شرکت تجاری چیست

تعریف شرکت تجاری در قانون تجارت چیست

قانون تجارت، مجموعه ای از قواعد و مقررات در حوزه حقوق تجارت می باشد که تصمیم گیری در خصوص موضوعات و مسایل مربوط به امور تجاری، انواع ورشکستگی و سایر موارد مربوط به تجارت، با رجوع به آن، صورت می گیرد. یکی از موارد بسیار مهمی که در قانون تجارت، مورد توجه ویژه قانون گذار قرار گرفته است، بحث شرکت های تجاری می باشد. 

با توجه به این که واژه شرکت، در حقوق مدنی یعنی، شرکت مدنی تعریف گردیده، ممکن است این پرسش در ذهن افراد مطرح شود که تعریف شرکت تجاری در قانون تجارت چیست؟ در پاسخ به این پرسش که می توان بیان نمود که با این که قانون گذار در مواد مختلف قانون تجارت و لایحه اصلاحی آن، به طور دقیق به بیان انواع شرکت های تجاری و ویژگی های هر یک پرداخته است، اما تعریف واضحی از این که دقیقا شرکت های تجاری به شرکت هایی اطلاق می شود، ارائه ننموده است.

از این رو، به منظور ارائه تعریف مشخصی از شرکت تجاری، لازم است واژه «شرکت» و «تجاری بودن» تعریف شوند. در یک تعریف کلی می توان بیان نمود که شرکت، قراردادی است که به موجب آن، چند نفر با تامین سرمایه و انجام فعالیت با هدف کسب سود، در فایده و زیان حاصله شریک می شوند. منظور از تجاری بودن این است که این شرکت به عملیات تجاری و بازرگانی اقدام نماید. با توجه به توضیحات فوق؛ چنین نتیجه گیری می شود که منظور از شرکت تجاری، اجتماع دو یا چند شخص حقیقی و یا حقوقی بر اساس قانون تجارت و به منظور انجام عملیات تجاری و تقسیم سود و زیان آن، بین موسسان، شرکا و سهام داران شرکت می باشد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

تعریف انواع هفت گانه شرکت های تجاری

مطابق با ماده 20 قانون تجارت، شرکت های تجاری به هفت نوع مختلف تقسیم بندی شده اند که شامل شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف می باشد. به منظور آشنایی متقاضیان با ماهیت و ویژگی های هر یک از این شرکت های تجاری، در این قسمت، تعریف انواع هفت گانه شرکت های تجاری ارائه گردیده است.

شرکت سهامی: مطابق ماده 1 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب سال 1347، شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها باشد. شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب شده، ولو این که موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.

شرکت سهامی به دو نوع تقسیم بندی شده که شامل شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص می گردد. شرکت سهامی عام شرکتی است که موسسان آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند، اما شرکت سهامی خاص، به شرکتی گفته می شود که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصرا توسط موسسین تامین گردیده است.

شرکت با مسئولیت محدود: شرکت با مسئولیت محدود بر اساس تعریف این شرکت در ماده 94 قانون تجارت، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.

شرکت تضامنی: ماده 116 قانون تجارت در خصوص تعریف شرکت های تجاری بیان می دارد: «شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد؛ هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت خواهند بود.»

شرکت مختلط غیر سهامی: شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند ‌نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. در این تعریف، شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارائی شرکت پیدا شود و شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او‌ فقط تا میزان سرمایه است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت مختلط غیر سهامی باید عبارت (‌شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید گردد.

شرکت مختلط سهامی: ماده 162 قانون تجارت، در خصوص تعریف شرکت مختلط سهامی بیان می دارد: « شرکت مختلط سهامی، شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکاء سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل‌ می شود. ‌شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آن ها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی‌ القیمه در آمده و مسئولیت آن ها تا میزان همان سرمایه است که در ‌شرکت دارند.

‌شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در ‌صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آن ها در مقابل طلبکاران و روابط آن ها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.»

شرکت نسبی: مطابق با ماده 183 قانون تجارت، شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه‌ ای است که در شرکت گذاشته اند. همچنین، توجه به این نکته ضروری است که در اسم شرکت نسبی عبارت (‌شرکت نسبی) و لااقل اسم یک نفر از شرکاء باید ذکر شود.

شرکت تعاونی تولید و مصرف: تعریف شرکت تعاونی تولید به این صورت می باشد که این نوع شرکت، بین عده از ارباب حرف تشکیل شده و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا ‌اجناس به کار برند. مطابق با ماده 192 قانون تجارت، شرکت تعاونی مصرف نیز به شرکتی گفته می شود که برای مقاصد ذیل تشکیل گردد:

فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از این که اجناس مزبوره را شرکاء ایجاد کرده یا خریده باشند.

تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آن ها.

توجه به این نکته ضروری است که مطابق با ماده 2 قانون راجع به ثبت شرکت ها، کلیه شرکت‌ های ایرانی مذکور در قانون تجارت (اعم از سهامی، ضمانتی، مختلط، تعاونی و...) باید تشکیلات خود را با مقررات قانون تجارت تطبیق نموده و مطابق قانون مزبور تقاضای ثبت کنند و الا به تقاضای دادستان محلی که ثبت باید در آن جا به عمل آید، محکمه مدیران آن‌ ها را به پرداخت جزای نقدی محکوم خواهد کرد و در صورت تقاضای مدعی‎ العموم، حکم انحلال شرکت متخلف نیز صادر خواهد شد.

تفاوت تعریف شرکت تجاری و مدنی

همانطور که پیش تر اشاره شد، قانون گذار هم در قانون تجارت و هم در قانون مدنی، شرکت را تعریف نموده است. در این میان، ممکن است که این سوال برای برخی افراد مطرح شود که شرکت از نظر قانون تجارت، با شرکت از نظر قانون مدنی، چه تفاوت ها و شباهت هایی با یکدیگر دارند. از این رو، این بخش از مقاله به بیان تفاوت شرکت تجاری و مدنی پرداخته شده است.

مطابق با ماده 571 قانون تجارت، شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیئی واحد به نحو اشاعه. در پاسخ به این پرسش که تفاوت شرکت تجاری و مدنی چه می باشد، می توان پاسخ داد که یکی از مهم ترین تفاوت های شرکت های تجاری با شرکت های مدنی، در این است که شرکت های تجاری بر طبق قانون، مکلف به ثبت در مرجع ثبت شرکت‌ ها و اخذ شماره ثبت می باشند؛ در حالی که این الزام برای شرکت‌ های مدنی وجود ندارد.

همچنین، در صورتی که شرکت های تجاری از پرداخت دیون و تعهدات مالی خود ناتوان گردد، دچار ورشکستگی می گردد، اما در صورتی که شرکت مدنی دچار بدهکاری شده و سرمایه خود را از دست بدهد، دچار اعسار شده و ورشکسته محسوب نمی شود. شرکت تجاری مذکور در قانون تجارت، دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده، اما شرکت مدنی برخلاف شرکت تجاری، دارای شخصیت حقوقی مستقل نمی باشد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تعریف شرکت تجاری در کانال تلگرام آشاثبت عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی آشاثبت نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به سوالات شما عزیزان پیرامون تعریف شرکت تجاری پاسخ دهند.