکت تجاری فاقد دارایی باشد، بلکه همین که دارایی او کفاف بدهی اش را ندهد ورشکسته محسوب می شود. از آن جایی که مدیر شرکت تجاری، تاجر محسوب نمی شود، حکم ورشکستگی برای او صادر نمی شود.
چنانچه طلبکاران تقاضای صدور حکم ورشکستگی را داشته باشند، باید دیونی که به آن استناد می کنند، حال باشد. همچنین با صدور حکم ورشکستگی، بدهی های مدت دار تاجر یا شرکت تجاری ورشکسته حال می شود و در صورت امکان به صورت حال پرداخت می شود. مرجع صالح برای صدور حکم ورشکستگی دادگاه حقوقی محل اقامت تاجر می باشد. محل اقامت تاجر محلی است که عملیات عمده تاجر در آن جا صورت می گیرد و محل اقامت شخص حقوقی، مرکز مهم امور شخص حقوقی می باشد.
پس از صدور حکم ورشکستگی شرکت، طلبکاران باید خود را به مدیر تصفیه یا اداره تصفیه معرفی و مدارک خود را دال بر طلبکار بودن ارائه دهند. در صورتی که شخص ورشکسته مالی خریداری کرده و هنوز ثمن آن را پرداخت نکرده، فروشنده می تواند عین مال را مسترد کند و در شمار غرما قرار نگیرد. ورشکستگی شرکت در سامانه ثبت شرکت ها شامل شرایطی پر کردن صورت جلسه، داشتن شماره همراه به نام اعضا، ثبت نام در سامانه ثنا، تهیه مدارک مورد نیاز و ... می شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت و اعلام ورشکستگی شرکت
برای صدور حکم ورشکستگی نیز مدارکی لازم است. به عبارت دیگر دادگاه صالح برای صدور حکم ورشکستگی نیاز به وجود ادله و مدارک و مستندات دارد. بنابراین در زمان تقاضای صدور حکم ورشکستگی این مدارک و مستندات نیز باید ضمیمه دادخواست شود و هر چقدر این ادله و مدارک قوی تر باشد احتمال صدور حکم ورشکستگی توسط دادگاه بیشتر است.
مدارک مورد نیاز برای اعلام ورشکستگی عبارت است از: مدارک شناسایی شامل شناسنامه و کارت ملی و...، کپی حکم تایید ورشکستگی، کپی صفحات قرارداد ارفاقی، کپی اسناد و مدارک مرتبط با پرداخت دیون، درخواست مربوط به دعوای اعاده اعتبار ورشکستگی، درخواست استعلام، شهادت شهود و شماره پرونده حکم ورشکستگی که در دادنامه مندرج می باشد.
مهم ترین این مدارک در درجه ی اول عبارت است از اثبات تاجر بودن شخص، چرا که حالت ورشکستگی تنها نسبت به اشخاص تاجر امکان پذیر است و به این منظور دادگاه از مراجعی مانند بانک ها، اتاق بازرگانی، اتحادیه و اتاق اصناف، اداره امور مالیاتی، اداره ثبت شرکت ها و اداره بیمه تامین اجتماعی استعلام می گیرد.
مستند به بند 4 ماده 3 قانون تجارت، کلیه شرکت ها تاجر محسوب می شوند و پس از ثبت شرکت طبق مقررات مربوطه می توان آن ها را تاجر تلقی کرد و در صورت وجود شرایط، برای آن ها حکم ورشکستگی صادر کرد. بنابراین اثبات تاجر بودن شرکت ها کاری دشوار نیست و این کار با استعلام از اداره ثبت شرکت ها امکان پذیر می باشد.
یکی دیگر از مدارک اساسی برای اعلام ورشکستگی شرکت، نظریه کارشناسی می باشد. در مفهوم ورشکستگی بیان کردیم، هرگاه دارایی شرکت تکافوی بدهی خود را ندهد، حالت ورشکستگی رخ می دهد. بنابراین بررسی دقیق میزان دارایی و بدهی شرکت مستلزم ورود کارشناس متخصص به موضوع می باشد. نظریه کارشناسی از اصلی ترین مدارک مورد نیاز برای اعلام ورشکستگی تلقی می شود.
مراحل و نحوه ثبت و اعلام ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است بین دو یا چند شریک برای امور تجارتی که مسئولیت هریک از شرکا به میزان سهم الشرکه خود در شرکت می باشد. در واقع یکی از امتیازات مهم شرکت با مسئولیت محدود برای شرکا آن است که زمانی که شرکت منحل و دارایی شرکت کفاف بدهی آن را نمی دهد، طلبکاران شرکت نمی توانند پس از انحلال به اموال شخصی شرکا مراجعه کنند.
یکی از موارد انحلال شرکت با مسئولیت محدود، ورشکستگی شرکت می باشد که با حکم قضایی توسط دادگاه صورت می گیرد. به انحلال شرکت با حکم ورشکستگی انحلال قهری گفته می شود. انحلال قهری در مقابل انحلال اختیاری قرار می گیرد. در انحلال اختیاری با تصمیم مجمع عمومی، فعالیت تجاری شرکت پایان می پذیرد، اما در انحلال قهری به صورت اجباری فعالیت تجاری شرکت به پایان می رسد.
شرکا و سهامداران پس از انحلال شرکت، موظف هستند درخواست ثبت انحلال شرکت را از اداره ثبت شرکت ها داشته باشند. برای ثبت انحلال شرکت با مسئولیت محدود، تضامنی، تعاونی، نسبی، مختلط سهامی و مختلط غیرسهامی محدودیت زمانی وجود ندارد، اما مطابق لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت شرکت سهامی پس از انحلال باید ظرف پنج روز انحلال شرکت را به مرجع ثبت شرکت ها اعلام کند و پس از ثبت، برای اطلاع عموم در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت در آن نشر می گردد، آگهی شود.
پس از انحلال شرکت، باید کلیه اقدامات راجع به تصفیه امور شرکت و پرداخت دیون و بدهی های شرکت و دریافت مطالبات شرکت، تنظیم تراز نامه و تقسیم باقی مانده دارایی بین شرکا توسط مدیر تصفیه انجام شود. در واقع او نماینده شرکت منحل شده و در حال تصفیه محسوب می شود. مدیران تصفیه مکلف هستند اسامی خود را به اداره ثبت شرکت ها اعلام نمایند. همچنین پس از انحلال شرکت در تمام اسناد و مدارک و آگهی های شرکت پس از بیان نام شرکت باید عبارت درحال تصفیه قید شود. در قسمت زیر مراحل و نحوه ثبت و اعلام ورشکستگی شرکت با مسئولیت محدود در سامانه ثبت شرکت ها بیان گردیده که به شرح زیر می باشد:
ثبت تغییرات شرکت، من جمله ورشکستگی شرکت، مستلزم تنظیم و ارائه صورت جلسه متناسب با موضوع تغییر می باشد. تنظیم صورت جلسه مهم ترین بخش ثبت انحلال و ورشکستگی شرکت می باشد. به منظور ثبت ورشکستگی شرکت، فرد در ابتدا می بایست به آدرس سامانه ثبت شرکت ها به نشانی irsherkat.ssaa.ir مراجعه کرده و گزینه "صورتجلسه تغییرات" را انتخاب نماید. در این قسمت می توان به دو روش یعنی، با شناسه ملی یا بدون شناسه ملی به ثبت تغییرات شرکت اقدام نمود.
در مرحله بعدی، شخص می بایست اداره کل استان و واحد ثبتی آن را از میان گزینه های نمایش داده شده، انتخاب کند. پر کردن فیلد های دارای ستاره قرمز رنگ، برای ورود به بخش بعدی کافی می باشد.
در مرحله بعد، کاربر لازم است که اطلاعات مربوط به جلسه ورشکستگی شرکت که از موارد انحلال می باشد؛ مثل نوع صورتجلسه، ساعت، تاریخ و ... را مطابق صورت جلسه در قسمت مربوطه وارد نماید.
پس از آن، شخص می بایست نوع تصمیمات جلسه، را به ترتیب در این قسمت وارد نماید. در صورتی که در مجمع شرکت، حکم به انحلال آن داده شود، لازم است که در قسمت نوع تصمیم، عبارت انحلال شرکت (به دلیل ورشکستگی شرکت)، نگاشته شود.
در مرحله بعدی، داوطلب می بایست اطلاعات اشخاص حاضر در جلسه تصمیم به انحلال شرکت و سمت آن ها را وارد نماید و بر روی گزینه گام بعدی کلیک کند.
پس از آن، متقاضی لازم است که نوع ارتباط افرادی که در جلسه دارای سمت بوده اند و شخص، اسامی آن ها را در قسمت پیشین ثبت نموده است، در این بخش مشخص کند. در صورتی که فرد، شخص حقوقی بوده، لازم است که اطلاعات نماینده آن در این بخش درج شود.
در این مرحله، شخص می بایست اطلاعات وارد کرده در خصوص صورت جلسه انحلال شرکت را مجددا کنترل نموده و در صورت اطمینان، گزینه پذیرش نهایی را انتخاب کند.
پس از تایید و ارسال درخواست، سامانه یک رسید پذیرش را در اختیار فرد قرار می دهد. پس از آن لازم است که شخص، مدارک لازم در خصوص ورشکستگی شرکت را تهیه نموده و به اداره ثبت شرکت ها پست نماید. مدارک مورد نیاز برای ورشکستگی شرکت، شامل دو نسخه رسید پذیرش، یک نسخه صورت جلسه، کپی روزنامه آخرین تغییرات شرکت، برگه عدم سو پیشنیه (در صورت نیاز) می باشد. پس از پست و رسیدن مدارک به دست بخش داده آمایی اداره ثبت، این قسمت، مدارک متقاضی را بررسی نموده و در صورت کامل بودن مدارک آن را به کارشناسان مربوطه ارجاع می دهد.
بنابر اعلام سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، از ابتدای آبان ماه سال 1403، کلیه آگهی های فرآیندهای ثبتی در حوزه ثبت تاسیس/تغییرات شرکت ها و موسسات غیر تجاری، آگهی های مرکز مالکیت معنوی، آگهی مزایده و آگهی های ابلاغیه مربوط به اجرای اسناد لازم الاجرا که مستلزم درج آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار بودند، از این پس در سایت آگهی های سازمان ثبت اسناد و املاک درج و منتشر می گردند.
کارشناس با توجه به اطلاعات درج شده در درخواست و مدارک و اسناد ارسالی، به رد یا تایید یا دادن اخطار رفع نقص به متقاضی اقدام می نماید. در صورت تایید کارشناس و امضای رئیس اداره، درخواست ورشکستگی شرکت باید در روزنامه رسمی آگهی شود. پس از روزنامه نمودن آگهی و دریافت شماره مکانیزه آن، فرآیند ثبت درخواست ورشکستگی شرکت در سامانه ثبت شرکت ها به پایان می رسد.
نمونه دادخواست ورشکستگی شرکت
در قسمت های پیشین مقاله به شرایط و مدارک مورد نیاز برای اعلام ورشکستگی پرداخته و شده و نحوه اعلام و ثبت آن را بیان نمودیم. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به نمونه دادخواست ورشکستگی شرکت بپردازیم که به شرح زیر می باشد:
مشخصات خواهان
مشخصات خوانده
مشخصات وکیل
ریاست محترم محاکم عمومی و انقلاب دادگستری
با سلام احتراما به استحضار میرساند شعبه ………. دادگاه عمومی حقوقی ……… ضمن صدور حکم انحلال شرکت سهامی ………… اینجانب را به عنوان مدیر تصفیه منصوب می نماید و با توجه به اینکه مدیر تصفیه قانونا نماینده شرکت در حال تصفیه محسوب و کلیه اختیارات لازم را جهت امر تصفیه حتی از طریق طرح دعوی و ارجاع به داوری و … دار می باشد.
پس با بررسی مدارک و اسناد مشخص شده که شرکت اقدام به انجام معامله ای نموده که دو سوم اموال منقول و غیر منقول شرکت را مقید نموده و …
با توجه به شرایط ذکر شده و اسناد تقدیمی صدور حکم ورشکستگی شرکت سهامی ………… حسب ماده ۲۱۲ لایحه اصلاحی مورد استدعاست.
امضا – مهر – اثر انگشت
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ثبت ورشکستگی شرکت در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون اطلاع از ثبت ورشکستگی شرکت پاسخ دهند.
پاسخ مشاور: باسلام. سایت روزنامه رسمی