انواع شرکت ها

انواع شرکت ها در قانون تجارت ایران

یکی از انواع شخصیت ها در حقوق ایران شخص حقوقی می باشد. منظور از شخص حقوقی، مجموعه ای از افراد می باشد که به منظور انجام فعالیت خاصی گرد هم آمده و دارای منافع و اهداف مخصوص به خود می باشند. شرکت ها می توانند در قالب ها و انواع مختلفی تشکیل شوند. مطابق ماده 20 قانون تجارت شرکت های تجاری بر هفت قسم می باشند که عبارتند از: 

شرکت سهامی

شرکت با مسئولیت محدود

شرکت تضامنی

شرکت مختلط غیرسهامی

شرکت مختلط سهامی

شرکت نسبی

شرکت تعاونی تولید و مصرف

در بحث انواع شرکت ها در قانون تجارت ایران باید به این نکته توجه کرد که این شرکت ها دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند. بنابراین اسم، دارایی، حساب بانکی و اقامتگاه مخصوص خود را دارند. همچنین شرکا شرکت تجاری قابل تغییر هستند و این موضوع به شخصیت حقوقی شرکت خللی وارد نمی کند. با توجه به قاعده شخصیت حقوقی مستقل شرکت از شرکا آن، درصورت طرح دعوا علیه این شرکت ها باید نام خود شرکت را به عنوان خوانده دعوا قرار داد و نمی توان بیان داشت چون با مدیر شرکت قرارداد بسته شده، تنها او مسئول قلمداد می گردد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

تعریف انواع شرکتهای تجاری بر اساس نوع فعالیت

در قسمت گذشته، به بیان انواع شرکت ها بر اساس نوع فعالیت در قانون تجارت، پرداخته و بیان نمودیم که مطابق با ماده 20 این قانون، شرکت های تجاری به هفت نوع مختلف تقسیم بندی شده اند. در این میان، ممکن است که این سوال برای افراد مطرح شود که هر کدام از اقسام این شرکت ها، دارای چه تعریفی می باشند؟ از این رو، در این قسمت از مقاله، به بیان تعریف انواع شرکتهای تجاری بر اساس نوع فعالیت پرداخته شده است.

 

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به قطعات مساوی به نام سهام تقسیم می شود و مسئولیت سهامداران محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست. این شرکت تجاری است، ولو موضوع فعالیت آن تجاری نباشد. شرکت سهامی خود به سهامی عام و خاص تقسیم می شود که در سهامی خاص تمام سرمایه اولیه توسط موسسین تامین می شود، اما در سهامی عام قسمتی از سرمایه اولیه توسط موسسین و قسمت دیگر باید به عرضه عمومی گذاشته شود تا اشخاصی که مایل به خریداری سهام می باشند، نسبت به خریداری آن اقدام نمایند.

حداقل شرکا در شرکت سهامی خاص سه نفر و در شرکت سهامی عام پنج نفر و حداقل سرمایه در شرکت سهامی خاص یک میلیون ریال و در شرکت سهامی عام پنج میلیون ریال می باشد. مقررات مربوط به شرکت سهامی در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب سال 1347 بیان شده است.

 

مطابق ماده 94 قانون تجارت، شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند شریک برای امور تجارتی تشکیل شده و در آن مسئولیت هر یک از شرکا به میزان سرمایه ای است که در شرکت آورده اند، اما سرمایه شرکت برخلاف شرکت سهامی به قطعات سهم تقسیم نمی شود. چنانچه فرد قصد نقل و انتقال سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود را داشته باشد، باید توجه داشته باشد که به موجب ماده 103 قانون تجارت، انتقال سهم الشرکه تنها از طریق سند رسمی به عمل می آید و می توان از طریق دفاتر اسناد رسمی این انتقال را انجام داد.

در این شرکت هر شریک فقط به میزان سهم الشرکه اش در قبال کلیه دیون شرکت مسئول است. پس مانند شرکت سهامی، سرمایه گذاران در حاشیه امنی قرار دارند و در صورت انحلال و عدم کافی بودن دارایی شرکت، هیچ یک از طلبکاران شرکت نمی توانند به اموال شخصی شرکا مراجه کنند.

 

براساس ماده 116 قانون تجارت، شرکت تضامنی شرکتی است که بین دو یا چند شریک، برای امور تجاری تشکیل گردیده و در آن، اگر دارایی شرکت در زمان انحلال برای تادیه دیون کافی نباشد، هر شریک مسئول تادیه کلیه دیون است.

 

شرکتی است بین دو یا چند نفر که برای امور تجاری تشکیل می شود. همچنین تفاوت شرکت نسبی با تضامنی آن است که در شرکت تضامنی، مسئولیت هر شریک در برابر طلبکاران تضامنی و به میزان تمام طلب طلبکاران است، اما در شرکت نسبی مسئولیت شریک در برابر طلبکاران به طور نسبی و به نسبت سهم الشرکه می باشد.

 

شرکتی است بین یک یا چند شریک تشکیل گردیده و حداقل یک شریک با مسئولیت محدود و شریک دیگر، شریک ضامن می باشد. در این نوع شرکت، مسئولیت شریک با مسئولیت محدود تا میزان سرمایه او در شرکت است و بعد از انحلال و عدم کفایت دارایی شرکت، طلبکار نمی تواند به اموال شخصی چنین شریکی مراجه کند، اما شریک ضامن، مسئولیت نامحدود دارد و بعد از انحلال و عدم کفایت دارایی شرکت، می توان به اموال شخصی این دسته از شرکا مراجعه کند.

 

این نوع شرکت، شرکتی است که متشکل از یک یا چند شریک ضامن و چند شریک سهامی باشد. در این نوع شرکت، تنها سرمایه شرکا سهامی به صورت سهام می باشد. در واقع شرکت مختلط سهامی برای برخی از شرکا اوصاف شرکت تضامنی و برای برخی دیگر از شرکا اوصاف شرکت سهامی را دارد. اگر دارایی ای شرکت در زمان انحلال برای تادیه دیون کافی نباشد، هر شریک ضامن مسئول تادیه کلیه دیون است، اما مسئولیت شرکای سهامی، فقط به میزان سهمشان در شرکت است. مقررات این قسم از شرکت از ماده 162 تا 182 قانون تجارت بیان شده است.

 

هدف شرکا، از تاسیس این شرکت، مشارکت برای تحصیل کالا و خدمات با قیمتی ارزان تر و حذف واسطه ها بین تولیدکننده و مصرف کننده است. شرکا فقط به میزان مبلغ اسمی سهام یا سهم الشرکه خود، مسئول تادیه دیون شرکت هستند. شرکت های تعاونی به دو نوع شرکت تعاونی تولید و شرکت تعاونی مصرف تقسیم بندی شده اند. شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده ای از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکا مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیا یا ‌اجناس به کار می برند.

در مقابل شرکت تعاونی مصرف به شرکتی گفته می شود که برای دو مقصد تشکیل شود: اول، فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از این که اجناس مزبوره را شرکاء ایجاد کرده یا خریده باشند و دوم، تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آن ها.

مزایا و معایب انواع شرکت ها

امروزه بیشتر شرکت ها در قالب شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام و شرکت با مسئولیت محدود تشکیل می شوند. از بین شرکت های ذکر شده در قانون تجارت هرکدام مزایا و معایبی دارند. برخی از آن ها بیشتر به نفع شرکا و برخی بیشتر به نفع افرادی است که با شرکت معامله می کنند. اکنون به بررسی مزایا و معایب انواع شرکت ها برای شرکا و طرف معامله می پردازیم.

مسئولیت در شرکت سهامی برای سهامداران محدود به مبلغ اسمی سهام است. در نتیجه درصورتی که سرمایه شرکت از بین رود و شرکت چیزی جز بدهی نداشته باشد، طلبکاران نمی توانند به اموال شخصی شرکا مراجعه کنند. پس می توان گفت این نوع شرکت برای شرکا مطمئن محسوب می شود. شرکت با مسئولیت محدود نیز شرایطی مشابه شرکت سهامی دارد و مسئولیت شرکا محدود به میزان سهم الشرکه است. در این شرکت پس برای شرکا قالبی مطمئن، اما برای معامله کنندگان چندان مطمئن نمی باشد.

مطمئن ترین شرکت برای معامله کنندگان، شرکت تضامنی می باشد، چرا که مسئولیت شرکا محدود به میزان سهم الشرکه نیست و در صورتی که در زمان انحلال، شرکت بدهی مازاد بر دارایی داشته باشد، هر شریک مسئول تادیه کلیه دیون می باشد. شرکت نسبی نیز در شرایطی مشابه با شرکت تضامنی قرار دارد، اما در شرکت نسبی مسئولیت شرکا در مقابل طلبکاران به نسبت سهم الشرکه و به طور نسبی است و هر شریک به نسبت سهم الشرکه اش در قبال کلیه دیون شرکت مسئول است. در نتیجه مانند شرکت سهامی برای معامله کنندگان با شرکت قالبی مطمئن، اما برای سرمایه گذاران چندان مطمئن محسوب نمی شود.

در شرکت مختلط سهامی نیز همانطور که گفته شد، دو نوع شریک وجود دارد که شامل شریک ضامن و شریک سهامی می شود. پس اگر دارایی شرکت در زمان انحلال برای تادیه دیون شرکت کافی نباشد، شریک ضامن، مسئول تادیه کلیه دیون و شریک سهامی، فقط به میزان سهامش مسئول تلقی می شود. شرکت تعاونی نیز از حیث مسئولیت، شرایطی همانند شرکت سهامی و با مسئولیت محدود دارد. هر شریک تنها به میزان مبلغ اسمی سهامش یا میزان سهم الشرکه اش مسئول تادیه سهام شرکت است نه به میزان کل دیون شرکت. پس شرکا در این قسم از شرکت در حاشیه امن قرار دارند.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تعریف انواع شرکت ها​​ در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون تعریف انواع شرکت ها پاسخ دهند.